De samenvatting bevat alle informatie van de slides en alle bijkomende informatie in de les wat het vak veel beter helpt te begrijpen. Het bevat tabellen en een duidelijke structuur met betrekking tot de verschillende verzekeringen.
Hfst 1: Sociale zekerheid en socialezekerheidsrecht
Wat is sociale zekerheid?
Focus op alledaagse menselijke noden
Gezondheidsprobleem: ziekte ===> wat komt erbij kijken? Medische kosten
Je bent arbeidsongeschikt
Als je niet gaat werken en er is niks geregeld ==> dan heb je geen inkomen en meer kosten
Leidt tot een vervangingsinkomen
Moederschap: nood aan begeleiding bevalling, medische kosten ===> arbeid wordt onderbroken (=
inkomensverlies)
Arbeidsongeval of beroepsziekte: nood aan medische zorg, medische kosten; onvermogen te werken
of overlijden
Inkomensverlies
Zij waren aan het werken en zijn slachtoffer geworden van een arbeidsongeval
Mensen die overblijven (bij overlijden) krijgen nog een extra inkomen
Handicap: verminderd verdienvermogen; verlies van zelfredzaamheid, nood aan aangepaste hulp,
bijkomende kosten ===> door hun fysieke conditie zijn ze gehinderd om geld te verdienen op de
arbeidsmarkt
Verdienvermogen ten aanzien van een onbeperkt persoon verminderd is
Tegemoetkoming in de plaats voor het inkomen dat je niet kan verdienen
Werkeloosheid: armoede of inkomensverlies
Bv. man had een schitterende job in de bank. Hij wordt ontslagen (behoort tot de ontslagmacht).
Inkomensverlies dat je leidt door het ontslag dat je hebt gekregen, wordt het inkomensverlies
gedekt (tijdelijk)
Armoede: je krijgt een bestaansminimum (het leefloon) om de armoede uit te bouwen
Kinderen: kosten opvoeding en onderhoud, opvang
Kinderarbeid: wij hebben een systeem dat ervoor zorgt dat er extra steun is
Vanuit de sociale zekerheid krijg je extra inkomen om de kosten te dekken
Ouderen: behoefte aan rust
Pensioen ===> verminderd verdiensvermogen
Reden vroeger: mensen waren vroeger als ze 65 waren niet meer de capaciteit om nog te
werken
Rustpensioen: na lang te werken, mag je op pensioen waar ===> je wordt op een bepaald
moment ontslagen voor plicht tot arbeid
,Gebruikelijke betekenis
Sociale zekerheid:
a) toestand waarbij voor allen de bezorgdheid voor gebrek wordt uitgesloten (situationele betekenis)
b) het geheel van instellingen en regelingen die dienen om deze toestand te verzekeren
(instrumentale betekenis)
Zorgt voor dubbelzinnigheid
Sociale zekerheid in zijn situationele/teleologische betekenis
Sociale zekerheid: uitsluiting van bezorgdheid voor gebrek
Link:
- Oudste gebruik term: Simon Bolivar (1819) houdt een speech (vrijheidsstrijder) ===> “het
beste bestuurssysteem is datgene dat het grootst mogelijke geluk en stabiliteit produceert”
- Social Security Act VS (1935) ===> voorzag in ouderdom pensioen + voor de situationele
betekenis die doelde op de “Freedom from want” (= verlossing van gebrek) Roosevelt (1941)
Situationele betekenis:
= een doel dat we willen bereiken = een toestand waar niemand bezorgt moet zijn over het gebrek
maar dat zal nooit volledig bestaan
Realiteit vs. ideaal: uitsluiting bezorgdheid gebrek is onvoltooid doel, sociale zekerheid is streven
naar zekerheid
Sociale zekerheid = streven naar een zekerheid voor onszelf of streven naar veiligheid
Verband vervulling basisbehoefte aan “veiligheid”
Kwetsbaarheid is eigen aan de mens
Verband intrinsieke kwetsbaarheid mens (kindertijd, handicap, ziekte, ouderdom)
We hebben het inkomen nodig door arbeid om bepaalde kosten te betalen
Versterkt door maatschappelijke context (nood aan financiële middelen om in
levensonderhoud en (medische) zorg te voorzien, begrensde mogelijkheden om wettig
inkomen te vergaren)
Je kan wel ziek vallen, maar dat je moet betalen om zorg te krijgen is al een
maatschappelijk model/keuze
Bij ons is de zorgverlening een dienst die betaald moet worden
Onderscheid psychologische conditie - maatschappelijke ordening
De behoefte van de veiligheid is een psychologisch concept
Wij gaan ons focussen op de maatschappelijke kwetsbaarheid
Bv. Een werkgever die de winst van de productie krijgt en niet in de onderneming aanwezig is die
heeft geen last van iemand die niet aanwezig is door een arbeidsongeval (omwille van de
economische verhouding)
Specifieke focus op noden met maatschappelijke oorzaak én maatschappelijk belang tot
leniging:
⁃ Oude problematiek armoede: liefdadigheidsorganisaties die bezig waren met armen –
hierdoor is het binnengehaald in de sociale zekerheid maar omdat armoede zorgt
voor een fundamentele bedreiging voor de maatschappij – in afhankelijkheid van
de loonarbeid ontstaan de sociale risico’s wat de sociale zekerheid wil beschermen
⁃ Nieuwe vormen van bestaansonzekerheid sinds industriële revolutie: leer “sociale
risico’s” structureert samenspel sociale verzekeringen en bijstandsvoorzieningen
Voor zelfstandige is het de overbruggingsrecht
Leefloon = als je op geen enkele manier aan de arbeid geraakt
Het gebrek dat we willen voorkomen door de sociale zekerheid (een situatie waarin je
vrijheid voor de bezorgdheid van een gebrek) – die gebrekkigheid proberen we uit te roeien
Sociale zekerheid in de instrumentele betekenis
Sociale zekerheid = geheel instellingen en regelingen erop gericht mensen te vrijwaren van
bezorgdheid voor gebrek
Historische diversiteit:
Rol (solidaire) samenlevingsverbanden (stam, familie, (kern)gezin)
Bv. iemand die ziek is van hen
Rol eigendom (onroerende goederen, spaargeld, beleggingen)
Bv. als je onroerende goederen hebt als ouderen – beste garantie op een gelukkige oude dag
indien pensioen te laag is = belangrijk middel om ervoor te zorgen dat je geen gebrek gaat
lijden – bank: spaargeld zodat je een reserve hebt
, Rol liefdadigheid(sinstellingen): voorloper sociale bijstand
===> dat voor armen en kwetsbare goed wordt gezorgd
Rol emancipatiestrijd arbeidersbeweging (belangrijk middel richting sociale zekerheid):
oorsprong sociale verzekeringen
⁃ Evolutie van landbouweconomie naar industrieel kapitalisme in 19 e eeuw:
ontregeling traditionele samenlevings- en solidariteitsverbanden
Bv. hongersnoden, mensen verlaten het platteland naar de stad waar de eerste
fabrieken worden opgebouwd. De mensen dienen zich met vele aan om daar te
werken – je ging vragen of je mocht werken maar als je niet werd gekozen dat had je
een dag geen geld voor eten en drinken – als je dan nog een ziek werd dan kon je dat
niet betalen – zo kwam de eerste hulp – een dag dat iemand ziek wordt en niet kan
gaan werken mag die pakken uit de grote pot pakken = essentie sociale verzekering
⁃ Arbeider (“proletariër”) is aangewezen op verkoop arbeidskracht om in
levensonderhoud te voorzien: genese arbeidsmarkt en sociale risico’s
Ontwikkeling van onderlinge bijstand en verzekeringen
Rol van de overheid
In opvolging religieuze liefdadigheid = de overheid neemt over wat er is opgebouwd van het
particuliere initiatief
Na initiële onderdrukking emancipatiestrijd arbeidersklasse:
Beleid van “gesubsidieerde vrijheid” en wettelijke omkadering particuliere initiatieven
Inrichting verplichte sociale verzekeringen:
⁃ Consolidatie “sociaal pact” overlegd tussen vertegenwoordigers werknemers en
werknemers na WOII: Besluitwet 1944 organiseert sociale zekerheid werknemers
Sociale wantoestanden ontstonden en het leger werd ingezet wanneer arbeiders zich
verzetten – zo krijg je de ellende niet weg en uiteindelijk lukte het de organisatie op te
zetten voor arbeiders die voor hen opkwamen (de vakbonden)
Na de tweede wereldoorlog was het belangrijk dat de vrede werd bewaard en daardoor
gaat de overheid zelf sociale zekerheid inrichten via het sociale pact over te nemen na de
tweede wereldoorlog en op 28 december 1944 komt er een besluitwet tussen
werkgevers en werknemersvertegenwoordigers – nu een verdere geëvolueerde versie
⁃ Organisatie sociale verzekeringen ambtenaren
⁃ Organisatie sociale verzekeringen zelfstandigen
Wettelijke omkadering “aanvullende verzekeringen” – bovenop sociale zekerheid – zonder
het privé initiatief lam te leggen – we zitten in een systeem van gesubsidieerde vrijheid -
Basis genese en ontwikkeling “socialezekerheidsrecht”
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller gilvriends. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.69. You're not tied to anything after your purchase.
