Leerdoelen staats- en
bestuursrecht
Inhoudsopgave
Probleem 1.................................................................................................................................................... 3
1. Hoe verhouden de machten van de trias politica zich ten opzichte van elkaar in Nederland?.......................3
2. Wat zijn kenmerken van de democratische rechtsstaat?................................................................................4
3. Uitgangspunt democratische rechtsstaat........................................................................................................5
4. Wat zijn de Staten-Generaal en hoe worden ze gekozen?...............................................................................7
5. Welke rol spelen politieke partijen en wat zijn fracties?..................................................................................7
6. Wat is de regering en wat is het kabinet? (Personen + taken)........................................................................8
7. Op welke manier kan de Tweede Kamer controleren?..................................................................................10
Probleem 2.................................................................................................................................................. 11
1. Hoe komt een nieuwe wet tot stand? + Welke aanpassingen kunnen de Eerste en Tweede Kamer maken
aan een wet?......................................................................................................................................................11
2. Hoe verloopt de wijziging van de Grondwet?................................................................................................13
Grondwettelijk overgangsrecht.....................................................................................................................13
3. Welke vormen van decentralisatie zijn er?....................................................................................................14
4. Welke organen zijn er binnen een gemeente en hoe verhouden zij zich tot elkaar?.....................................15
De gemeenteraad..........................................................................................................................................15
Het college van burgemeester en wethouders.............................................................................................15
De burgemeester...........................................................................................................................................16
Probleem 3.................................................................................................................................................. 16
1. Welke kenmerken hebben grondrechten en welke soorten zijn er?..............................................................16
Horizontale werking van grondrechten.........................................................................................................17
2. Hoe en waar worden grondrechten beschermd? (Gw + EVRM)....................................................................17
Andere belangrijke verdragen.......................................................................................................................18
3. Mag de overheid grondrechten beperken? (Gw + EVRM) (Delegatie + terminologie)..................................18
Beperkingen...................................................................................................................................................18
Verschillende soorten beperkingen Grondwet.............................................................................................19
Beperkingsmogelijkheden EVRM...................................................................................................................19
Delegatieterminologie...................................................................................................................................20
4. Welke rol speelt het EHRM bij bescherming van grondrechten?...................................................................21
Telegraaf Media vs. The Netherlands............................................................................................................22
Probleem 4.................................................................................................................................................. 22
1. Wat houdt het toetsingsverbod in?...............................................................................................................22
Uitzonderingen..............................................................................................................................................23
2. Waaruit bestaat het recht van de EU en hoe werkt het door in een nationale rechtsorde?.........................23
3. Hoe/wanneer werkt internationaal recht door in de nationale rechtsorde?.................................................25
Eenieder verbindende bepalingen art. 93 Gw...............................................................................................25
Buitenlandse betrekkingen............................................................................................................................26
1
, Procedure van verdragssluiting.....................................................................................................................26
Probleem 5.................................................................................................................................................. 27
1. Is de brief aan Dave een besluit?...................................................................................................................27
2. Welke soorten besluiten zien we terug in de casus?......................................................................................28
3. Welke instanties uit de casus kunnen besluiten nemen?...............................................................................29
4. Zijn de volgende personen belanghebbenden?..............................................................................................29
Probleem 6.................................................................................................................................................. 31
1. Wat is bezwaar, wanneer kan je in bezwaar en welke functies heeft het?...................................................31
2. Hoe stel je bezwaar in en hoe wordt het beoordeeld?...................................................................................33
3. Wat is de termijn voor het maken van bezwaar?..........................................................................................33
4. Wie moeten er bij een bezwaar worden gehoord?........................................................................................34
5. Op welke termijn moet het bestuursorgaan op bezwaar beslissen?.............................................................35
6. Op welke andere manier kan je als burger een besluit voorleggen aan een bestuursorgaan?.....................36
7. Hoe werkt een voorlopige beslissing op korte termijn bij de rechter?...........................................................37
Probleem 7.................................................................................................................................................. 39
1. Waar dien je beroep in te stellen en waar dien je hoger beroep in te stellen?..............................................39
2. Welke kenmerken heeft het beroep bij de bestuursrechter?.........................................................................40
3. Wat moet een rechter doen als het beroepschrift door een andere rechter moet worden behandeld?.......40
4. Welke uitspraakmogelijkheden heeft bestuursrecht?...................................................................................41
Probleem 8.................................................................................................................................................. 43
1. Wat zijn de algemene beginselen van behoorlijk bestuur?...........................................................................43
Formele en materiële normen.......................................................................................................................43
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur...............................................................................................43
Niet-gecodificeerde beginselen van behoorlijk bestuur...............................................................................44
Algemene beginselen van behoorlijk bestuur contra legem.........................................................................45
2. Welke middelen staan bestuursorganen ter beschikking bij de handhaving tegen overtredingen?.............46
Bestuurlijke sancties......................................................................................................................................46
Last onder bestuursdwang............................................................................................................................46
Last onder dwangsom....................................................................................................................................47
Bestuurlijke boete – bestraffende sanctie.....................................................................................................47
Cumulatie van sancties..................................................................................................................................47
3. Is een bestuursorgaan verplicht om op te treden tegen een overtreding?....................................................48
2
,Probleem 1
1. Hoe verhouden de machten van de trias politica zich ten opzichte van elkaar
in Nederland?
Checks and balances
Om machtsmisbruik te voorkomen en een dictatuur te ontgaan is gezag over verschillende
organen verdeeld. Doordat ieder orgaan slechts een deel van het gezag kan uitoefenen, heeft het
de andere organen nodig. Dit maakt dat organen aan elkaar verantwoording schuldig zijn. Er is
een machtsverdeling tussen de verschillende organen, op deze wijze houden zij elkaar in
evenwicht.
Uitvoerende macht
Het bestuur wordt uitgevoerd door de regering. Zij zijn de uitvoerende macht. Maar de taken
van de regering zijn veel breder dan alleen het uitvoeren van wetten. Tevens heeft de regering een
zelfstandige taak ten aanzien van het nemen van beslissingen. Denk hierbij aan het sluiten van
een verdrag of het aanleggen van een weg. Tevens opereren de organen niet onafhankelijk van
elkaar.
Wetgevende macht
Het vastleggen van wetten is de taak van de regering en het parlement samen. Het bestuur
is de taak van de regering, maar staat bij de uitoefening daarvan voortdurend onder controle van
het parlement.
De centrale overheid bestaat uit een samenstel van organen, die ieder slechts een deel van
de overheidstaak uitoefenen en hebben elkaar dus nodig om te regeren. Op deze manier houden
de organen elkaar in evenwicht en controleren zijn elkaar.
Een andere taakverdeling van het gezag bestaat in de territoriale splitsing. Niet alleen heeft de
overheid alle bestuursbevoegdheid, tevens krijgen gemeentelijke en provinciale organen een
bevoegdheid toegekend decentralisatie.
3
, 2. Wat zijn kenmerken van de democratische rechtsstaat?
Staat
De staat is een organisatie die met voorrang boven andere organisaties effectief gezag uitoefent
over een gemeenschap van mensen op een bepaald grondgebied.
Democratie
Staatsvorm die de gelijk- waardigheid van mensen als uitgangspunt neemt, zowel wat betreft hun
invloed op het Staatsbestuur als wat betreft hun bescherming tegen de staat.
Rechtsstaat
Staat waarvan de organisatie erop gericht is dat burgers beschermd zijn tegen machtsmisbruik
door de staat.
Legaliteitsbeginsel: geen bevoegdheid zonder grondslag in de wet of in de Grondwet.
Zorgt voor rechtsgelijkheid en rechtszekerheid (gelijke behandeling).
Elementen van de rechtsstaat volgens Belifante/de Reede
1) Grondrechten
2) Legaliteitsbeginsel + rechtszekerheid
3) Orgaan stelt niet eigen bevoegdheden vast
4) Onafhankelijk en onpartijdige rechter
Zes elementen van de rechtsstaat volgens Kortmann
1) Het legaliteitsbeginsel
Elk overheidsoptreden dient een (grond)wettelijke grondslag te hebben. Dit principe beoogt de
overheid te verhinderen incidenteel, per geval, willekeurig op te treden naar bevind van zaken
en keert zich aldus tegen de politiestaat.
2) Rechtszekerheid geen terugwerkende kracht.
Er moet een voorafgaande algemene regel ten aanzien van burgers belastend
overheidsoptreden zijn vastgelegd. ('non-rétroactivité des actes administratifs')
3) Regelgeving en uitvoering niet bij één ambt leggen (Trias Politica) scheiding der
machten.
De regelsteller en de uitvoerder van de regel behoren niet in één ambt verenigd te zijn, daar de
uitvoerder anders de regel die hij moet uitvoeren naar goeddunken kan wijzigen.
4) Democratieprincipe.
Men gaat ervan uit dat de wetgeving of althans de belangrijkste wetgeving door de kiezers zelf
of (mede) door een volksvertegenwoordiging tot stand moet worden gebracht.
5) Onafhankelijke rechter
6) Klassieke grondrechten
De klassieke grondrechten of vrijheidsrechten beogen een totalitaire staat te voorkomen door
bepaalde privésferen te beschermen tegen overheidsbemoeienis.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller super1es. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.62. You're not tied to anything after your purchase.