Voldoende voor een 9,5 voor het tentamen. Uitgebreide en complete samenvatting voor Goederenrecht, geschreven in 2017, van het boek, de jurisprudentie en alle artikelen (en indien van toepassing vertaald).
Voorgeschreven literatuur (boek)
Vermogen
Het goederenrecht maakt onderdeel uit het vermogensrecht, oftewel het
samenstel van rechtsregels met betrekking tot iemands vermogen. Tot het
vermogensrecht kan men ook rekenen het verbintenissenrecht, het erfrecht en
het huwelijksvermogensrecht.
Goederen
Het eerste artikel van Boek III bepaalt, dat alle zaken en alle vermogensrechten
onder het verzamelbegrip ‘goederen’ vallen. Goederen vormen de voornaamste
bestanddelen van iemands vermogen.
Zaken
Zaken zijn voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten (art. 3:2 BW).
De wet geeft niet aan dat een zaak voor het recht van betekenis hoeft te zijn. Het
object hoeft ook bijzondere vermogenswaarde te hebben. Vereist wordt niet dat
de zaak aan iemand toebehoort. Slechts als men niet meer kan spreken van
stoffelijk object, of als menselijke beheersing niet mogelijk is, kan men niet
spreken van een zaak.
Vermogensrechten
De andere component van het begrip ‘goederen’ wort gevormd door de
vermogensrechten. Een omschrijving hiervan treft men aan in artikel 3:6 BW.
Deze is zeer ruim; vermogensrechten zijn de rechten die:
- Hetzij afzonderlijk overdraagbaar zijn.
- Hetzij tezamen met een ander recht overdraagbaar zijn.
- Hetzij ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk voordeel te verschaffen.
- Hetzij verkregen zijn in ruil voor stoffelijk voordeel.
- Hetzij verkregen zijn in ruil voor het vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel.
Ook het eigendomsrecht is een vermogensrecht. Vanwege zijn karakter als het
meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben, wordt het in
vermogensrechtelijk opzicht dikwijls vereenzelvigd met de zaak waarop het rust.
Goodwill
Bij bedrijven ziet men het verschijnsel dat de optelsom van de bij het bedrijf
behorende goederen veelal minder waard is dat het bedrijf als geheel. De
meerwaarde van het laatste is gelegen in de vaste klantenkring, de kwaliteit en
ligging van het pand, de kwaliteit van het bedrijf zelf en andere materiële en
immateriële factoren die men samen onder de noemer goodwill pleegt te
brengen. De HR maakt onderscheid tussen enerzijds belichaamde goodwill, die
tot uitdrukking komt in de meerwaarde van die vermogensbestanddelen in hun
geheel bij voortzetting van de onderneming boven de waarde van de
,afzonderlijke vermogensbestanddelen en anderzijds onbelichaamde goodwill
waarbij dat niet het geval is.
Roerende en onroerende zaken
Het onderscheid tussen onroerend en roerend heeft slechts betrekking op zaken,
dus op stoffelijke lichamelijke objecten. De wet bestempelt tot onroerend de
grond, de nog niet gewonnen delfstoffen, de met de grond verenigde
beplantingen en de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn
verenigd, hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met andere gebouwen of
werken. Alle niet onroerende zaken zijn roerend.
Registergoederen
Registergoederen zijn goederen voor welker overdracht of vestiging inschrijving
in daartoe bestemde openbare registers noodzakelijk is. Een belangrijke
categorie registergoederen zijn de onroerende zaken; daarnaast vallen ook
sommige roerende zaken onder de begripsomschrijving. Er moet een register
bestaan waarin de vestiging of overdracht kan worden ingeschreven, dat register
moet openbaar zijn en de inschrijving in het register moet voor de vestiging of
overdracht constitutief zijn, oftewel de vestiging of overdracht treedt pas in door
de inschrijving.
Bestanddelen
Vele zaken zijn samengesteld. Dergelijke onderdelen noemt men bestanddelen.
Bestanddelen zijn geen zaken in de zin van het recht, omdat zij geen zelfstandig
bestaan leiden. Of een zaak bestanddeel van een andere zaak is, wordt bepaald
door de verkeersopvatting. Met deze nogal vage term wordt gedoeld op de
algemeen gangbare opvatting, dat twee of meer zaken met elkaar in zodanig
verband staan dat zij samen één zaak vormen. In ieder geval moet in het oog
worden gehouden, dat het hier steeds gaat om onderlinge verbanden tussen
zaken.
Natrekking en zaaksvorming: het verschijnsel dat een voorwerp zijn
zakenrechtelijke zelfstandigheid verliest doordat het bestanddeel wordt van een
andere zaak heet natrekking. Wordt van meerdere voorwerpen en voorwerp met
een gehele nieuwe identiteit gevormd, dan spreekt men van zaaksvorming.
Hadden de voorwerpen verschillende eigenaars, dan kan de natrekking
respectievelijk zaaksvorming wijziging in de eigendomssituatie. Zakenrechtelijk
volgt het bestanddeel in alle opzichten het lot van de hoofdzaak. Het bestanddeel
deelt het juridische lot van die hoofdzaak en behoort dus ook tot de eigendom
van de hoofdzaak.
Vruchten
Sommige zaken werpen vruchten. De wet spreekt van natuurlijke vruchten bij
jongen van dieren, vruchten van bomen en planten etc. (art. 3:9 lid 1 BW). De
vrucht die eerst een bestanddeel vormde, wordt door de afscheiding een
zelfstandige zaak. men spreekt hier van burgerlijke vruchten. Dergelijke vruchten
krijgen zelfstandigheid doordat zij opeisbaar worden.
,Tegenwoordige en toekomstige goederen
Toekomstige goederen zijn zaken die nog moeten ontstaan of bestaande zaken
die nog niet aan de vervreemder toebehoren. Toekomstige goederen kunnen bij
voorbaat worden geleverd. Tegenover de toekomstige goederen van een persoon
staan de goederen die wel reeds tot zijn vermogen behoren. Ter afbakening van
toekomstige goederen kunnen deze goederen tegenwoordige goederen worden
genoemd.
Absolute en zakelijke rechten
De meeste in de Boeken 3 en 5 behandelde rechten hebben gemeen dat zij
rechten op goederen zijn. Rechten als die op goederen duidt men aan met de
term ‘absolute rechten’. Een onderdeel van deze rechten zijn de zakelijke rechten
(Boek 5), die gemeen hebben dat zij op een zaak rusten. Daarnaast bevat Boek 3
enige absolute rechten die op ieder goed kunnen gevestigd:
- Vruchtgebruik
- Pandrecht
- Hypotheekrecht
Ten slotte treft men ook incidenteel absolute rechten aan in andere wetten. In
tegenstelling tot de relatieve rechten vormen de absolute rechten een gesloten
stelsel: zij zijn limitatief uit de wet te kennen.
Onderscheid tussen absolute en relatieve rechten
Absolute rechten en relatieve rechten zijn verschillend van aard. De kern van het
absolute recht op een goed is, dat iedereen het moet respecteren; de
gerechtigde kan ook met speciale acties tegen iedere schending optreden. Een
relatief recht als een vordering geldt slechts tegen een of enkele personen en
alleen de wederpartij van de gerechtigden kan dit recht schenden.
Beperkte rechten
Een beperkt recht is afgeleid uit een meeromvattend recht, hetwelk met dat
beperkte recht is bezwaard. Een beperkt recht is steeds afgesplitst van een
zogenaamd moederrecht. Bij zaken rust het beperkte recht op de zaak; in wezen
is het hier afgeleid van het eigendomsrecht. Men zegt ook wel in algemene zin
dat een beperkt recht op het moederrecht rust.
De beperkte rechten uit Boek 5 kunnen slechts rusten op zaken: daar is het
moederrecht steeds de eigendom. Een recht van vruchtgebruik kan rusten op een
zaak; dan geldt hetzelfde.
Evenals op een vordering kan men ook op een ander vermogensrecht een
beperkt recht vestigen. Niet alle beperkte rechten zijn te vinden in het BW. Men
treft ze ook aan in bijzondere wetten.
Afhankelijke rechten (art. 3:7 BW)
Bestanddelen volgen zakenrechtelijk het lot van de hoofdzaak. Sommige rechten
vervullen een enigszins vergelijkbare rol. Zij gaan teniet met het recht waaraan
, zij zijn verbonden en kunnen alleen overgaan op een andere persoon in
samenhang met dat recht. Men noemt deze rechten afhankelijke rechten. De
afhankelijke rechten uit het goederenrecht zijn de rechten van pand en
hypotheek, erfdienstbaarheid en het recht van opstal.
Vordering op naam aan order en aan toonder
Een belangrijk onderdeel van vermogensrechten wordt gevormd door de
vorderingen op naam. Deze geven relatieve rechten maar zijn tevens
vermogensbestanddelen die goederenrechtelijk kunnen worden vervreemd en
bezwaard. Voor die vervreemding en bezwaring bevat de wet regels in afdeling
3.4.2. Men onderscheidt tussen vorderingen op naam, vorderingen aan order en
vorderingen aan toonder. De vordering op naam kan alleen maar negatief worden
omschreven: elke vordering die niet door middel van het opmaken van een
daartoe strekkend papier tot order- of toondervorderingen is gemaakt.
Order- en toondervorderingen: bij deze vorderingen is er steeds een papier. Ook
hier dient het papier in de eerste plaats tot bewijs van het bestaan van de
vordering. Daarnaast is het papier echter een middel om de order- of
toondervorderingen te leveren aan een verkrijger. Toondervorderingen worden in
beginsel geleverd door overhandiging van het papier aan de verkrijger. Bij
ordervorderingen deelt de crediteur door een zogenaamd endossement op het
papier aan de debiteur mee dat de met name genoemde verwerver van de
vordering diens nieuwe crediteur is.
De wet spreekt meestal niet van order- en toondervorderingen, maar van rechten
aan order en aan toonder. Het laatste begrip omvat meer dan alleen vorderingen.
Aandelen: een aandeel in een NV of BV is een waardepapier, dat op naam of aan
toonder kan zijn gesteld. De BV kent uitsluitend aandelen op naam, de NV kent
zowel aandelen op naam als aandelen aan toonder. Voor de levering van een
aandeel op naam geeft de wet eigen voorschriften.
Eigendom, bezit en houderschap
Als iemand een zaak onder zich heeft, zegt dat nog niets over diens juridische
verhouding tot die zaak. Eigendom is het meest volledige recht dat een persoon
op een zaak kan hebben. De bruiklener geeft geen recht op de zaak, maar een
recht tegen de uitlener om diens zaak te gebruiken. Verbintenisrechtelijk gezien
is hij crediteur, in goederenrechtelijk opzicht heet hij houder. Hij houdt de zak
voor een ander, te weten de eigenaar / uitlener. Anders dan de bruiklener heeft
de vruchtgebruiker als beperkt gerechtigde tot een zaak wel een recht op de
zaak. Toch is ook hij van die zaak houder voor een ander en wel wederom voor de
eigenaar / hoofdgerechtigde. Hij mag krachtens zijn recht de zaak gebruiken,
maar hij mag niet vervreemden.
Houden voor zichzelf: als men een goed niet houdt voor een ander, dan houdt hij
het goed voor zichzelf. Men kan bezitter zijn van ieder goed: van een zaak, een
beperkt recht, van een vordering. Daarmee is niets gezegd over de vraag of die
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Marebruens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.
