1. In de inleiding zegt Gombrich: ik geloof in feite niet, dat er verkeerde redenen zijn waarom men
van een beeldhouwwerk of een schilderij kan houden. Ben je het eens met deze uitspraak?
Ik ben het eens met deze uitspraak. Zoals Gombrich voorstelt kan iemand van een schilderwerk dat
een landschap voorstelt houden, omdat het hem aan thuis herinnert, of van een portret, omdat het
hem doet herinneren aan een goede vriend. Kunst is naar mijn mening dus vooral een gevoel. Wij
worden allemaal, als wij een schilderij zien, herinnerd aan honderd en een dingen die onze voorkeur
en afkeer beïnvloeden en op basis daarvan besluiten wij om wel of niet van een kunstwerk te houden
2. In de inleiding vergelijkt Gombrich de twee Christuskoppen van Reni en de onbekende
Toscaanse meester uit 1270. Welke les wil Gombrich hiermee duidelijk maken?
Gombrich probeert de voortdurende verandering van het streven naar kunst te verduidelijken.
Dit is een doorlopend verhaal, waarbij er steeds weer een generatie is die reageert op de kunst van
de vorige generatie, hierdoor veranderd niet alleen de kunst maar ook de ideeën omtrent kunst.
Gombrich probeert vooral duidelijk te maken dat de lezer niet in de valkuil moet stappen door aan te
nemen dat kunst steeds beter wordt en dat kunst een vooruitgang is.
,1 Een vreemd begin
__________________________________________________________________________________
1. Pas de les die Gombrich je in de inleiding heeft aangeleerd toe op de volgende kunstwerken.
Venus van Willendorf
De afbeelding hiernaast moet een cro-magnonmens voorstellen.
Met deze term verwijzen wij naar de prehistorische mens uit het
paleolithicum. Aangezien de cro-magnonmens een bedreigd ‘diersoort’ was,
was voortplanting van groot belang. Er werd hard gewerkt en het was in deze
tijd ook koud. Het beeldhouwwerk hiernaast zou dus best overeen kunnen
komen met hoe vrouwen er destijds uitzagen. Het kan overigens ook een
schoonheidsideaal zijn of er kan een magische werking aan toegeschreven
zijn, zoals: controle krijgen over de vruchtbaarheidscyclus van een vrouw.
Gombrich beweerd overigens dat magische werking niet verloren is gegaan.
Om dit duidelijk te maken neemt hij een pasfoto als voorbeeld: wij zouden
tegenwoordig maar moeilijk geloven dat een pasfoto verbonden kan zijn aan
de geest van een persoon. Om die reden zouden wij ook nooit met een punaise
prikken in een pasfoto van een goede vriend of vriendin. Maar als de persoon
in die pasfoto bijvoorbeeld een Amerikaanse president was, dan zouden we
daar al minder moeite mee hebben.
Grotten van Lascaux
Ook aan dit kunstwerk is er een magische werking toegekend. De afbeelding
moest vooral meer succes in de jacht opleveren (overwinning op het dier) en
ervoor zorgen dat dieren succesvol zouden produceren. In deze afbeelding
komt ook een soort medelijden naar voren. Dat betekent dat de mens in
theorie iets terug wil doen voor het dier: het dier wordt in eerste instantie
gedood en de mens wil vervolgens de geest van het dier een thuis bieden aan
de hand van een grotschildering. Op die manier verzoenen de mensen zichzelf
met de dieren. Picasso was overigens ontzettend geïnteresseerd in dit soort
kunst. In Parijs kwam Picasso in aanraking met Afrikaanse beeldhouwwerken,
die hem inspireerden tot het afbeelden van totemfiguren en maskers.
Op de afbeelding zien we verder dat de dieren gedetailleerd zijn afgebeeld en
dat mensen vooral schematisch worden afgebeeld. Dit zou eventueel samen
kunnen hangen met de magische werking die zij hieraan toekennen. Het draait
vooral om het voortbestaan van deze diersoort en als iemand heel
gedetailleerd wordt afgebeeld dan kan daar iets mee gebeuren. Er moest dus
vooral controle komen over dieren en niet over mensen.
In de Afrikaanse kunst zijn maskers gevonden, waarop haren van overledenen
te vinden waren. Op die manier kon men contact maken met de overledenen.
In deze tijd stond overigens het Animisme centraal: het filosofische, religieuze
of spirituele gedachtegoed waarbij zielen of geesten niet alleen bestaan uit
mensen en dieren, maar ook uit planten, stenen of natuurlijke fenomenen.
, 2. Verklaar de titel van hoofdstuk 1.
Westerse kunst begint eigenlijk pas in hoofdstuk 2. Prehistorische kunst was opzicht vrij ontwikkeld,
maar toch werd hier afstand van gedaan bij de Egyptische kunst.
3. Wat probeert Gombrich in de eerste alinea van hoofdstuk 1 duidelijk te maken?
Gombrich probeert duidelijk te maken dat je naar de symbolische waarde van kunst moet kijken.
Zo vinden wij prehistorische of middeleeuwse kunst vaak minder indrukwekkend, maar dit is eigenlijk
een verkeerde houding ten opzichte van kunst. Kunst zou gewaardeerd moeten worden volgens de
maatstaven van de tijd waaruit het afstamt [vergelijkbaar met anachronisme bij Geschiedenis].
4. Wat zijn volgens Gombrich de verschillende functies van zogenaamde primitieve kunst?
Primitieve kunst kan een magische functie hebben: zie voorbeeld Venus van Willendorf.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jenelladuijne. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.90. You're not tied to anything after your purchase.