Summary
Samenvatting - Economie 1 BA rechten deel 2
- Course
- Institution
dit is het tweede deel van de samenvatting van economie startende van hoofdstuk 12
[Show more]
Seller
Follow
RECHTENVUB1234
Reviews received
Content preview
Economie: 1BA RechtenProf. B. Van Kerkhove
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 12: Monopolie........................................................................................................................ 8
1. Definitie ....................................................................................................................................... 8
2. De Basisvoorwaarden .................................................................................................................. 8
a) Invloed op prijs ........................................................................................................................ 8
b) Toetreden tot de sector ........................................................................................................... 9
c) Opbrengsten van een monopolist ......................................................................................... 12
d) Overheidsingrijpen op monopolistische markten ................................................................. 15
e) Prijsdiscriminatie ....................................................................................................................... 16
f) Het monopolie en het algemeen belang ............................................................................... 17
Hoofdstuk 13: Oligopolie ....................................................................................................................... 20
1. Definitie ..................................................................................................................................... 20
2. De basisvoorwaarden ................................................................................................................ 21
a) Invloed op prijs ...................................................................................................................... 21
b) Toetredingsbarrières.............................................................................................................. 21
c) Aard van het product ............................................................................................................. 22
d) Onderlinge afhankelijkheid.................................................................................................... 23
3. Evenwicht bij oligopolie ............................................................................................................. 23
4. Het belang van het aantal oligopolisten .................................................................................... 26
5. Het marktevenwicht onder een oligopolie ................................................................................ 26
a) Samenwerkende oligopolies.................................................................................................. 26
b) Niet-samenwerkende oligopolies .......................................................................................... 27
6. Politieke houding ten aanzien van oligopolies .......................................................................... 28
1
, a) Handelsbeperking en Antitrust wetgeving ............................................................................ 28
b) Controverse betreffende Antitrust politiek ........................................................................... 28
7. Nadelen en voordelen van het oligopolie ................................................................................. 29
a) Nadelen van het oligopolie.................................................................................................... 29
b) De voordelen van het oligopolie........................................................................................... 30
Hoofdstuk 14: Monopolistische concurrentie ....................................................................................... 31
1. Definitie ..................................................................................................................................... 31
2. De basisvoorwaarden ................................................................................................................ 31
a) Invloed op de prijs ................................................................................................................. 31
b) Toetreden tot de markt ......................................................................................................... 32
c) Aard van het product ............................................................................................................. 32
3. Evenwicht op korte termijn ....................................................................................................... 32
4. Evenwicht op lange termijn ....................................................................................................... 33
5. Monopolistische concurrentie en het algemeen nut ................................................................ 34
a) Monopolistische concurrentie versus perfecte/volmaakte concurrentie ............................. 34
b) Monopolistische concurrentie versus monopolie ................................................................. 36
6. Politieke houding ten aanzien van monopolistische concurrentie ........................................... 36
Hoofdstuk 15: Berekening van het Nationaal Inkomen ......................................................................... 38
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 38
2. De inkomsten en uitgaven in de economie ............................................................................... 38
3. De meting van het BBP .............................................................................................................. 40
a) Kenmerken van het BBP ........................................................................................................ 40
b) Andere meeteenheden van nationaal inkomen .................................................................... 44
4. De componenten van het BBP ................................................................................................... 47
5. BBP: een perfecte maatstaf voor het welzijn ........................................................................... 49
Hoofdstuk 16: Correctie van economische indicatoren voor prijsveranderingen .............................. 50
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 50
2. BBP-deflator............................................................................................................................... 51
2
, 3. Het indexcijfer van de consumptieprijzen (CPI) ........................................................................ 52
a) Definitie ................................................................................................................................. 52
b) Frequentie van publicatie ...................................................................................................... 52
c) Berekeningswijze ................................................................................................................... 53
d) Uitdagingen bij het berekenen van de CPI ............................................................................ 55
4. Vergelijking en toepassingsgebieden ........................................................................................ 57
a) De BBP-deflator versus de CPI ............................................................................................... 57
b) Indexering van lonen en uitkeringen ..................................................................................... 58
c) Reële en nominale intrestvoet .............................................................................................. 61
Hoofdstuk 17: Productie en groei .......................................................................................................... 63
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 63
2. Economische groei op wereldvlak ............................................................................................. 63
3. De rol en de determinanten van de productiviteit .................................................................... 64
a) Het belang van productiviteit ................................................................................................ 64
b) De determinanten van de productiviteit .............................................................................. 65
4. Economische groei en het overheidsbeleid.............................................................................. 68
a) Het belang van sparen en investeren ................................................................................... 68
b) Afnemende meeropbrengsten en het inhaaleffect ............................................................... 69
c) Buitenlandse investeringen ................................................................................................... 69
d) Onderwijs .............................................................................................................................. 70
e) Eigendomsrechten en politieke stabiliteit ............................................................................. 71
f) Vrijhandel .............................................................................................................................. 72
g) Controle over de bevolkingsgroei .......................................................................................... 72
h) Onderzoek en Ontwikkeling .................................................................................................. 73
Hoofdstuk 18: Sparen, Investeringen en het Financiële Systeem ......................................................... 75
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 75
2. Macro-economische variabelen inzake sparen en investeren .................................................. 76
3. De markt voor leenbare fondsen .............................................................................................. 77
3
, a) Vraag en aanbod naar leenbare fondsen ............................................................................. 78
b) Overheidspolitiek die sparen en investeren beïnvloedt ....................................................... 80
Hoofdstuk 19: Werkloosheid ................................................................................................................. 85
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 85
2. Het bepalen van de werkloosheidsgraad .................................................................................. 86
a) Definities................................................................................................................................ 86
c) Hoe lang blijft een werkloze zonder job? .............................................................................. 89
d) Waarom er altijd werklozen zijn ............................................................................................ 89
Hoofdstuk 20: Het Monetaire Systeem ................................................................................................. 94
1. Inleiding ..................................................................................................................................... 94
2. Het begrip ‘geld’ ........................................................................................................................ 94
3. Functies van geld ....................................................................................................................... 94
a) Ruilmiddel .............................................................................................................................. 95
b) Waardemeter ........................................................................................................................ 95
c) Spaarmiddel........................................................................................................................... 95
4. Soorten geld .............................................................................................................................. 96
5. Geld in de economie.................................................................................................................. 96
6. De Europese Centrale Bank ....................................................................................................... 97
a) De organisatie van de ECB en het eurosysteem .................................................................... 98
b) De taken van de ECB .............................................................................................................. 98
7. De banken en het aanbod van geld .......................................................................................... 98
a) 100% Reserve Bankieren ....................................................................................................... 99
b) Geldcreatie .......................................................................................................................... 100
c) De geldmultiplicator ............................................................................................................ 102
8. De instrumenten van het monetaire beleid van de ECB ......................................................... 103
a) Openmarkttransacties ......................................................................................................... 103
b) Permanente faciliteiten ....................................................................................................... 105
c) Reserve-vereisten ................................................................................................................ 106
4
, 9. Een vereenvoudigde balans van de ECB .................................................................................. 107
10. Problemen om het aanbod van geld te beheersen ............................................................. 108
Hoofdstuk 21: Geldgroei en inflatie..................................................................................................... 109
1. Inleiding ................................................................................................................................... 109
2. Soorten inflaties ...................................................................................................................... 110
3. De Klassieke Inflatietheorie ..................................................................................................... 110
a) Het algemeen prijspeil en de waarde van geld ................................................................... 110
b) Aanbod van geld, vraag naar geld & monetair evenwicht.................................................. 112
c) De gevolgen van een aanbodsverhoging ............................................................................. 113
d) Een korte analyse van het aanpassingsproces..................................................................... 114
e) De klassieke dichotomie en monetaire neutraliteit ............................................................ 115
f) De omloopsnelheid en de kwantiteitsvergelijking .............................................................. 116
g) De Inflatiebelasting .............................................................................................................. 118
h) Het Fisher-effect .................................................................................................................. 119
4. De kosten van inflatie .............................................................................................................. 120
a) Schoenlederkosten .............................................................................................................. 120
b) Menukosten ......................................................................................................................... 120
c) Relatieve prijsvariabiliteit en het verkeerd toewijzen van middelen ................................. 121
d) Belastingsverstoringen ten gevolge van inflatie ................................................................. 121
e) Verwarring en ongemakken................................................................................................. 122
f) De kost van onverwachte inflatie: willekeurige welvaartsherverdelingen .......................... 122
5. Conclusie ................................................................................................................................. 123
Hoofdstuk 22: Economische Analyse van open economieën basisprincipes ...................................... 124
1. Inleiding ................................................................................................................................... 124
2. Onderlinge afhankelijkheid en handel..................................................................................... 124
a) Een parabel voor de moderne economie ............................................................................ 125
b) Het principe van het comparatieve ..................................................................................... 127
c) Toepassingen van comparatief model ................................................................................. 130
5
, 3. De beperkingen van internationale handel ............................................................................. 131
a) De determinanten van handel ............................................................................................. 131
b) De winnaars en verliezers van handel ................................................................................. 132
c) Argumenten voor de beperkingen van handel.................................................................... 141
4. Handelsovereenkomsten en de Wereldhandelsorganisatie .................................................... 145
Deel 2: de betalingsbalans en de wisselmarkt .................................................................................... 147
5. De betalingsbalans .................................................................................................................. 147
a) De balans der lopende verrichtingen .................................................................................. 147
b) De kapitaalbalans ................................................................................................................ 149
c) Reservebewegingen of de balans der officiële verrichtingen ............................................. 151
d) Samenvatting: de betalingsbalans ....................................................................................... 151
e) De gelijkheid tussen Netto-Export (NX) en de Netto Kapitaalexport (NCO) ........................ 152
f) Sparen, investeren, en hun relatie tot de internationale stromen ...................................... 154
6. Prijzen van internationale transacties: reële en nominale wisselkoersen............................... 154
a) Nominale wisselkoersen ...................................................................................................... 154
b) Reële wisselkoersen............................................................................................................. 155
Hoofdstuk 23: Macro-economische theorie van open economie ....................................................... 158
1. Inleiding ................................................................................................................................... 158
2. Vraag en aanbod naar leenbare fondsen en internationale munten ...................................... 159
a) De markt voor leenbare fondsen......................................................................................... 159
b) De internationale wisselmarkt ............................................................................................ 161
3. Evenwicht in de open economie ............................................................................................. 163
a) Netto Kapitaalexport (NCO): de schakel tussen beide markten .......................................... 163
b) Simultaan evenwicht in twee markten ................................................................................ 164
4. Invloed van beleid en van omgevingsfactoren op een open economie .................................. 166
a) Inleiding ............................................................................................................................... 166
b) Overheidstekorten ............................................................................................................... 166
c) Het handelsbeleid................................................................................................................ 168
6
, d) Politieke instabiliteit en kapitaalvlucht ................................................................................ 170
5. Conclusie ................................................................................................................................. 172
7
,Hoofdstuk 12: Monopolie
Deze marktvorm staat diametraal tegenover de volkomen concurrentie
1. Definitie
▪ Een onderneming bevindt zich in een monopolistische situatie indien. . .
Zij de enige producent/verkoper is binnen een bepaalde sector.
En er nauwelijks substituten zijn.
Er bestaan voor de kopers geen alternatieven dus de enige mogelijkheid die die consumenten hebben
is niet te kopen, als zij het product in kwestie toch willen kopen moeten zij daarvoor bij de monopolist
terecht.
▪ Toetredingsbarrières zijn de oorzaak van het bestaan van monopolies.: toetreding barrières
van financiële, technologische en of juridische aard die ervoor zorgen dat er geen potentiële
concurrenten toegang tot de markt kunnen krijgen
Een onderneming kan een monopolie hebben voor een specifiek product (bijv. VW polo) maar heeft
daarom niet noodzakelijk een monopolie voor de ganse sector (bijv. een stadswagen).
→ Vragen:
▪ Hoeveel marktmacht heeft een onderneming?: de mate waarin er substituten zijn vertaald zich
in de marktmacht waarover de onderneming beschikt
▪ Worden er substituten geproduceerd door concurrenten?
Het is makkelijker voor een onderneming om een monopolie positie te veroveren dan wanneer we de
markt zeer breed definiëren en bepaalde wagens meer in het algemeen bekijken. De definiering van
de markt is dus belangrijk.
2. De Basisvoorwaarden
a) Invloed op prijs
Een monopolist is een prijszetter (price maker) die bij deze prijszetting wel rekening houdt met de
prijsgevoeligheid van de afnemers. (die zal zich vertalen in de prijs-vraagcurve of de vraagcurve die een
dalend verloop zal hebben)
8
,(bij de volkomen concurrentie waren alle consumenten en producenten prijsnemers en geen
prijszetters die een invloed hadden op de prijs omdat ze met zeer velen waren had de actie van één
van die producenten geen invloed op de markt)
b) Toetreden tot de sector
De oorzaak voor het bestaan van monopolies zijn toegangsdrempels. → zorgend dat er geen
concurrenten toegang kunnen krijgen tot de markt waardoor de monopolist als enige overblijft
Zes redenen voor het bestaan van toegangsdrempels
▪ Schaalvoordelen
▪ Productdifferentiatie en merkloyauteit
▪ Bezit of controle over basisinputs
▪ Wettelijke bescherming door de overheid
▪ Mergers en takeovers
▪ Aggresieve tactieken
Schaalvoordelen
Een sector wordt geïdentificeerd als een natuurlijk monopolie
wanneer één onderneming het goed kan aanbieden aan een
lagere kost dan twee of meer ondernemingen (dit ten gevolge
van schaalvoordelen).
Het kan zo zijn dat een bepaalde markt van een goed of dienst op die manier gekarakteriseerd wordt
dat het produceren van een grotere hoeveelheid voor een onderneming tot permanent dalende kosten
lijdt, dus permanent dalende gemiddelde totale kosten. → geeft een natuurlijke neiging om de
onderneming steeds te laten groeien door bijvoorbeeld verschillende ondernemingen onder 1 dak te
verenigen
▪ Een natuurlijk monopolie komt voor indien er schaalvoordelen zijn over de ganse outputrange
die relevant is voor de markt. → wat ook de markt aan hoeveelheid vraagt het is altijd voordelig
door 1 en dezelfde onderneming zal worden geproduceerd
9
, ▪ Een natuurlijk monopolie komt vaak voor in sectoren waar de maatschappij universele
dienstverlening verwacht, namelijk de bediening van de ganse bevolking aan een aanvaardbare
prijs. → deze zullen ook vaak onder het wettelijk monopolie vallen
Dit zijn sectoren waar de overheid ofwel de exploitatie zelf in handen zal nemen ofwel onder heel
strenge voorwaarden die exploitatie zal uitbesteden zoals in onze huidige maatschappij steeds meer
de evolutie is.
De overheid moet de prijs in het oog moet houden want als de monopolist daar zelf over kan
beschikken zal hij enkel naar zichzelf moeten kijken om die prijs te moeten betalen en dan zal er wat
deze producten betreft geen alternatieven voor handen zullen zijn omdat het basisdiensten betreft.
Productdifferentiatie en merkloyauteit.
Het betreft factoren waarmee een onderneming zich kan onderscheiden van andere ondernemingen
en een bepaalde hoeveelheid klanten op een duurzame wijze aan zich kunnen binden.
▪ Als een onderneming een product fabriceert dat zeer duidelijk te differentiëren is en dat de
consument associeert met een bepaald merk, zal het erg moeilijk zijn voor een andere
producent om door te breken in de markt. → het gaat om de heterogeniteit van een product
omdat men op die manier de meest mogelijke manier de markt kan gaan bestrijken en
consumenten aan zich kan binden.
▪ De moeilijkheid is niet te produceren aan voldoende lage kosten maar een product te
produceren dat voldoende aantrekkelijk is opdat consumenten hun vertrouwd merk opgeven.
▪ Een monopolist kan zijn merk versterken via marketingtechnieken (= het bewerken van de
consument via reclame en verwante technieken) en bevoorrechte relaties met leveranciers en
verkoopkanalen.
Bezit of controle over basisinputs
Als men beschikt als enige over een bepaalde grondstof bijvoorbeeld heeft men een zogenaamd
feitelijk monopolie.
▪ Als een onderneming macht heeft over de basis-inputs van een bepaalde sector, dan kan men
de concurrentie toegang tot deze inputs ontzeggen.
▪ Internationalisering maakt deze toegangsdrempel zeldzaam. Inputs zijn verspreid over
verschillende eigenaars en landen. → door globalisering worden veel meer regio’s betrokken
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RECHTENVUB1234. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now