HvA Onderwijs en Opvoeding
tweedegraads lerarenopleidingen
Bijlage 2: Hulpdocument A: Ontwerpeisen opstellen voor de gekozen interactievorm.
Theoretische ontwerpeisen
Vul de volgende zinnen aan, waarin de * (sterretjes) de ontwerpeisen representeren:
‘Als ik een les wil ontwerpen met doel orde houden dan blijkt uit het boek Lessen in orde van Peter
Teitler dat het verstandig is om als beginnende docent dominante gedragingen te ontwikkelen. Dit wordt
gekenmerkt door een krachtige leiding en een heldere doelstelling. Ook is het handig om gebruik te
maken van de tien tips om orde te houden waarin ook wordt aangegeven hoe jij je als docent moet
aanpassen op de klas en een professionele houding aanneemt.
Maak hier een notitie van de gebruikte literatuur:
(Teitler, 2019)
Praktische ontwerpeisen
Vul de volgende zinnen aan, waarin de * (sterretjes) de ontwerpeisen representeren:
‘Als ik een les wil ontwerpen met doel orde houden, dan blijkt uit het bestuderen van mijn
praktijkverkenning en opgedane ervaring dat het is verstandig is het lesontwerp de volgende
ontwerpeisen mee te geven:
- De les mag niet langer duren dan 50 minuten
- De leerlingen zitten volgens vaste plattegronden in de les
- Leerlingen van klas v1c geven de voorkeur aan een langere uitleg; bij een breed of moeilijk onderwerp
neem ik mijn tijd
Hoe past de gekozen interactievorm bij de inhoud van de les? Of bij de (vakdidactische) lesdoelen?
Orde houden past bij de hele les maar is vooral van belang tijdens de instructie. De leerlingen moeten
ervoor zorgen dat ze hun aandacht erbij houden en andere leerlingen niet storen tijdens de uitleg. Ik heb
de aandacht van de klas nodig op de momenten waarop ik uitleg geef zodat er vragen gesteld kunnen
worden, maar ook op momenten waarop ik aangeef dat ze de plenda moeten pakken om het huiswerk in
te noteren of wanneer ik aangeef dat ze aan de gang mogen met de opdrachten.
1
, HvA Onderwijs en Opvoeding
tweedegraads lerarenopleidingen
Plannen van het uitvoeren van de interactievorm
Nu je nagedacht hebt over het ontwerp of planning van de interactievorm, is het ook belangrijk na te
denken over de rest van de lesplanning en jouw eigen gedrag tijdens de les. Beantwoord de volgend vragen
om je daarbij te helpen.
In welke lesfase(s) plan je de interactievorm? En waarom?
Deze interactievorm past goed in alle lesfases maar het is naar mijn mening vooral het belangrijkst in
fase 1 (aandacht richten op de doelen en aansluiten bij voorkennis), 2 (uitleg geven) en 5 (begeleiding
zelfwerkzaamheid).
De rede dat ik voor deze fases heb gekozen is omdat het belangrijk is om de aandacht van de klas te
krijgen omdat er nieuwe lesstof aanbod komt die terugkomt tijdens een so of proefwerk. Medewerking
van de klas is het belangrijkst in deze fases omdat ze aantekeningen moeten maken tijdens de uitleg en
de mogelijkheid krijgen tot het stellen van vragen, niet alleen tijdens de uitleg, maar ook op het moment
dat ze zelfstandig aan het werk moeten.
Welke rol(len) van de leraar, (Slooter, 2019) Kun je aannemen voor het effectief uitvoeren van de
interactievorm? Welk gedrag hoort daarbij? En wat zou de reactie van de leerling dan kunnen zijn?
Rollen: gastheer, didacticus, pedagoog
Gedrag van de leerlingen:
Gastheer
Voor de leerlingen is dit het begin van de les. Ik maak even een praatje met de leerlingen bij
binnenkomst. Ik attendeer ze er niet alleen op dat de telefoons in de zak moeten en dat ze kauwgom
moeten uitspugen, maar ik geef ze bijvoorbeeld ook complimenten en ik vraag of ze plannen hebben
voor het weekend. Dit is voor hen het belangrijkst omdat dit het eerste moment is waarop ik contact
maak met de leerlingen. Dit moet dus aan beide kanten een positieve ervaring zijn en zodra zij de deur
horen sluiten, weten ze ook dat de les echt begint, dat de spullen op tafel liggen en dat het stil is. Tijdens
de les is het belangrijk dat de leerlingen mij zien en alle ogen op mij gericht zijn tijdens de instructie.
Didacticus
Dit is het belangrijkst voor de leerlingen omdat het mijn taak is om ze te voorzien van nuttige lessen waar
ze echt iets nieuws leren. Leerlingen worden aangemoedigd hardop na te denken en discussies met
elkaar te voeren. Voor de leerlingen is het fijn als ze vragen kunnen stellen over de stof en deze op een
andere manier kunnen verwerken dan alleen opdrachten maken uit het boek.
2
tweedegraads lerarenopleidingen
Bijlage 2: Hulpdocument A: Ontwerpeisen opstellen voor de gekozen interactievorm.
Theoretische ontwerpeisen
Vul de volgende zinnen aan, waarin de * (sterretjes) de ontwerpeisen representeren:
‘Als ik een les wil ontwerpen met doel orde houden dan blijkt uit het boek Lessen in orde van Peter
Teitler dat het verstandig is om als beginnende docent dominante gedragingen te ontwikkelen. Dit wordt
gekenmerkt door een krachtige leiding en een heldere doelstelling. Ook is het handig om gebruik te
maken van de tien tips om orde te houden waarin ook wordt aangegeven hoe jij je als docent moet
aanpassen op de klas en een professionele houding aanneemt.
Maak hier een notitie van de gebruikte literatuur:
(Teitler, 2019)
Praktische ontwerpeisen
Vul de volgende zinnen aan, waarin de * (sterretjes) de ontwerpeisen representeren:
‘Als ik een les wil ontwerpen met doel orde houden, dan blijkt uit het bestuderen van mijn
praktijkverkenning en opgedane ervaring dat het is verstandig is het lesontwerp de volgende
ontwerpeisen mee te geven:
- De les mag niet langer duren dan 50 minuten
- De leerlingen zitten volgens vaste plattegronden in de les
- Leerlingen van klas v1c geven de voorkeur aan een langere uitleg; bij een breed of moeilijk onderwerp
neem ik mijn tijd
Hoe past de gekozen interactievorm bij de inhoud van de les? Of bij de (vakdidactische) lesdoelen?
Orde houden past bij de hele les maar is vooral van belang tijdens de instructie. De leerlingen moeten
ervoor zorgen dat ze hun aandacht erbij houden en andere leerlingen niet storen tijdens de uitleg. Ik heb
de aandacht van de klas nodig op de momenten waarop ik uitleg geef zodat er vragen gesteld kunnen
worden, maar ook op momenten waarop ik aangeef dat ze de plenda moeten pakken om het huiswerk in
te noteren of wanneer ik aangeef dat ze aan de gang mogen met de opdrachten.
1
, HvA Onderwijs en Opvoeding
tweedegraads lerarenopleidingen
Plannen van het uitvoeren van de interactievorm
Nu je nagedacht hebt over het ontwerp of planning van de interactievorm, is het ook belangrijk na te
denken over de rest van de lesplanning en jouw eigen gedrag tijdens de les. Beantwoord de volgend vragen
om je daarbij te helpen.
In welke lesfase(s) plan je de interactievorm? En waarom?
Deze interactievorm past goed in alle lesfases maar het is naar mijn mening vooral het belangrijkst in
fase 1 (aandacht richten op de doelen en aansluiten bij voorkennis), 2 (uitleg geven) en 5 (begeleiding
zelfwerkzaamheid).
De rede dat ik voor deze fases heb gekozen is omdat het belangrijk is om de aandacht van de klas te
krijgen omdat er nieuwe lesstof aanbod komt die terugkomt tijdens een so of proefwerk. Medewerking
van de klas is het belangrijkst in deze fases omdat ze aantekeningen moeten maken tijdens de uitleg en
de mogelijkheid krijgen tot het stellen van vragen, niet alleen tijdens de uitleg, maar ook op het moment
dat ze zelfstandig aan het werk moeten.
Welke rol(len) van de leraar, (Slooter, 2019) Kun je aannemen voor het effectief uitvoeren van de
interactievorm? Welk gedrag hoort daarbij? En wat zou de reactie van de leerling dan kunnen zijn?
Rollen: gastheer, didacticus, pedagoog
Gedrag van de leerlingen:
Gastheer
Voor de leerlingen is dit het begin van de les. Ik maak even een praatje met de leerlingen bij
binnenkomst. Ik attendeer ze er niet alleen op dat de telefoons in de zak moeten en dat ze kauwgom
moeten uitspugen, maar ik geef ze bijvoorbeeld ook complimenten en ik vraag of ze plannen hebben
voor het weekend. Dit is voor hen het belangrijkst omdat dit het eerste moment is waarop ik contact
maak met de leerlingen. Dit moet dus aan beide kanten een positieve ervaring zijn en zodra zij de deur
horen sluiten, weten ze ook dat de les echt begint, dat de spullen op tafel liggen en dat het stil is. Tijdens
de les is het belangrijk dat de leerlingen mij zien en alle ogen op mij gericht zijn tijdens de instructie.
Didacticus
Dit is het belangrijkst voor de leerlingen omdat het mijn taak is om ze te voorzien van nuttige lessen waar
ze echt iets nieuws leren. Leerlingen worden aangemoedigd hardop na te denken en discussies met
elkaar te voeren. Voor de leerlingen is het fijn als ze vragen kunnen stellen over de stof en deze op een
andere manier kunnen verwerken dan alleen opdrachten maken uit het boek.
2
