Summary
Samenvatting Fundamentele Rechten
- Course
- Institution
Samenvatting Fundamentele Rechten
[Show more]
Seller
Follow
lauras2000
Reviews received
Content preview
Fundamentele rechtenWeek 1
H1 Inleiding
Grondrechten – fundamentele rechtsnormen die de strekking hebben het individu persoonlijke
vrijheid en een menswaardig bestaan te verzekeren en die de handelingsvrijheid van met name de
overhead beperken
- In de relatie tussen burger en overheid
Klassieke vrijheidsrechten – individuele vrijheidsrechten of waarborgnormen; zij garanderen de
burger een staatsvrije sfeer en impliceren voor de staat een onthoudingsplicht; veelal zijn ze via de
rechter afdwingbaar
Sociale grondrechten – rechten die de overheid (wetgever/bestuur) bepaalde, nader in te vullen,
zorgplichten opleggen; omdat voor de realisering van deze rechten in het algemeen een nadere
invulling door de wetgever/bestuur noodzakelijk is, zijn zij in mindere mate voor de rechter
afdwingbaar
Rechtstaat
-> Gestoeld op viertal pijlers:
1. Legaliteitsbeginsel; ingrijpen van de overheid mag slechts geschieden op grond van
algemene regels
2. De scheiding der machten; een verdeling van de overheidsmacht over verschillende organen
3. De mogelijkheid van rechtsbescherming door de onafhankelijke rechter
4. Het bestaan van grondrechten
Rechtsbronnen: waar zijn de grondrechten te vinden?
1. Internationale verdragen
2. Jurisprudentie van internationaalrechtelijke organen
3. De nationale Grondwet
4. Uitwerking van bepaalde grondrechten in de nationale wetgeving
5. Jurisprudentie van de nationale rechter
Grondrechten nemen in het Nederlandse recht een steeds belangrijker positie in.
-> Oorzaken:
- De werkingssfeer van de grondrechten neemt toe, omdat de grondrechten in aantal groeien
en de reikwijdte van al langer bestaande grondrechten wordt opgerekt
- Er bestaat een tendens om aan beperkingen steeds hogere eisen te stellen
- Aan de grondrechten wordt steeds vaker een zekere werking toegekend in de relatie tussen
burgers onderling
- Klassieke grondrechten worden niet meer louter gezien als onthoudingsplichten van de
overheid
- Het internationale stelsel van grondrechtsbescherming doet meer en meer haar invloed
gelden binnen de nationale rechtsorde
1
, H2 Geschiedenis en achtergronden
Periode
- Athene en de Griekse staatsleer 5e en 4e eeuw v.C.
De idee van grondrechten is echter vreemd aan de inrichting van de stadstaat, ook omdat
het individu zijn waarde in belangrijke mate ontleent aan het gemeenschapsleven
Plato 427-347 v.C. – de ideale staat dient bestuurd te worden door filosoof-koningen, die
kennis van de deugd bezitten, de staat heeft bij uitstek een opvoedende rol en de controle
van de overheid strekt zich in de ideale staat uit over vrijwel alle aspecten van het
individuele en maatschappelijke leven
Aristoteles 384-322 v.C. – verdedigt perfectionistische staatsleer; de politieke gemeenschap
moet de mens houvast bieden om zijn natuurlijke aanleg te verwezenlijken
Epicurus 340-270 v.C. – bestemming van de mens zoekt buiten het publieke leven; de privé
sfeer biedt het individu de meest aangename situatie, de staat is voornamelijk te
beschouwen als een instituut dat de veiligheid dient te waarborgen
de Stoïcijnen – de morele gelijkheid van ieder individu; de gehele menselijke gemeenschap
neemt deel aan de morele orde, die de basis vormt van een universeel natuurrecht
- Christendom en Middeleeuwen
De christelijke leer – enerzijds gaat zij ervan uit dal alle mensen geschapen zijn naar het
evenbeeld van God en in dat opzicht gelijkwaardig zijn, anderzijds wordt het gezag van de
overheid als van God gegeven beschouwd, zodat gehoorzaamheid voor de onderdaan een
eerste plicht vormt (staatsgodsdienst)
Tussen de 13e en 19e eeuw voltrekt zich in Europa een proces waarin de christelijk-middeleeuwse
ordening geleidelijk teloor gaat.
-> oorzaken:
1. De Renaissance 15e-16e eeuw – herontdekt de klassieke geschriften en daarmee ook het
stoïcijnse, niet-christelijke natuurrecht (opkomst humanisme)
2. De Hervorming 16e eeuw
3. De Verlichting 17e-18e eeuw – door succes in de wetenschap; de mens kan zich aan zijn
onmondigheid ontworstelen door gebruik te maken van zijn verstandelijke en intellectuele
vermogens
4. De centralisering van het gezag binnen de natiestaat 14 e-19e eeuw
5. De maatschappelijke en politieke opkomst van de burgerij 13 e-19e eeuw
Contractstheorieën – het contract speelt een centrale rol
- Hobbes: in een natuurtoestand (staat zonder overheid) kan het niet anders dat ieders
streven naar bezit de aanleiding is voor talloze conflicten, alleen de staat kan voor
‘veiligheid’ zorgen, dat is een fundamenteel belang
- Locke: in een natuurtoestand heeft het individu een aantal onvervreemdbare natuurlijke
rechten, eigendomsrechten
Drie argumenten voor tolerantie:
1. Het zielenheil van een individu is zijn eigen zaak
2. Tolerantie is noodzakelijk voor vreedzaam leven
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauras2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.56. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79373 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now