Hoofdstuk 3: Het strafprocesrecht
Basiskenmerken
De strafprocedure is de procedure volgens dewelke het strafrecht in België toegepast moet worden.
We onderscheiden twee fasen:
1. Het strafonderzoek (het vooronderzoek) onder leiding van de procureur des Konings of de
onderzoeksrechter
2. De behandeling door de rechtbank (voor zover er gedagvaard wordt). Dit wordt ook wel de
onderzoek ter zitting of ten gronde ofwel de vonnis fase genoemd
De functie van het strafprocesrecht is ook tweeledig:
De waarheidsvinding (in het algemeen belang)
Bescherming van individuele grondrechten (in het belang van de burger). Met andere
woorden: Binnen de procedure wordt er ook gefocust op de bescherming van het individu,
met zijn eigen individuele rechten en vrijheden ten opzichte van de Overheid die de
strafprocedure volgt
Er is dus een zoektocht naar een evenwicht tussen beide doelstellingen in het strafprocesrecht. Men
gaat steeds uit van het vermoeden van onschuld!
Basiskenmerken – Inquisitoir versus accusatoir
Wanneer je de strafprocedure bekijkt, dan kan je een onderscheid maken tussen twee vormen van
strafprocedures: inquisitoir of accusatoir. Dit zijn de twee types van strafprocedures die we in vele
landen vinden. Vaak hebben landen een voorkeur gegeven aan een van de twee types.
Bij de inquisitoire strafprocedure zal de overheid het verloop van de strafprocedure bepalen. Zij
kennen hun oorsprong in de continentale rechtsstelsels, bijvoorbeeld in de Europese Unie.
We zien een verticale processtructuur: De overheid bepaald het procesverloop
Het Openbaar Ministerie is de vertegenwoordiger van het openbaar belang. Het Openbaar
Ministerie in België maakt deel uit van een magistratuur. In de rechtszaal zitten zij ook op
een verhoging bijvoorbeeld. Zij zijn geen partij, zij vertegenwoordigen het algemeen belang!
De rechter speelt een actieve rol (conform de waarheidsvinding), denk aan dat de rechter de
beklaagde mag ondervragen
Het strafonderzoek is geheim
Niet-tegensprekelijk karakter onderzoek
Bij de accusatoire strafprocedure zullen de partijen bepalen. De Angelsaksische landen hebben
eerder dit als uitgangspunt, denk aan de Verenigde Staten.
We zien een horizontale processtructuur: De partijen bepalen het procesverloop
Het Openbaar Ministerie en de verdediging staan op gelijke voet
De rechter speelt een passieve rol (conform aanhoren versies) en is hier alleen maar een
‘arbiter’. De rechter zit er alleen maar om het wel/niet toe te staan of de advocaat/jury een
vraag mag stellen
Het strafonderzoek is openbaar
Tegensprekelijk karakter onderzoek: De partijen hebben meer inbreng om het verloop van
het onderzoek te beïnvloeden of te sturen
België kent een oorspronkelijk inquisitoir strafrechtsysteem (in tegenstelling tot de Angelsaksische of
Common Law-landen). Maar, gaandeweg kwam er een introductie van elementen uit de accusatoire
strafprocedure. We zagen een evolutie naar een participatieve strafrechtspleging waarin partijen
meer rechten kunnen laten gelden ten aanzien van het openbaar ministerie en de
onderzoeksrechter. In de Wet Franchimont van 12 maart 1998 was het mogelijk voor partijen om in
een onderzoek inzage en afschriften te vragen van het dossier. Ook mogen de partijen nu zelf
onderzoeksdaden vragen aan de onderzoeksrechter, denk bijvoorbeeld eraan dat een partij mag
Pagina 1 van 7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisaankersmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.30. You're not tied to anything after your purchase.