Summary
Samenvatting - Ontwikkeling Stimuleren
- Course
- Institution
samenvatting ontwikkeling stimuleren 1e jaar - lager onderwijs
[Show more]
Seller
Follow
sarahvanachter
Content preview
ONTWIKKELING STIMULEREN – sem 1Observeren
1. Wat is observatie?
Observeren= bewust of onbewust informatie opnemen over een situatie of persoon
Waarnemen verschillend van observeren
Iets waarnemen is nog niet observeren -> observeren gaat verder
Waarneming is zeer selectief en wordt beïnvloedt door onze ervaringen, gevoelens en verwachtingen.
Observatie is een basisvaardigheid voor leerkrachten
Waarnemen = heel algemeen en breed, kan alle richtingen uit, kan zeer verschillend zijn bij 2 personen
(-> constant aan het waarnemen)
Observeren= de doelgerichte en systematische waarneming van gedragingen van één of meerdere personen of van een
gebeurtenis, met de bedoeling het waargenomene te beschrijven en samen te vatten
Definitie volgens Prodia
Systematisch en doelgericht waarnemen en registreren van gedragingen, gebeurtenissen en interacties.
Professioneel observeren:
Doelgericht -> objectief info verzamelen om het leerproces te optimaliseren
Doelbewust -> bewust van invloeden van eigen aannames of overtuigingen
Planmatig -> stap voor stap tewerk gaan
Systematisch -> planmatige en specifieke aanpak
=> observatiedoel
Belangrijk om het doel vooraf te bepalen.
Op voorhand bepalen WAT je observeert
Anders slaag je er niet in om alles in het oog te houden. Het wordt te veel.
Je merkt dan ook beter op wat je precies moet te weten komen (cfr card changing trick)
We bepalen dus vooraf een observatiedoel .
Het observatiedoel vertalen we soms ook naar een observatievraag
Concreet voorbeeld:
Doel = de samenwerkingsvaardigheden van Joran tijdens het hoekenwerk in kaart brengen.
Vraag = Welke signalen wijzen op positieve en negatieve samenwerkingsvaardigheden bij Joran tijdens hoekenwerk?
2. Het belang van observeren
Observeren is een middel om:
Iemand beter te leren kennen
Om leervraag te verhelderen
Om eigen handelen te toetsen
Bepaalde problematiek verder onderzoeken
3. Doelbewust en planmatig observeren
1 situatie -> verschillende aspecten observeren
Niet alleen om problemen op te merken
Voortdurend observeren
o Leerlingen moeten doelstellingen behalen
Zicht op beginsituatie
Basis voor leerplandoelen en kerndoelen
Beginsituatie:
Ontwikkelingsniveau vd kinderen
Voorkennis
Leerstoornissen
, …
4. Soorten observatie
a. Open/ongestructureerde observatie
Spontaan
Dagelijkse observaties
Breed observeren
Op verschillende plaatsen en momenten
Op verschillende manieren
Verschillende personen
Verschillende gedragingen
Vakgebied lager onderwijs => gedragsobservatie
Wanneer je met mensen werkt, observeer je het gedrag om je begeleiding of communicatie doelgericht in te zetten.
Het menselijk gedrag is heel complex om te observeren omdat er zoveel tegelijk gebeurt.
Het verbale en non-verbale gedrag worden opgesplitst.
Non-verbale signalen worden onvoldoende opgemerkt.
b. Systematische observaties en gestructureerde observaties
Gesloten observatie
Specifieke informatie
c. Participerende vs niet-participerende observaties
PARTICIPEREND NIET-PARTICIPREND
Vooral kwalitatief Kwantitatief
Indirecte en directe registratie Direct
Meer interpretatief Streven naar objectiviteit
1 observator 1+ observator
beschrijvend Beschrijvend en toetsend
Onderzoeker = observator Onderzoeker =/ observator
Vraagstelling en design zijn flexibel Vraagstelling en design liggen vast
Observatieduur ongepland Observatieduur gepland en beperkt
Meer plaatsen voor observatie 1 of 2 plaatsen voor observatie
d. Zelfobservatie
Helicopterview = jezelf en je gedrag vanop een afstand bekijken
Vaak gevolgd door een zelfreflectie
Eigen praktijk verbeteren en bijsturen
5. Observatiebias
Observatiebias = verwijzen naar de fouten die de observator maakt tijdens de observatiefase/
storing die optreedt tijdens het observeren
Om de objectiviteit te benaderen geven we bij een observatie dergelijke relevante informatie mee:
Aandacht = observator is enkel gericht op waar hij aandacht aan wil geven en merkt daardoor enkele invloeden op.
Selectie = de observator heeft stokpaardjes gebruikt en gebruikt niet al zijn zintuigen.
Perceptie = wanneer de observator gedrag observeert, interfereren eigen associaties/herinneringen.
Plaats = de omgeving waarin geobserveerd wordt, heeft een belangrijke invloed.
Tijd = tijdstip van de observatie is belangrijk bij observator en geobserveerde.
Vooraf = gedrag dat je net voor de effectieve observatie ziet heeft een invloed.
Persoonlijke omstandigheden = vermoeidheid observator, slecht gemoed …
-> ALLES HEEFT EEN INVLOED
,BESLUIT
Observeren is belangrijk en moet je leren !
Steeds bewust zijn van factoren die de observatie beïnvloeden en subjectief kleuren.
Een open houding is het hanteren van een doelbewuste en doelgerichte blik is daarbij essentieel.
Registreren
Registratie = gedrag interpreteren, er een betekenis aan geven is nog niet van de orde.
1. Ongestructureerde registratie
Vrije registratie
Dagrapportage -> gehanteerd bij stage
2. Gestructureerde registratie
=> Observeren met een specifiek doel
2.1) kwalitatieve registratie
=> inhoud van het gedrag en de nuances weergeven
a. Beschrijvende observatie
Alles wat gezien wordt, wordt beschreven
Korte periode
Logboekmethode
b. Codeersysteem
Processen op duidelijke manier weergeven
Nadeel -> codes moeten geleerd worden
c. Gebruik van ABC-schema
Antecedenten Behaviour Consequenties
Wat is de situatie? Welk (on)gewenst gedrag doet zich voor? Wat versterkt (on)gewenst gedrag?
Wat lokt (on)gewenst gedrag uit? Wat houdt het (on)gewenste gedrag in
stand?
Yarno geeft in de bouwhoek de Elias bijt Yarno in de arm. Elias krijgt (negatieve) aandacht van de
volgende opmerking aan Elias: leerkracht: de leerkracht berispt hem.
"jij mag niet mee doen."
2.2) kwantitatieve registratie
=> een kwantitatieve observatie is een meting waarbij de frequentie en ernst van voorkomen van gedrag
in een bepaalde periode of situatie geobjectiveerd.
Telmethode/turven
Duurmethode
Radio-methode of relatieve frequentie
Gebruik van beoordelingsschalen
Interpreteren
=> subjectieve waarneming die ons gedrag beïnvloedt
1. Indrukvorming
, a. Primacy-effect
Volgorde van aangeboden elementen is belangrijk
Eerste indruk is het belangrijkst
b. Halo-effect
We beschikken niet over alle elementen om een juist beeld te vormen
Bepaalde persoonlijkheidskenmerken = bepaalde karakteristieken
c. Horn-effect
1 negatief kenmerk kan een positief beeld verwijderen
Fysieke handicap -> onterecht als minder verstandig beschouwt
d. Stereotypering
Toeschrijven van persoonlijkheidskenmerken
Vb: domme blondjes, pedo-snor …
e. Vooroordeel
Spreekt voor zich
Door een gekleurde bril naar iemand kijken
f. Contrast effecten
De neiging om andere personen, waarin we onszelf herkennen, als positief te beschouwen
g. Selffulfilling prophecy
Ons gedrag wordt beïnvloedt door het gedrag van anderen
Positief <-> positief / negatief <-> negatief
h. Cognitieve dissontantie
Kennis en opvattingen over bepaalde personen
Tegenstrijdige informatie zorgt voor cognitieve dissonantie.
Dissonantie reduceren:
Dissonantie negeren
Voorval als eenmalig beschouwen
Schema veranderen door nieuwe info
i. Causale attributie
=> houdt zich bezig met de studie van hoe mensen het gedrag van zichzelf/anderen oorzakelijk verklaren.
Intern: oorzaak ligt binnen het gedrag van het individu (actor)
Extern: oorzaak ligt buiten het gedrag van individu
ATTRIBUTIEFOUTEN
Fundamentele attributiefout
=> mensen vertonen de neiging om de persoon zelf steeds als oorzaak te zien van zijn gedrag, zonder rekening te houden
met de omstandigheden.
Actor-observer effect
=> actoren maken eerdere externe attributies, observatoren daarentegen maken meer interne attributies.
Self-serving bias
=> mensen kunnen hun slagen en mislukken aan uiteenlopende oorzaken toeschrijven. We hebben de neiging successen
toe te schrijven aan onszelf en mislukkingen aan anderen.
2. Invloed van eigen referentiekader
Eigen waarden en normen, opvoeding die we meekregen, ervaringen of interesses die we hebben, bepalen zowel de
observatie (wat we opmerken of niet) als de interpretatie (welke verklaring we aan iets geven).
3. Interpretatie vanuit wetenschappelijke kaders
Psychodynamisch kader
Leer theoretisch kader
Gedragstherapeutisch kader
Systeemtheoretisch kader
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahvanachter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.94. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now