Ethiek
1. ethische perspectieven op de zorgrelatie
⟹ verkenning ethische
paradigma’s: ethiek heeft altijd met
perspectieven te maken. En
afhankelijk van een perspectief
worden dingen benoemd, in beeld
gebracht, weggelaten
1.1 traditionele visie
1.1.1 medisch paradigma (model)
- Hulpverlener:
o Volle verantwoordelijkheid
o Vanuit medisch/technische/lichamelijke normen
o Analogie: parentalisme (examen) → vergelijkbaar met vroeger, vroeger
was de arts de ‘baas’ en moest de pt luisteren
- Patiënt:
o Afhankelijkheidspositie
o Geen deel besluitvormingsproces (patiënt had geen inspraak)
- Link met religieus paradigma: naastenliefde (caritas) – eerbied leven
- Link deontologisch model en Hippocratische traditie: weldoen – niet
schaden
- Pluspunten van medisch paradigma:
o Duidelijkheid: eenduidigheid
o Inzet/zorgengagement
- Minpunten:
o Sterk paternalisme (examen)
Wafelijzerdenken: pt = lijdend voorwerp
Alles beslist door de hulpverlener → gevaar = betutteling
o Medisch-verpleegtechnische ingrepen:
Volgens vastgelegde voorschriften/protocollen: ‘one-size-fits-all’
benadering
Beleving van de pt wordt genegeerd
o Risico overbelasting pt
1.1.1.1 addendum 1
⟹ nuancering 2 vormen van paternalisme
- Sterk:
o ONTnemen van de verantwoordelijkheid
- Zwak:
o Tijdelijk en/of gepast OVERnemen van de verantwoordelijkheid
o → kader = beslissingsbekwaamheid
1.1.1.2 addendum 2
⟹ is paternalisme voltooid verleden tijd?
→ patiëntenrecht is nog te passief en de wet is te paternalistisch
1.1.1.3 kanttekening
1
, ⟹ er is een toenemend conformisme in de verpleegkunde; aanpassen aan gedrag
van anderen in een bepaalde groep om in de groep te passen
‘zowel uit Vlaams als internationaal onderzoek blijkt dat verpleegkundigen de neiging
hebben om zich in zorgsituaties conformistisch te gedragen, niet het persoonlijke
welzijn van de individuele patiënt (wat is een goed antwoord voor deze patiënt), maat
veeleer de omgeving (collega’s, artsen, hoofdverpleegkundigen, afdelingsregels,
protocollen, voorschriften) bepaalt in belangrijke mate wat de verpleegkundigen in de
praktijk zullen doen’
2. moderne visie
2.1 autonomiemodel
⟹ uitgangspunt is de mens is een vrij op
zichzelf ontwerpend individu
- Sleutelwoorden:
o Zelfkennis
o Zelfontplooiing
o Persoonlijke verantwoordelijkheid
- Extreme vorm = autonomiedogmatisme (examen)
o → is normaal niet te normaal waardoor er dogmatisme ontstaat?
o Radicale zelfbeschikking pt = recht
o Enige restrictie = minimumethiek:
→ niet schaden van autonomie en de integriteit van anderen
- Hulpverlener = uitvoerder
- Zorgcriterium: tevredenheid pt
- Autonome vrije keuze of verplichte vaccinatie? Bv. vaccinatie corona
- Pluspunten:
o Geen bevoogding/betutteling
o Zorgvrager = mondig – geëmancipeerd
o Erkenning van de gevoelens en de ervaringen van de pt
o Kansen voor zorg op maat mogelijk
- Minpunten en mogelijke risico’s:
o Gevaar voor eis-cultuur ‘u vraagt, wij draaien’
o Absolute zelfbeschikking van de pt
Individualisme: ‘mijn zin/voordeel’
Eenzame keuze: informed vs. Negotiated consent
Geen wederkerigheid/relatie
Persoonlijke verantwoordelijkheid OOK voor eigen
mislukken/onkunde
o Relativisme van waarden → onverschilligheid vpk
Zorgverlener vlucht in/verschuilt zich achter rechtenethiek
Ethische apathie
Risico morele stress
o Keuzevrijheid veronderstelt keuzebekwaamheid
Ontkenning kwetsbaarheid & onmacht
2.2 maatschappelijk paradigma
2.2.1 vermaatschappelijking zorg
⟹ centraal = burgerschap van de pt
- Recht op participatie
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linskevdb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.