Samenvatting van het handboek "Sociaal Zekerheidsrecht" (deel 1 en 2, 2023) bij het vak arbeids- en socialezekerheidsrecht geschreven en gedoceerd door prof. Paul Schoukens in de derde bachelor rechten aan de KU Leuven. Aangevuld met notities en ppt. Let op: hoofdstuk 15 maakt geen deel uit van de ...
1. BEGINSELEN ONDERLIGGEND AAN SOCIALEZEKERHEIDSSTELSELS ............................................................... 64
2. PRINCIPES TOEGEPAST OP DE BELGISCHE RECHTSORDE ........................................................................... 65
HOOFDSTUK 15 – RECHTSBESCHERMING EN HANDHAVING VAN DE SOCIALE ZEKERHEID.............. 67
HOOFDSTUK 16 – INTERNATIONAAL EN EUROPEES RECHT ............................................................ 68
1. BEGINSELEN ONDERLIGGEND AAN SOCIALEZEKERHEIDSSTELSELS ............................................................... 68
2. BEGINSELEN TOEGEPAST OP HET INTERNATIONAAL EN EU-SOCIALEZEKERHEIDSRECHT ................................... 69
2
,Hoofdstuk 1 – Begrip “sociale zekerheid”
1. Beginselen onderliggend aan socialezekerheidsstelsels
Een omschrijving van sociale zekerheid in het algemeen
• Geen eenduidig begrip
o Elke auteur hanteert een eigen definitie
§ Bv. prof. Van Langendonck: geheel van wettelijke systemen die prestaties
leveren op individueel vlak, hetzij in geld, hetzij in natura, zonder
onderscheid naar de wijze van financiering, uitvoeringsorganisatie of aard
of berekeningswijze van de uitkeringen
à te ruim?
o Vaak toepassingsgebied definiëren o.b.v. sociale risico’s
§ Bv. Conventie nr. 102: beschrijft de regelingen (risico’s) die deel uitmaken
van de sociale zekerheid
§ Maar: gevaren van die manier van definiëren
• Onvoldoende ruimte voor nieuwe (maatschappelijke)
ontwikkelingen of sociale problemen
• Sociale risico’s kunnen een andere invulling krijgen
• Nationaalrechtelijke eigenheid van landen wordt achterwege
gelaten
• Voorgestelde werkdefinitie
Het geheel van regelingen die vorm geven aan de solidariteit met personen die
geconfronteerd worden met (de dreiging van) een gebrek aan inkomen uit arbeid of
met bijzondere kosten naar aanleiding van het zich voordoen van een sociaal risico.
Omschrijving van de “sociale risico’s”
• Sociale risico’s: gebrek aan inkomen uit arbeid of bijzondere kosten
o Afwezigheid van inkomen uit arbeid t.g.v. ouderdom
o Wegvallen van inkomen door overlijden van de werkende partner
o Afwezigheid van inkomen wegens arbeidsongeschiktheid
o Afwezigheid van inkomen wegens werkloosheid
o Nood aan medische verzorging
o Bijzondere kosten voor opvoeden van kinderen
o Nood aan kostendekking voor verlies aan zelfredzaamheid
o Ontbreken van voldoende middelen om een menswaardig bestaan te leiden
• Sociale zekerheid ≠ loutere compensatie in de vorm van geld
o Steeds vaker nadruk op voorkomen eerder dan herstel
à preventie > herstel > compensatie
Solidariteitstechnieken om de sociale zekerheid vorm te geven
• Korte historiek
o Sociale onzekerheid
à familiale solidariteit
à liefdadigheid door de kerk
o Eind 18de eeuw: sociale druk tot sparen en eigendomsverwerving
3
, à ontwikkeling burgerrechtelijke aansprakelijkheid
o Eind 19de eeuw: onderhoudsplicht van de overheid
• Verticale en horizontale solidariteit
o Verticale solidariteit = solidariteit tss hoge en lage inkomens
§ Hoge inkomens dragen meer bij dan lage inkomens
o Horizontale solidariteit = solidariteit tss mensen die een laag risico lopen en
mensen met een hoog risico
§ Personen die geen risico lopen staan n voor personen die een hoog risico
lopen
• Sociale verzekering en sociale bijstand
o Sociale verzekeringen
= voor en/of door leden van het systeem w vrijwillig of verplicht bijdragen
afgestaan
§ Sociaal risico doet zich voor à subjectief recht op prestatie, ongeacht
behoeftig of niet
o Sociale bijstand
= uitkeringen aan wie daaraan behoefte heeft
§ Financiële middelen van potentiële ontvanger w onderzocht en op basis
daarvan w prestatie geleverd
Sociale verzekering Sociale bijstand
Afweging risico Geen middelentoets Behoeftigheid/middelentoets
o Gemengde uitkeringen (“demogrant”)
§ Onduidelijk of ze het karakter van sociale bijstand dan wel van sociale
verzekering vertonen
§ Typevoorbeeld: kinderbijslag
• Andere beschermingstechnieken
o Socialecompensatieregelingen
= compensatie voor personen die door de OH blootgesteld w aan bijzondere lasten
en schade
§ Financiering: OHbudget
§ Niet onderworpen aan middelentoets
§ Niet echt het karakter van georganiseerde solidariteit van de deelnemers
o Basisinkomen
= periodieke gelduitkering voor alle burgers, zonder voorwaarden
Opdeling socialezekerheidsprestaties naar inhoud
1. Prestaties in natura
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller apfelstrudel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.18. You're not tied to anything after your purchase.
