Spreiding van overheidsmacht
Macht = bevoegdheid die aan orgaan is toebedeeld
1. Trias politica ( Montesquieu )
Staatsmacht verdeeld over drie machten met aparte overheidstaak
I. Wetgevende macht
( = stellen van algemene voor iedereen in gelijke mate
geldende regels )
II. Uitvoerende macht
( = uitvoeren van overheidstaken die in algemene regels zijn
vastgesteld )
III. Rechtsprekende macht
( = beslechting van geschillen over juiste toepassing van het
recht )
Drie genoemde overheidstaken moeten worden uitgeoefend door
drie afzonderlijke organen die belast worden met niet meer dan zijn
eigen taak
I. Wetgevend orgaan ( = Staten Generaal )
H3 GW
II. Uitvoerend orgaan ( = regering )
H2 GW
III. Rechtsprekend orgaan ( = onafhankelijke rechter ) H6
GW
Voordeel = voorkomt machtsconcentratie ( alle macht naar zich toe trekken ) &
tirannie
Nadeel = bij feitelijke scheiding kans dat 1 orgaan zich tiranniek gaat gedragen
voorkomen door systeem van checks ( = houden van toezicht van een op een
ander ) & balances ( = tussen staten zeker evenwicht onderling wordt
samengewerkt )
Montesquieu
De wet behoorde verreweg de belangrijkste rechtsbron te zijn hieruit komt
voort legisme = gehele ( positieve ) recht uitsluitend door de wetgever ( orgaan
die qua samenstelling afspiegeling is van het volk ) wordt geschapen ( recht &
wet zijn hierin identiek: al het recht staat in de wet )
Rousseau
, Recht moest uitsluitend worden gemaakt door het volk wetgevende macht
behoort te worden gekozen door het volk ( wil van volk & wet identiek: want wet
afkomstig van het volk )
Locke
Mens heeft in maatschappij behoefte aan ordening, veiligheid & rust waarbij zorg
hiervoor kan worden overgedragen aan overheid dmv wetgeving & rechtspraak in
ruil waarvoor mens van overheid grondrechten ( leven, vrijheid, eigendom ) terug
krijgt
Uit het legistisch ideaal ( = al het recht zou in de wet moeten worden vastgelegd
) komt codificatiegedachte voor ( = het recht moet op systematische wijze in
wetboeken worden opgenomen )
De trias politica in Nederland
1. Wetgevende macht
Maken van algemeen verbindende voorschriften
Opgedragen aan regering en Staten Generaal ( = parlement ) ( art.
81 Grondwet )
SG = Eerste & Tweede Kamer ( art. 50,51 Grondwet )
Leden Tweede Kamer direct gekozen
Leden Eerste Kamer gekozen via provinciale staten
2. Uitvoerende macht
Bestuur opgedragen aan regering ( hiërarchische top
bestuursapparaat = alle ministeries & alle rijksdiensten )
Koning & ministers (art. 45 Grondwet )
ministerraad voorgezeten door minister-president
het kabinet ( = ministers + staatssecretarissen )
Als regering een besluit neemt = Koninklijk Besluit ( KB )
Regering heeft dus 2 functies:
I. Bestuur
uitvoeren van de in algemene regels vastgelegde overheidstaken
wat kan leiden tot
individuele rechtsvaststellingen in een concreet geval ( =
beslissing van
bestuursorgaan tav individuele persoon ) = beschikking
II. Wetgeving
in sommige tot stand gekomen wetten wordt aan regering
bevoegdheid verleent
om binnen het kader van de wet zelfstandig nadere regels te
maken = Algemene
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yaraknoops. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.