Summary
Samenvatting Geschiedenis tijdvak 5 en 6
- Course
- Level
Een samenvatting van vwo geschiedenis tijdvak 5 en 6, voor alle vwo leerlingen met geschiedenis in leerjaar 4 t/m 6
[Show more]
Seller
Follow
marleenmertens
Content preview
Geschiedenis Tijdvak 5 en 65.1 De Europese expansie
KA: Het begin van de Europese overzeese expansie
Waarom vonden de ontdekkingsreizen plaats?
Technisch mogelijk, vb scheepsbouw, kompas, Jacobsstaf
Specerijhandel over land werd duur / onmogelijk na 1453: val Constantinopel eigen
zeeroute naar Azië
Goud / zilver (Amerika)
Andere motieven: verspreiden christendom, avontuur, Reconquista (Spanje, Portugal)
Gevolgen van de Europese expansie:
Concurrentie Europese landen lijn van Tordesillas
Europacentrisme
Vernietiging Indiaanse samenlevingen (besmettelijke ziekten)
Ontwikkeling van handelskapitalisme en wereldeconomie (=KA)
Stichting handelsposten / nederzettingen
Inflatie (vanwege goud- en zilverporten) prijsstijgingen sociale onrust
5.2 De Renaissance
KA: Het mens- en wereldbeeld van de Renaissance
KA: De hernieuwende oriëntatie op de klassieke oudheid
Renaissance = wedergeboorte / herontdekking van de klassieke (Grieks-Romeinse) cultuur
- ontstaan in Italië, 15e eeuw
- Mede mogelijk gemaakt door het humanisme = bestuderen van oorspronkelijke klassieke (Grieks-
Romeinse) werken
Middeleeuwen Renaissance
Geloof Kritische houding van humanisten tegenover
de kerk. (bijv. de Bijbel bleek vertaalfouten te
bevatten)
Memento mori (leven gericht op hiernamaals) Carpe diem = pluk de dag
Individu niet belangrijk (geniet van het hier en nu)
Individualisme
Wetenschap: bestudeer de oude geleerden Wetenschap: observeer en experimenteer!
(=deductie) (=inductie)
Kunst Kunst:
heeft met het geloof te maken, geloofstaferelen - Realisme en emotie
- Perspectief (diepte)
- Ook wereldse onderwerpen
- Grieks-Romeinse bouwkunst
Waarom ontstond de Renaissance in Italië:
Rijke stadstaten (bijv. Venetië, Florence, Genua)
- profiteerden van de opkomende handel (kruistochten)
, - stadsbesturen / kooplieden toonden hun rijkdom met kunst (andere levenshouding)
werk voor kunstenaars
1453: val van Constantinopel veel geleerden vluchten naar het westen (Italië)
Romeinse architectuur / gebouwen konden bestudeerd worden en nagevolgd.
5.3 De Reformatie
KA: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
Kritiek op de kerk was er al in de middeleeuwen, maar nooit echt succesvol, vanwege ontbreken
boekdrukkunst.
1517: Luther’s 95 stellingen (kritiekpunten)
Bijv. Rijkdom kerk, slechte opleiding priesters, verkoop van kerkelijke ambten, aflaathandel (door Tetzel),
slechte leefwijze hoge geestelijken, veel kerkregels zijn later bedacht, Bijbel (Latijn) onleesbaar voor gewone
mensen, etc.
Voor Luther was de Bijbel de bron van het geloof. Hij vertaalde de Bijbel in de volkstaal, zodat
iedereen hem kon lezen.
Luther kreeg steun van veel Duitse vorsten, want:
Ze wilden hun invloed op de kerk vergroten.
Veel geld verdween naar de paus in Rome.
1546-1555: oorlog tussen Karel V + katholieke vorsten en protestantse vorsten
1555: Vrede van Augsburg (Wiens gebied, diens godsdienst)
Maatschappelijk gevolg van Luther’s hervorming:
Boerenopstand tegen de lage adel (1524 -1525)
Boeren kregen door verarmde adel steeds meer oude plichten als horigen opgelegd.
Luther steunde de opstand NIET.
Luther Calvijn
De mens heeft invloed op zijn lot (hemel / hel) Geen invloed op het lot (predestinatie)
Gehoorzamen aan de bestuurders Gehoorzaamheid niet altijd verplicht:
Instanties mogen in opstand komen (door god
ingesteld)
Rechtvaardiging Nederlandse
opstand
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marleenmertens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78600 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now