100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
SAMENVATTING SOCIALEZEKERHEIDSRECHT $8.62   Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  4.  
  5. Rechten
  6.  
  7. Arbeids en socialezekerheidsrecht

Summary

SAMENVATTING SOCIALEZEKERHEIDSRECHT
 25 views  0 purchase
  • Course
  • Arbeids en socialezekerheidsrecht
  • Institution
  • Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)

Samenvatting Socialezekerheidsrecht

Preview 4 out of 49  pages

Document information

  • September 2, 2023
  • 49
  • 2022/2023
  • Summary

Subjects

  • socialezekerheidsrecht
  • prof paul schoukens
  • 3e bachelor
  • semester 2

Written for

  • Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  • Rechten
  • Arbeids en socialezekerheidsrecht
All documents for this subject (22)

Seller

avatar-seller
moreenc

Content preview

SOCIALEZEKERHEIDSRECHT SAMENVATTING


Begrip “sociale zekerheid”
Beginselen onderliggend aan socialezekerheidsstelsels
Omschrijving van sociale zekerheid in algemeen
 Geen eenduidig begrip
 “Sociale zekerheid” : heel wat verschillende definities
 Bv. Conventie nr. 102
 Minimumstandaarden voor sociale risico’s
 Bv. Verordening 883/04 betreffende coördinatie van socialezekerheidsstelsels
 Verwijst op algemene wijze naar sociale risico’s
 Somt voor elk land de nationale regelingen expliciet op
 “Sociale zekerheid” gedefinieerd door sociale risico’s op te sommen
 Voordeel : op duidelijke wijze verschillende sociale risico’s weergeven
 Gevaren
 Onvoldoende ruimte voor nieuwe ontwikkelingen of sociale problemen binnen SZ
 Bv. zorg als onderdeel van SZ ?
 Sociale risico’s kunnen andere invulling krijgen, rekening houdend met nieuwe
maatschappelijke evoluties
 Bv. overlevingspensioenen & tweeverdienersgezinnen
 Omschrijving die vertrekt vanuit reeks sociale risico’s laat niet toe om
nationaalrechtelijke eigenheid van landen mee te nemen
 Voorgestelde werkdefinitie sociale zekerheid
 Geheel van regelingen die vorm geven aan solidariteit met personen die geconfronteerd
worden met (dreiging van) gebrek aan inkomen uit arbeid of met bijzondere kosten n.a.v. het
zich voordoen van een sociaal risico

Omschrijving van “sociale risico’s”
 Sociale risico’s waartegen SZ bescherming tracht te bieden
 Afwezigheid van inkomen uit arbeid t.g.v. ouderdom
 Wegvallen van inkomen door overlijden van partner die inkomen verdient
 Afwezigheid van inkomen wegens arbeidsongeschiktheid
 Afwezigheid van inkomen wegens werkloosheid
 Nood aan medische verzorging
 Bijzondere kosten die samenhangen met opvoeden van kinderen
 Nood aan dekking van kosten voor verlies aan zelfredzaamheid (“zorg”)
 Ontbreken van voldoende middelen om menswaardig bestaan te leiden
 Opmerkingen
 SZ niet verengen tot loutere compensaties in vorm van geld, ook steeds meer regelingen
waarbij geen bescherming in vorm van geld wordt geboden
 “Activeren” van socialezekerheidsuitkeringen
 Preventie → herstel → compensatie
 Dat we begrip SZ vrij eng opvatten als vooral een geheel van regelingen van uitkeringen in
geld, doet geen afbreuk aan grote waarde van ruimere opvatting van SZ

,  Impact van verborgen gelduitkeringen van fiscaliteit mag niet worden onderschat
 “Verborgen welvaartsstaat”
 Bv. ondersteuning bij kinderopvang in Vlaanderen & België

Solidariteitstechnieken om sociale zekerheid vorm te geven
 Korte historiek
 In geschiedenis zijn verschillende technieken ontwikkeld met solidariteit als
gemeenschappelijk kenmerk
 Familiale solidariteit, liefdadigheid, sociale druk tot sparen & verwerven van eigendom,
burgerrechtelijke aansprakelijkheid
 Politiek besef dat overheid voor al zijn burgers moet zorgen → wettelijke bescherming
 Solidariteit i.g.v. voorkomen van sociaal risico
 Verticale & horizontale solidariteit
 Verticale solidariteit : solidariteit tussen hoge & lagen inkomens
 Hogere inkomens dragen meer bij dan lagere inkomens
 Horizontale solidariteit : solidariteit tussen mensen met laag risico & mensen met hoog risico
 Personen die geen risico lopen staan in voor personen die hoog risico lopen
 Individuele particuliere verzekeringen : enkel idee van horizontale solidariteit
 Liefdadigheid : solidariteitsidee, maar geen publiekrechtelijke regeling
 Element van solidariteit & publiekrechtelijk karakter zijn essentieel om regeling als onderdeel
van SZ te kwalificeren
 Sociale verzekeringen & sociale bijstand
 Sociale verzekeringen
 Voor &/of door leden van solidariteitssysteem vrijwillig of verplicht bijdragen afgestaan
 Socialeverzekeringssystemen werken doorgaans met specifieke
socialezekerheidsbijdragen, maar financiering van regeling via belastingen ontneemt
regeling daarom nog niet haar socialeverzekeringskarakter
 Sociaal risico → subjectief recht op sociale prestatie
 Deelname aan socialeverzekeringssysteem is in regel verplicht
 Verplichte & publiekrechtelijke karakter
 Voorbeelden van landen waar socialeverzekeringsregeling soms niet verplicht is of
op privatieve wijze georganiseerd wordt
 Bv. overzeese SZ in België
 Opmerkingen
 Niet elke publiekrechtelijke & verplichte risicoverzekering is ook sociale verzekering
 Bv. verplichte aansprakelijkheidsverzekering voor motorvoertuigen
 Vraag in welke mate niet-verplichte regelingen die aansluiten bij & voortbouwen op
verplichte sociale verzekeringen ook als sociale verzekeringen aangemerkt worden
 Vraag in welke mate we regelingen die ontstaan zijn als onderlinge verzekeringen als
sociale verzekering kunnen kwalificeren
 Sociale bijstand
 Socialebijstandsuitkeringen kennen uitkeringen toe aan wie daaraan behoefte heeft
 Uit overheidsgelden gefinancierd & toekenning van sociale prestatie is afhankelijk van
middelentoets, waarbij financiële middelen van potentiële ontvanger onderzocht
 Algemene sociale bijstand : iedereen die behoeftig is menswaardig bestaan verzekeren
 Categorale sociale bijstand : specifieke categorieën zoals ouderen of gehandicapten
 Onderscheidende kenmerken tussen sociale verzekeringen & sociale bijstand (P 26 !)
 Onderscheid was vroeger duidelijker

,  Sociale verzekeringen : sociaal verzekerde hadden subjectief recht op uitkering bij
optreden van sociaal risico, zonder toepassing van middelentoets
 Geen middelentoets
 Bijdragen
 Subjectief recht
 Sociale bijstand : discretionair karakter, rekening houden met evaluatie door
overheid & beschikbare bestaansmiddelen van betrokkene
 “Behoeftigheid” / middelentoets
 Budget (lokaal / centraal)
 Discretionaire bevoegdheid
 Gemengde uitkeringen (“demogrant”)
 Grens tussen sociale verzekeringen & sociale bijstand vervaagd
 “Gemengde prestaties” (demogrant)
 Demogrante uitkering : eigenschappen van sociale verzekering & sociale bijstand
 Andere beschermingstechnieken
 Socialecompensatieregelingen
 Geheel van regelingen die gemeen hebben dat overheid of gemeenschap erin
uitdrukking geeft aan solidariteit met personen die door overheid blootgesteld werden
aan bijzondere lasten & schade
 Door overheid gefinancierd & geen middelentoets
 Beantwoorden niet meer aan werkdefinitie van SZ
 Bv. bescherming van personen die slachtoffer zijn van terreurdaden in België
 Basisinkomen
 Stelsels die alle ingezetenen of burgers van overheidswege een periodieke gelduitkering
toezeggen, zonder voorwaarden van werkwilligheid of behoeftigheid te verbinden

Opdeling socialezekerheidsprestaties naar inhoud
 Prestaties in natura ↔ prestaties in geld (uitkeringen)
 Inkomensvervangende uitkeringen ↔ inkomensaanvullende of kostendekkende uitkeringen

Verschillende vormen van solidariteitstechnieken
 2 Belangrijkste stromingen in sociale verzekeringen (P 30 !)
 Bismarck (1882) : continentaal
 Sociale verzekeringen voor werkenden (werknemers)
 Sociale uitkeringen : beginselen van equivalentie & proportionaliteit
 Financiering uit socialezekerheidsbijdragen van werkenden & werkgevers
 Administratie : werknemers- & werkgeversorganisaties
 Categorale socialezekerheidsregelingen
 Beveridge (WO II) : Atlantisch
 Dekking van gehele bevolking
 Uitkeringen zijn forfaitair
 Financiering via belastingen
 Universele socialezekerheidsregelingen
 Beide stelsels komen nergens nog in zuivere vorm voor
 Socialezekerheidsstelsels van meeste landen vertonen in praktijk kenmerken van beide

Beginselen toegepast op Belgische context
Omschrijving van Belgische sociale zekerheid
 Geen eenduidig begrip

,  Definitie in (grond)wetgeving
 Belgische GW : recht op sociale zekerheid & sociale bijstand (Art 23 GW)
 Bv. toepassingsgebied Wet Handvest Sociaal Verzekerde
 Definities in Belgische rechtsleer
 Heylen : vrij brede lading
 Van Langendonck : SZ als sociaalpsychologisch fenomeen, streefdoel, idee
 Sociale zekerheid in licht van Belgische federale staatsstructuur
 Bevoegdheidsverdeling tussen federale overheid & gemeenschappen & gewesten
 Regels over arbeidsrecht & SZ : federaal (Art 6, §1, lid 5, VI, 12° BWHI)
 Gemeenschappen (6e Staatshervorming)
 Regeling over gezinsbijslagen
 Regeling over Vlaamse sociale bescherming
 Regeling over tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden
 Bv. rechtspraak GWH over Vlaamse zorgverzekering (Vlaams sociale bescherming)
 Terugkoppeling algemene werkdefinitie
 Alle regelingen die vorm geven aan solidariteit met personen die geconfronteerd worden
met (dreiging van) gebrek aan inkomen uit arbeid of met bijzondere kosten, n.a.v. het
zich voordoen van een sociaal risico
 Ruimere definitie
 Ook prestaties die niet (langer) onder federale begrip van SZ vallen, zoals
gezinsbijslagen & Vlaamse sociale bescherming

Omschrijving van sociale risico’s
 Sociale risico’s & welke bescherming Belgische regeling biedt
 Ouderdom
 Dood van partner die inkomen verdient
 Arbeidsongeschiktheid
 Werkloosheid
 Medische verzorging
 Kinderen
 Verlies aan zelfredzaamheid (“zorg”)
 Menswaardig bestaan
 Belgische regeling maakt traditioneel onderscheid tussen verschillende beroepsgroepen
 Personeel toepassingsgebied (P 34 – 36 !)

Solidariteitstechnieken in België
 Sociale verzekering
 Professioneel : verschillende beroepsgroepen hebben verschillende regeling
 Principiële opdeling tussen werknemers, zelfstandigen & ambtenaren
 Tendens tot harmonisering van professionele socialeverzekeringsregelingen
 Bv. toepassingsgebied gezinsbijslagen in Vlaanderen (Art 8 Decreet 2018 Groeipakket)
 Universele benadering
 Aanvullende socialezekerheidsuitkeringen ter aanvulling van wettelijke
socialezekerheidsprestaties

 Sociale bijstand
 Uitkeringen toekennen aan wie daaraan behoefte heeft
 Belgische SZ kent verschillende regelingen die als sociale bijstand aangemerkt worden
 Algemene sociale bijstand : voor alle ingezetenen “maatschappelijke integratie” of “leefloon”

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller moreenc. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $8.62. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

67866 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$8.62
  • (0)
  Add to cart