16. Les 9 nov – Oog en zien
- Dia 4-5: De orbita is een piramide vormige structuur met een dak, bodem, laterale
en mediale wand. De top van de orbita is de orbitale apex.
o Dak: Het dak van de orbita wordt gevormd door twee botstructuren:
Lamina orbitalis van os frontale (blauw): De grote botstructuur
vormt het overgrote merendeel van het dak.
Ala minor van os sphenoidale (gele pijl): Een klein deel van het dak
achteraan wordt gevormd door de ala minor van het sphenoïd.
EXTRA:
De ala minor omvat de fissura orbitalis.
o Bodem: De bodem van de orbita wordt gevormd door drie botstructuren:
Processus orbitalis van maxilla (groen met *): Het grootste deel
wordt gevormd door deze processus orbitalis.
Os zygomaticum (oranje met *): Een klein deel wordt gevormd door
het os zygomaticum.
Os palatinum (oranje pijl): Een klein deeltje wordt gevormd door
het os palatinum welke zichtbaar is als een kleine driehoek.
EXTRA:
In de bodem van de orbita ligt de infra-orbitale fissuur.
Dikwijls ziet men een fractuur van de maxilla bodem; vaak is
de n orbitalis hierbij beschadigd en heeft het slachtoffer een
voosheid van de wang. Als men naar de tandarts gaat, heeft
men afhankelijk van de verdoving soms het gevoel dat de
wang mee verdoofd is; dit komt door een tak van de ni infra-
orbitalis.
o Laterale wand: De laterale wand wordt gevormd door twee
botstructuren.
Processus frontalis van het os zygomaticum (oranje met zwarte pijl):
Het os zygomaticum heeft een afgeronde V-vorm, met een top naar
boven (processus frontalis) en een uitsteeksel naar mediaal
(processus orbitalis; grijze pijl).
Ala major van os sphenoidale (geel met *): Daarnaast ook nog ala
major van het sphenoid (gele structuur).
o Mediale wand: De mediale wand wordt gevormd door vier botstructuren:
Processus frontalis van maxilla (groen met zwarte pijl)
Os lacrimale (rood met *)
Os ethmoidale (roze pijl): Dit is meer bepaald de lamina papyracea,
welke zo wordt genoemd omdat deze papierdun is. Als men met
een lichtje schijnt op de schedel, komt het licht er zelfs door. Bij
traumata wordt dit bot frequent getroffen.
Ala minor van os sphenoidale (gele pijl)
Als men moet huilen gaat er traanvocht in de neus doorheen het canalis
lacrimalis.
Penetrerende fracturen van de orbita zijn heel frequent.
, - Dia 5: Het blauwe botstukje is het os palatinum. Dit is een vreemd bot en is bij de
mens moeilijk te begrijpen waarom en hoe het zich daar bevindt. Bij dieren is de
anatomie veel logischer; het os palatinum is hier veel groter en belangrijker qua
functie.
- Dia 6: Thv van de orbita zijn er ook verschillende openingen (EXAMEN):
o Canalis opticus (rode pijl): Deze opening ligt precies in de apex van de
orbita en bevat:
Nervus opticus
A opthalmica
o Fissura orbitalis superior (blauwe pijlen): Deze vormt de scheiding
tussen het dak van de orbita en de laterale wand en bevat:
N III, N IV en N VI
V opthalmica
Tak van de a lacrimalis
o Fissura orbitalis inferior (groene pijl): Deze vormt de scheiding tussen
de bodem van de orbita en de laterale wand en bevat:
N infraorbitalis (N V2)
N zygomaticus (N V2)
A en V opthalmica inferior
Takken van het ggl pterygopalatinum (N VII, voor ao traanklier)
De zwakste componenten van de botstructuren zijn de hele dunne mediale wand,
de lamina papyracea, en de bodem; bij trauma breken praktisch altijd 1 van deze
2 botstructuren. Toch ziet men regelmatig dat artsen fracturen op deze plaatsen
missen.
- Dia 9: In dit CT onderzoek vallen enkele zaken op:
o Rechts: Donkere vlekken in het brein, wat wijst op een verhoogde
concentratie aan vocht.
o Links: Schilvormige hypodense collectie tussen de voorzijde brein en
lamina interna (rode pijl); dit lijkt op een subdurale collectie.
Dit beeld is raar voor een kind van 2 jaar.
- Dia 10: Men heeft een oogfundus gedaan en men zag netvliesbloedingen. Dit is
nog ongebruikelijker bij een kind van 2 jaar.
- Dia 11: Men besloot een MRI te maken. Op de MRI ziet men links op de flair
opname, schilvormige subdurale collecties op de hemisferen (blauwe pijlen).
Dit is duidelijk abnormaal. Op het rechtse diffusie gewogen beeld ziet men
gebieden met hoge signaal intensiteit in de corticale grijze stof. Dit wijst op een
ernstige hypoxisch, ischemische hersenbeschadiging.
- Dia 12: Er is een diffuse aantasting van het hersenparenchym en dit is een geval
van “shaken baby syndrome”, wat erop wijst dat de ouders het kind over en
weer hebben geschud.
De voornaamste klacht van de ouders was dat het kindje niet meer goed zag. Het
braken houdt verband met de intracraniële overdruk. Dit kind heeft het overleeft,
maar als plant. Dit kind spreekt niet, is blind, hoort nauwelijks en heeft geen
contact met iemand. De enige reden dat dit kind nog leeft is dat de
hersenstam intact is.
- Dia 14: Indicaties voor een beeldvorming zijn:
o Intra-oculair vreemd voorwerp
Standaard RX
- Dia 4-5: De orbita is een piramide vormige structuur met een dak, bodem, laterale
en mediale wand. De top van de orbita is de orbitale apex.
o Dak: Het dak van de orbita wordt gevormd door twee botstructuren:
Lamina orbitalis van os frontale (blauw): De grote botstructuur
vormt het overgrote merendeel van het dak.
Ala minor van os sphenoidale (gele pijl): Een klein deel van het dak
achteraan wordt gevormd door de ala minor van het sphenoïd.
EXTRA:
De ala minor omvat de fissura orbitalis.
o Bodem: De bodem van de orbita wordt gevormd door drie botstructuren:
Processus orbitalis van maxilla (groen met *): Het grootste deel
wordt gevormd door deze processus orbitalis.
Os zygomaticum (oranje met *): Een klein deel wordt gevormd door
het os zygomaticum.
Os palatinum (oranje pijl): Een klein deeltje wordt gevormd door
het os palatinum welke zichtbaar is als een kleine driehoek.
EXTRA:
In de bodem van de orbita ligt de infra-orbitale fissuur.
Dikwijls ziet men een fractuur van de maxilla bodem; vaak is
de n orbitalis hierbij beschadigd en heeft het slachtoffer een
voosheid van de wang. Als men naar de tandarts gaat, heeft
men afhankelijk van de verdoving soms het gevoel dat de
wang mee verdoofd is; dit komt door een tak van de ni infra-
orbitalis.
o Laterale wand: De laterale wand wordt gevormd door twee
botstructuren.
Processus frontalis van het os zygomaticum (oranje met zwarte pijl):
Het os zygomaticum heeft een afgeronde V-vorm, met een top naar
boven (processus frontalis) en een uitsteeksel naar mediaal
(processus orbitalis; grijze pijl).
Ala major van os sphenoidale (geel met *): Daarnaast ook nog ala
major van het sphenoid (gele structuur).
o Mediale wand: De mediale wand wordt gevormd door vier botstructuren:
Processus frontalis van maxilla (groen met zwarte pijl)
Os lacrimale (rood met *)
Os ethmoidale (roze pijl): Dit is meer bepaald de lamina papyracea,
welke zo wordt genoemd omdat deze papierdun is. Als men met
een lichtje schijnt op de schedel, komt het licht er zelfs door. Bij
traumata wordt dit bot frequent getroffen.
Ala minor van os sphenoidale (gele pijl)
Als men moet huilen gaat er traanvocht in de neus doorheen het canalis
lacrimalis.
Penetrerende fracturen van de orbita zijn heel frequent.
, - Dia 5: Het blauwe botstukje is het os palatinum. Dit is een vreemd bot en is bij de
mens moeilijk te begrijpen waarom en hoe het zich daar bevindt. Bij dieren is de
anatomie veel logischer; het os palatinum is hier veel groter en belangrijker qua
functie.
- Dia 6: Thv van de orbita zijn er ook verschillende openingen (EXAMEN):
o Canalis opticus (rode pijl): Deze opening ligt precies in de apex van de
orbita en bevat:
Nervus opticus
A opthalmica
o Fissura orbitalis superior (blauwe pijlen): Deze vormt de scheiding
tussen het dak van de orbita en de laterale wand en bevat:
N III, N IV en N VI
V opthalmica
Tak van de a lacrimalis
o Fissura orbitalis inferior (groene pijl): Deze vormt de scheiding tussen
de bodem van de orbita en de laterale wand en bevat:
N infraorbitalis (N V2)
N zygomaticus (N V2)
A en V opthalmica inferior
Takken van het ggl pterygopalatinum (N VII, voor ao traanklier)
De zwakste componenten van de botstructuren zijn de hele dunne mediale wand,
de lamina papyracea, en de bodem; bij trauma breken praktisch altijd 1 van deze
2 botstructuren. Toch ziet men regelmatig dat artsen fracturen op deze plaatsen
missen.
- Dia 9: In dit CT onderzoek vallen enkele zaken op:
o Rechts: Donkere vlekken in het brein, wat wijst op een verhoogde
concentratie aan vocht.
o Links: Schilvormige hypodense collectie tussen de voorzijde brein en
lamina interna (rode pijl); dit lijkt op een subdurale collectie.
Dit beeld is raar voor een kind van 2 jaar.
- Dia 10: Men heeft een oogfundus gedaan en men zag netvliesbloedingen. Dit is
nog ongebruikelijker bij een kind van 2 jaar.
- Dia 11: Men besloot een MRI te maken. Op de MRI ziet men links op de flair
opname, schilvormige subdurale collecties op de hemisferen (blauwe pijlen).
Dit is duidelijk abnormaal. Op het rechtse diffusie gewogen beeld ziet men
gebieden met hoge signaal intensiteit in de corticale grijze stof. Dit wijst op een
ernstige hypoxisch, ischemische hersenbeschadiging.
- Dia 12: Er is een diffuse aantasting van het hersenparenchym en dit is een geval
van “shaken baby syndrome”, wat erop wijst dat de ouders het kind over en
weer hebben geschud.
De voornaamste klacht van de ouders was dat het kindje niet meer goed zag. Het
braken houdt verband met de intracraniële overdruk. Dit kind heeft het overleeft,
maar als plant. Dit kind spreekt niet, is blind, hoort nauwelijks en heeft geen
contact met iemand. De enige reden dat dit kind nog leeft is dat de
hersenstam intact is.
- Dia 14: Indicaties voor een beeldvorming zijn:
o Intra-oculair vreemd voorwerp
Standaard RX
