Dit document is een samenvatting van het thema 'De 18de eeuw', uit het boek 'Epic 4D' voor het vak geschiedenis in het GO! Onderwijs in de doorstroomfinaliteit/ASO.
Evolutie wetenschappelijk denken in de 18de eeuw
evolutie: wetenschappelijk denken in de - toenemende kritische benadering van traditionele bronnen
16de van kennis, zoals de Bijbel en auteurs uit de klassieke oudheid
en de 17de eeuw - aangevuld met kennis uit eigen waarnemingen (bv. Vesalius)
- rationalisme: logisch denken om tot wetenschappelijke kennis
te komen (bv. Descartes)
1687: uitgave Principia door Newton baseert zich op empirisme: alle kennis wordt verkregen via
waarneming en redeneren
wetenschappelijke revolutie: verspreiding dankzij drukkunst + oprichting wetenschappelijke
newtoniaanse ideeën raakten verspreid academies
over heel Europa
op zoek naar algemeen geldende - vooruitgang in natuurwetenschappen, zoals geneeskunde,
wetten in verschillende wiskunde, natuurkunde
wetenschappelijke disciplines - wetenschappelijke methodes toegepast in sociale
wetenschappen (bv. geschiedenis en economie)
verdere maatschappelijke verspreiding Hoe?
van wetenschappelijk denken en - debatten in koffiehuizen en salons
popularisering van de wetenschap - vooral door drukkunst en wetenschappelijke verenigingen
uitgave Encyclopédie (1772) voorlopig -> een nieuwe mentaliteit en een mens- en wereldbeeld
hoogtepunt van deze evolutie gebaseerd op systematisch verworven wetenschappelijke
kennis
Dankzij de publicatie en de verspreiding van de ideeën van Newton leidde de evolutie in het
wetenschappelijk denken die in de 16de eeuw begonnen was, in de 18de eeuw tot een wetenschappelijke
revolutie en een mens- en wereldbeeld dat was gebaseerd op wetenschappelijke kennis.
1
, Deelvraag 2
De verlichtingsfilosofen hadden vernieuwende ideeën over verschillende maatschappelijke
domeinen. Hun visie met betrekking tot onder meer godsdienstvrijheid, de organisatie van de staat
en de sociale orde ging in tegen de heersende opvattingen in de vroegmoderne tijd.
Verlichtingsfilosofen geloofden dat de waarheid letterlijk aan het licht zou komen wanneer ze een
beroep deden op de rede en de waarneming. Ze pasten hun rationele kijk op verschillende
maatschappelijke domeinen toe.
De dominante visie over de verschillende maatschappelijke domeinen vertoont een grote mate van
continuïteit tussen de middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. De ideeën van de Verlichting over de
verschillende maatschappelijke domeinen vertonen een grote mate van verandering ten opzichte van
de dominante visie in de vroegmoderne periode.
dominante visie op in de middeleeuwen in de vroegmoderne tijd volgens de verlichtingsfilosofen
kennisverwerving Bijbel en auteurs uit Bijbel en auteurs uit de kennisverwerving door rede en
(cultureel domein) de klassieke oudheid klassieke oudheid, aangevuld waarneming
met eigen waarneming
godsdienst enkel katholicisme De vorst bepaalde welke pleidooi voor verdraagzaamheid
(cultureel domein) was toegelaten in religie(s) toegelaten was/ en vrijheid van godsdienst
West-Europa waren.
soevereiniteit alle macht bij Kerk, Vorsten probeerden basis van de macht = bij het volk
(politiek domein) vorst en elite absolutisme in te voeren (alle (volkssoevereiniteit)
macht bij de vorst).
staatsvorm - geen scheiding der absolutisme: geen scheiding scheiding van de wetgevende,
(politiek domein) machten der machten de uitvoerende en de
- alle machten bij de rechterlijke macht
vorst en de adel
sociale orde door Kerk en vorst door Kerk en vorst opgelegde overtuiging dat alle mensen van
(sociaal domein) opgelegde standensamenleving nature gelijk zijn
standensamenleving
economie negatieve kerkelijke opkomst van het pleidooi voor economisch
(economische visie op winst en mercantilisme (overheid liberalisme (economie zonder
domein) handel stimuleert de eigen economie) beperkingen van de overheid)
en protectionisme
(beschermen van de eigen
economie)
Deelvraag 3
Op korte termijn had de Verlichting vooral een impact op het culturele domein, waarbij er in
toenemende mate sprake was van religieuze verdraagzaamheid. Op politiek en sociaal vlak waren de
onmiddellijke gevolgen aanvankelijk eerder beperkt. Op lange termijn zouden de verlichtingsideeën
evenwel als uitgangspunt worden genomen voor de huidige Europese samenleving.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller thibauttaminiau. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.89. You're not tied to anything after your purchase.
