H10.2 Cirkelbanen
De aantrekkende kracht van de aarde op de maan heet de gravitatiekracht. Deze kracht wordt
gekend als de zwaartekracht (gericht naar middelpunt van aarde). De gravitatiekracht op een
voorwerp grijpt aan het massamiddelpunt, ook zwaartepunt genoemd, van het voorwerp. Bij
planeten en manen is dit het middelpunt.
De maan voert een eenparige cirkelbeweging om de aarde uit. Hij heeft precies de juiste snelheid om
op die afstand van de aarde in een cirkelbaan te bewegen. Snelheid kleiner > maan beweegt naar
aarde toe en snelheid groter > maan beweegt van aarde af
De snelheid waarmee een voorwerp langs een cirkel beweegt noem je de baansnelheid. Bij een
eenparige cirkelbeweging is dit constant van grootte. De richting van de baansnelheid is langs de
raaklijn aan de cirkel.
Voor elke snelheidsverandering bij verandering van de richting is een netto kracht nodig. Dus ook als
de grootte van de snelheid niet verandert maar wel de richting. Bij een eenparige cirkelbeweging
staat die nettokracht loodrecht op de richting van de baansnelheid.
Die nettokracht is naar het midden van de cirkelbaan gericht en heet daarom de
middelpuntzoekende kracht. Deze kracht is niet een aparte kracht naast andere krachten maar moet
als nettokracht geleverd worden door een of meer wisselwerking(en).
De wrijvingskracht of een component van de spankracht bv. Is de middelpuntzoekende kracht.
Hoe groter de massa, des te groter de benodigde middelpuntzoekende kracht. En dat geldt ook voor
de baansnelheid. Hoe groter de baanstaal r, des te kleiner is de benodigde middelpuntzoekende
kracht bij diezelfde baansnelheid.
Bij cirkelbanen van planeten rond de zon en van de maan en de satelieten rond de aarde is Fg = Fmpz
De baan van een planeet is nooit een perfecte cirkel maar altijd een ellipsbaan. De zon staat dan in 1
van de 2 brandpunten. De baansnelheid is in een ellipsbaan niet constant. De baansnelheid is het
kleinst in het punt waar de planeet of komeet het verst van de zon verwijderd is, en het grootst in
het punt waar de planeer of komeet het dichtst bij de zon is.
H10.3 Gravitatiekracht
Elke planeet wordt in zijn baan gehouden door de gravitatiekracht van de zon, die werkt als
middelpuntzoekende kracht. De gravitatiekracht, die als middelpuntzoekende kracht werkt, neemt
dubbel af met de afstand.
Hoe groot Fg afhangt van de afstand kun je afleiden uit het verband tussen r en v en de formule van
Fmpz.
De cirkelbanen van de planeten rond de zon en van de maan en alle satallieten rond de aarde
worden dus in stand gehouden door de gravitatiekracht. De gravitatiekracht is altijd aantrekkend en
werkt op afstand zonder dat er contact is. De gravitatiekracht is een wisselwerking tussen 2 massa’s.
De gravitatiekracht tussen twee massa’s is dus op beide massa’s even groot, tegengesteld gericht en
werkt langs de verbindingslijn van de massamiddelpunten (zwaartepunten) van de twee massa’s.
Elke kilogram van de aarde trekt aan elke kilogram van de maan en omgekeerd, waardoor de
nettokracht van de aarde op de maan even groot is als de nettokracht van de maan op de aarde.
De aantrekkende kracht van de aarde op de maan heet de gravitatiekracht. Deze kracht wordt
gekend als de zwaartekracht (gericht naar middelpunt van aarde). De gravitatiekracht op een
voorwerp grijpt aan het massamiddelpunt, ook zwaartepunt genoemd, van het voorwerp. Bij
planeten en manen is dit het middelpunt.
De maan voert een eenparige cirkelbeweging om de aarde uit. Hij heeft precies de juiste snelheid om
op die afstand van de aarde in een cirkelbaan te bewegen. Snelheid kleiner > maan beweegt naar
aarde toe en snelheid groter > maan beweegt van aarde af
De snelheid waarmee een voorwerp langs een cirkel beweegt noem je de baansnelheid. Bij een
eenparige cirkelbeweging is dit constant van grootte. De richting van de baansnelheid is langs de
raaklijn aan de cirkel.
Voor elke snelheidsverandering bij verandering van de richting is een netto kracht nodig. Dus ook als
de grootte van de snelheid niet verandert maar wel de richting. Bij een eenparige cirkelbeweging
staat die nettokracht loodrecht op de richting van de baansnelheid.
Die nettokracht is naar het midden van de cirkelbaan gericht en heet daarom de
middelpuntzoekende kracht. Deze kracht is niet een aparte kracht naast andere krachten maar moet
als nettokracht geleverd worden door een of meer wisselwerking(en).
De wrijvingskracht of een component van de spankracht bv. Is de middelpuntzoekende kracht.
Hoe groter de massa, des te groter de benodigde middelpuntzoekende kracht. En dat geldt ook voor
de baansnelheid. Hoe groter de baanstaal r, des te kleiner is de benodigde middelpuntzoekende
kracht bij diezelfde baansnelheid.
Bij cirkelbanen van planeten rond de zon en van de maan en de satelieten rond de aarde is Fg = Fmpz
De baan van een planeet is nooit een perfecte cirkel maar altijd een ellipsbaan. De zon staat dan in 1
van de 2 brandpunten. De baansnelheid is in een ellipsbaan niet constant. De baansnelheid is het
kleinst in het punt waar de planeet of komeet het verst van de zon verwijderd is, en het grootst in
het punt waar de planeer of komeet het dichtst bij de zon is.
H10.3 Gravitatiekracht
Elke planeet wordt in zijn baan gehouden door de gravitatiekracht van de zon, die werkt als
middelpuntzoekende kracht. De gravitatiekracht, die als middelpuntzoekende kracht werkt, neemt
dubbel af met de afstand.
Hoe groot Fg afhangt van de afstand kun je afleiden uit het verband tussen r en v en de formule van
Fmpz.
De cirkelbanen van de planeten rond de zon en van de maan en alle satallieten rond de aarde
worden dus in stand gehouden door de gravitatiekracht. De gravitatiekracht is altijd aantrekkend en
werkt op afstand zonder dat er contact is. De gravitatiekracht is een wisselwerking tussen 2 massa’s.
De gravitatiekracht tussen twee massa’s is dus op beide massa’s even groot, tegengesteld gericht en
werkt langs de verbindingslijn van de massamiddelpunten (zwaartepunten) van de twee massa’s.
Elke kilogram van de aarde trekt aan elke kilogram van de maan en omgekeerd, waardoor de
nettokracht van de aarde op de maan even groot is als de nettokracht van de maan op de aarde.
