Summary
samenvatting geschiedenis MEMO H6 havo 4/5
- Course
- Level
duidelijke en uitgebreide samenvatting van hoofsdstuk 6 geschiedenis van het boek MEMO havo 4 en 5 xxx
[Show more]
Seller
Follow
cyrinexxx
Content preview
Samenvatting H6Paragraaf 1
Een aardbeving in 1775 in Lissabon maakte grote indruk op de Frans schrijver Voltaire want mensen
geloofden dat het een teken was van God, maar volgens de Franse schrijver was er een andere
verklaring hiervoor. Hij ergerde zich zo aan de ‘bijgeloof’ dat hij er een verzonnen verhaal over
schreef. In tegenstelling tot Voltaire geloofden de meeste mensen in de 18e eeuw wel dat e
kerkelijke rituelen effect hadden. Er was geen bewijs voor de werking van de rituelen en vond h
gevoel v zekerheid misplaatst. Hij noemde het geloof dogmatisch: iets werd zonder bewijs voor
waarheid aangenomen en er mocht geen kritiek op worden gegeven.
Voltaire zocht naar bewijs en accepteerde geen argument gebaseerd op traditie, andere mensen
noemden deze nieuwe, kritische manier van denken ‘’verlichting’’. Sinds de wetenschappelijk
revolutie was het vertrouwen in eigen verstand (ratio) enorm gegroeid. Geleerden begrepen de
wereld steeds beter door logisch nadenken (rationalisme) en door onderzoek via waarneming
(empirisme). Wetenschap werd zelfs een hobby van de adel en van velen uit de burgerij. Deze
maatschappelijke verschijnsel noemen we de Verlichting.
Verlichte denkers hielden zich niet alleen bezig met de relatie van God tot de natuur, maar ook
kritisch over de samenleving en de rol van de kerk. Veel mensen waren optimistisch over wat de
mensheid zou kunnen bereiken. Maar sommige denkers kregen ook oog voor de duistere kanten van
de menselijk geest, dus niet alleen een rationeel denkend wezen maar ook een vat vol emoties en
gevaarlijke emoties. Franse denker Jean Roussea vond dit een eerder een afwijking v oorspronkelijke
goed dan een vooruitgang naar betere wereld. Maar verlichte denkers debatteerden dan ook heel
veel.
Verlichte denkers dachten over heel veel onderwerpen na. Hieronder volgen de
belangrijkste:
God
Denkers kwamen er steeds meer achter dat voor wonderen meestal een wetenschappelijke
verklaring kon worden gevonden. Het probleem was dan ook: waar hield deze kritiek op?
Als alles in de wereld een logische verklaring heeft, dan is er immers geen plek voor
bovennatuurlijke verschijnselen als kometen en zonsverduisteringen (als teken van God).
Het boek van de Amsterdamse dominee Balthasar Bekker publiceerde een boek waarin hij
stelde dat er in de bijbel helemaal geen bewijs is van het bestaan v kwade geesten etc. Zij
conclusie veroorzaakte veel ophef en had grote invloed op het afschaffen van
heksenprocessen in Europa. Dat alles leidde tot twijfel . Veel verlichte denkers vonden dat
men afwijkende religieuze opvattingen niet moest verbieden en zeker niet mocht vervolgen
, de meeste verlichte denkers waren ook gelovig. Rationalisme en empirische
natuuronderzoeken hoefden volgens hen niet in strijd te zijn met het geloof. Volgens velen
bewees natuuronderzoek hoe slim en dordacht God is maar volgens Voltaire was er te veel
kwaad en rampspoed in de wereld om zo optimistisch gods-en wereldbeeld te hebben. Hij
en velen hadden een mechanistisch wereldbeeld : God had de wereld, de mens en de
natuurwetten geschapen, maar bemoeide zich niet meer actief met de wereld. Enkele zag
het goddelijke alleen nog in natuurlijke processen dit soort ‘’ongodisme’’, ervoeren
machthebbers zeer bedreigend.
Politiek staat
Er ontstonden drie belangrijke nieuwe ideeën over politiek en staat:
- De Engelsman John Locke vond dat alle mensen natuurlijke rechten hebben en
stelde ook dat mensen hun rechten niet in hun eentje kunnen beschermen en een
regering regeert op basis van vertrouwen en als de regering kwade bedoelingen had
of faalt dan hebben de burgers recht op zich te verzetten.
- De Fransman Rousseau was radicaler. Hij ging er van uit dat een regering niets anders
is dan een uitvoerder van de gezamenlijke wil van alle burgers. De burgers kunnen
altijd hun macht terugnemen. Dit heet volkssoeveraniteit.
- De Fransman Montesique schreef dat machtsmisbruik kan worden voorkomen door
een scheiding der machten (trias politica). Eén groep maakt dan de wetten (
wetgevende macht), één groep voert de wetten uit (uitvoerende macht) en één
groep controleert of de burgeres zich aan de wetten houden (rechtsprekende
macht).
Op deze ideeën over gelijke rechten, volkssoevereiniteit en scheiding der machten
zou tijdens de democratische revoluties aan het einde van de 18e eeuw veel worden
teruggegrepen.
Rechtspraak
Verlichte denker pasten hun rationele manier van denken ook toe op het strafrecht.
Zij vonden dat bewijzen in de rechtspraak vaak onbetrouwbaar waren. Dit bewijs werd dan
ook verboden. Ook kwam er veel kritiek op de wreedheid van lijfstraffen.
Ontwikkeling van volken
Historici schreven dat elke samenleving verschillende fases doorliep, ‘’Primitieve volken’’
buiten Europa zouden nog in een vroege fase van ontwikkeling verkeren. De europese
beschaving was dan het verst gevordend. Hoewel de geleerden meenden dat ook primitieve
volken zich konden ontwikkelen, legde dit idee een basis voor een europese
superioriteitsgevoel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cyrinexxx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.61. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now