Immunologie
Hoofdstuk 1: Inleiding tot het immuunsysteem
1. Terminologie
Zie verklarende woordenlijsten in handboek achteraan
Veelgebruikte termen
Antigeen (Ag)
Molecule die bindt aan een antilichaam of aan een T-cel receptor (TCR)
De meeste TCRs binden enkel peptiden gecomplexeerd met MHC
Zowel peptiden als de eiwitten waarvan er afkomstig zijn worden T-cel genoemd
Antilichaam (Al)
Glycoproteïne of immunoglobuline (Ig)
Wordt geproduceerd door B-cellen (enkel B-cellen kunnen Ig aanmaken)
Bindt met antigenen, vaak met hoge affiniteit en hoge specificiteit
Cytokinen
Eiwitten (molecule) die erg belangrijk zijn in de communicatie van het immuunsysteem
Veel verschillende cellen kunnen cytokinen aanmaken
Verschillende onderverdelingen mogelijk
2. Belang van het immuunsysteem
Functies immuunsysteem
Verdediging tegen infecties (veroorzaakt door micro-organisme)
- Invasie
- Vermenigvuldiging
- Verspreiding in lichaam
- Ziekteverwekking
Verdediging tegen tumoren
Weefselregeneratie en littekenvorming schade wordt hersteld
Onderscheid maken tussen eigen en niet-eigen
Ontwikkelen van geheugen
Verschillende soorten micro-organismen
Er bestaan veel soorten micro-organismen (virus, bacterie, fungi, protozoaire parasiet, multi-
cellulaire parasiet)
Elke soort vereist een ander soort verdedigingsmechanisme van het immuunsysteem
Het aantal micro-organismen op en in een individu overtreft het aantal lichaamscellen
1
,Heel klein Heel groot
geeft weer hoeveel micro-organismen op die plaats aanwezig zijn
De longen, maag, lever, pancreas, nieren, blaas, geslachtsorganen zijn in normale
omstandigheden vrij van micro-organismen = steriel
Binnendringen van pathogenen
Mucosa
- Respiratoir (100m²) vb. influenza
- Gastro-intestinaal (200m²) vb. salmonella
Wonden vb. clostridium tetani
Insectenbeet vb. plasmodium
Intacte huid (2m²) vb. hoekworm
IV druggebruik vb. hepatitis B, HIV
Seksueel contact vb. hepatitis B, HIV
2
,Soorten infecties
Niet elk contact met een micro-organisme
veroorzaakt ziekte
Het immuunsysteem kan de infectie klaren door
een gepaste immuunrespons te creëren
geen symptomen
Subklinische infectie
Infectie die geen ziekte veroorzaakt bij een normaal persoon
Opportunistische infectie
Infectie die toch ziekte veroorzaakt bij een persoon met immunodeficiëntie
Immunopathologie
Falen van het immuunsysteem
Normaal immuunrespons als ‘probleem’
Bij transplantatie immuunsysteem zou donororgaan afstoten
Bij gentherapie vb. bij ontbreken van eiwit, lichaam herkent eiwit niet als lichaamseigen
Immuunsysteem wordt onderdrukt met behulp van immunosuppressiva
Verdiensten van onderzoek in immunologie voor wereldgezondheid
Vaccinatie:
- Inoculatie van pathogeen bij ziek persoon zodat lichaam een immuunrespons opwekt
- Lichaam bouwt geheugen op tegen pathogeen
3. Aangeboren en adaptieve immuniteit Alles beïnvloedt elkaar!
Aangeboren immuniteit
Aanwezig vanaf de geboorte
Bevat cellen/moleculen die altijd klaar zitten om geactiveerd te worden immuunrespons
op gang brengen
Eerste verdedigingssysteem dat op elk moment kan optreden tegen micro-organismen
Zeer belangrijk bij de eerste uren na een infectie
Cellen
Epitheliale barrières (GI, respiratoir, huid) = eerste bescherming tegen infecties
Mestcellen in weefsels
Fagocyten: (veel verschillende soorten)
- Cellen die dingen kunnen opnemen/opeten
- Monocyt:
o Bevat 1 mononucleaire kern = kern met 1 lob
- Granulocyt:
o Polymorfonucleaire cel = cel die granulen bevat = neutrocyt
3
, Dendritische cellen:
- Cellen die micro-organismen of andere cellen kunnen opnemen
- Niet goed in doden van opgenomen micro-organismen
- Vervullen typische functies in adaptief immuunsysteem (zie verder)
- Bevatten dendrieten gespecialiseerd in het opnemen van antigenen (Ag)
Natuurlijke killercellen (NK-cellen)
Innate Lymphoid cells (ILCs)
Moleculen
Eiwitten van het complementsysteem
Adaptieve immuniteit
Immuniteit die verworven wordt doorheen de levensjaren
Heeft tijd nodig om te ontwikkelen/om effectief te worden
Cellen
B- en T-cellen zijn de meest typische lymfocyten
- Bevatten aan hun oppervlak zeer specifieke receptoren die ontstaan tijdens het rijpen
van de lymfocyten (B- en T-cellen) = antigeenreceptoren (AgR) binden met Ag
B-cellen:
- Bevat een B-cel receptor (BCR)
- Binding van Ag met B-cel:
o B-cel wordt geactiveerd en differentieert/prolifereert verder
o B-cel secreteert receptor waardoor receptor van membraan afgaat
o Gesecreteerde BCR vormen onze antilichamen (Al)
o Overblijvende B-cel = plasmacel
- Kan rechtsreeks een antigen op een micro-organisme herkennen
T-cellen:
- Bevat een T-cel receptor (TCR)
- Binding van Ag met T-cel:
o T-cel wordt geactiveerd en prolifereert
o TCR blijft altijd met de membraan geassocieerd komen nooit los!
o Geprolifereerde T-cel die de uiteindelijke functie uitoefent = effector T-cel
- Heeft een andere cel (= antigen presenteerde cel (APC)) nodig om een antigen te kunnen
herkennen
o De meeste APCs zijn dendrieten
o Dendriet neemt micro-organisme op en breekt het af
o Vervolgens presenteert het delen van het micro-organisme aan MHC-moleculen
(Major Histocompatibility Complex molecule = groen)
o MHCs presenteert antigenen aan T-cellen
o Voor de meeste T-cellen zijn het peptideantigenen
EXAMENVRAAG: Verschil T-cel en B-cel!
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LepageJ. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $21.26. You're not tied to anything after your purchase.