Exam (elaborations)
Uitwerking leerdoelen hoorcolleges Basissemester module 2 HBO-V Viaa
- Course
- Institution
Uitgebreide uitwerking van alle leerdoelen van de hoorcolleges van Basissemester 2 van HBO-V Viaa.
[Show more]
Seller
Follow
latishamigchelsen2000
Reviews received
Content preview
Leerdoelen hoorcollegesWeek 1
HC 1 Introductiecollege
1. De student beschrijft op hoofdlijnen hoe het onderwijs in module 2 van het
Basissemester is georganiseerd.
HC2 Anatomie/fysiologie besturingssystemen II
1. De student beschrijft de algemene bouw en functie van de zintuigen van de mens;
Zien/ogen:
Nervus opticus (N. II)
Aan de binnenzijde is het oog verdeeld in twee ruimtes, de voorste en de achterste, die
worden gescheiden door de lens van het oog, het straallichaam en de banden. De voorste
ruimte is gevuld met een heldere, waterige vloeistof die kamervocht wordt genoemd, en de
achterste ruimte is gevuld met een geleiachtige substantie die glasvocht wordt genoemd
(het glaslichaam). Er zijn drie lagen weefsel in de wand van de oogbol (bulbus oculi)
- Een buitenlaag van bindweefsel: harde oogrok (sclera) en hoornvlies (cornea)
- Een vasculaire middenlaag of uvea, bestaande uit het vaatvlies (choroidea),
straallichaam (corpus cilaire) en iris
- Een binnenste zenuwweefsellaag: het netvlies (retina)
De sclera houdt de vorm van het oog in stand en zorgt voor aanhechting aan de externe
oogspieren. Aan de voorkant loopt de sclera door in het doorzichtige hoornvlies. Het
hoornvlies is bol van voren en helpt de lichtstralen zodanig te buigen dat hun brandpunt of
focus op het netvlies valt. Het vaatvlies is rijk aan bloedvaten. Licht dat door de pupil in het
oog valt, prikkelt de zintuigreceptoren in het netvlies en wordt vervolgens geabsorbeerd
door het vaatvlies. Het straallichaam is de voortzetting van het vaatvlies aan de voorkant.
Het bestaat uit de musculus ciliaris (cirkelvormige gladde spiervezels) en epitheelcellen die
vocht afscheiden. Als deze vezels samentrekken of ontspannen wordt de grootte en dikte
van de lens bepaald. De iris is de zichtbare gekleurde ring vooraan in het oog.
Parasympatische prikkeling zorgt voor samentrekken van pupil en sympatische prikkeling
zorgt voor verwijden. De lens buigt lichtstralen die door objecten in het gezichtsveld in het
oog worden gereflecteerd. Als musculus ciliaris samentrekt wordt de lens boller. Hoe
dichterbij het voorwerp, hoe dikker de lens wordt. Het netvlies bestaat uit diverse lagen
zenuwcellichamen en hun axonen, die op een gepigmenteerde laag epitheelcellen liggen. De
lichtgevoelige laag bestaat uit zintuigreceptorcellen: staafjes en kegeltjes, die fotogevoelige
pigmenten bevatten, die lichtstralen in zenuwimpulsen omzetten. Bijna middenin in het
achterste deel ligt de gele vlek. De gele vlek heeft in het midden een kleine holte, de fovea
centralis, die uit alleen kegeltjes bestaat. Naar het voorste deel van het netvlies toe zijn er
minder kegeltjes dan staafjes. Het kleine gedeelte van het netvlies waar de nervus opticus
het oog verlaat is de blinde vlek, heeft geen lichtgevoelige cellen.
,De kegeltjes zijn gevoelig voor licht en kleur. De staafjes zijn veel lichtgevoeliger dan de
kegeltjes, daardoor worden ze gebruikt bij zwak licht.
Rodopsine is een familie van lichtgevoelige pigmenten gevonden in staafjes en kegeltjes, die
worden afgebroken (gebleekt) wanneer ze licht absorberen dat de cel raakt. Er is slechts één
type rodopsine in staafjes en daarom geven staafjes enkel monochromatisch zicht. Kegeltjes
hebben echter één van de drie verschillende rodopsines, die op drie verschillende
golflengtes absorberen en daardoor zorgen voor rode, blauwe en groene kegeltjes. De
kleurwaarneming is afhankelijk van de combinatie van rode, blauwe en groene kegeltjes die
worden gestimuleerd.
Afbeelding 8.8 pag. 213
Horen/oren:
Nervus vestibulocochleares (N. III). Het bestaat uit de nervus cochleares / nervus acusticus
(gehoor) en de nervus vestibularis (evenwicht).
Het oor bestaat uit drie delen: buitenoor, middenoor en binnenoor. Het buitenoor verzamelt
de geluidsgolven en geleidt ze naar het middenoor, dat deze golven naar het binnenoor
leidt. Het binnenoor zet de geluidsgolven om in zenuwimpulsen die worden doorgegeven
aan de auditieve cortex (het gehoorgebied) van de hersenen.
Het buitenoor bestaat uit de oorschelp (auricula) en de buitenste gehoorgang (meatus
acusticus externus). Het middenoor is een onregelmatig met lucht gevulde holte in het pars
petrosea (rotsbeen) van het os temprale (slaapbeen) en bevat de gehoorbeentjes (hamer,
aambeeld en stijgbeugel). Het binnenoor of labyrint (doolhof) bevat de gehoor- en
evenwichtsorganen met het vestibulum (evenwicht) en het slakkenhuis (cochlea).
De oorschelp verzamelt en concentreert geluidsgolven en richt ze langs de gehoorgang,
waardoor het trommelvlies gaat trillen. Het middenoor brengt de trommelvliestrillingen over
en versterkt ze met behulp van de gehoorbeentjes. De stijgbeugel schommelt heen en weer
en wekt drukgolven op in de perilymfe van de scala vestibuli. Deels planten deze golven zich
voort door de scala vestibuli en tympani, maar de meeste druk komt terecht in de ductus
cochlearis. Daar ontstaat een corresponderende golfbeweging in de endolymfe, die de
lamina basilaris aan het trillen brengt en de gehoorreceptoren in de haarcellen van het
orgaan van Corti prikkelt. De cochleaire tak van de nervus vestibulocochlearis geeft de
gegenereerde zenuwimpulsen door aan de hersenen.
De lamina basilaris dicht bij het foramen ovale is gevoelig voor hoge tonen en het gebied in
de richting van het uiteinde van de cochlea is gevoelig voor lage tonen.
Afbeelding 8.4 & 8.5 pag. 210-211.
Reukzintuig:
Nervus olfactorius (N. I)
De reukzin, of olfactie, vindt zijn oorsprong in de neusholte. De beide nervi olfactorii
(hersenzenuw) zijn de twee zintuigzenuwen van de reuk. Zij ontspringen als
,chemoreceptoren in het reukslijmvlies van het dak van de neusholte boven de bovenste
neusschelpen. Aan elke kant van het neustussenschot open zenuwvezels door de lamina
cribrosa (deel van het zeefbeen) van het os ethmoidale (aangezichtsbeendere) naar de
bulbus olfactorius(reukkolf) waar zij onderlinge verbindingen en synapsen hebben. Vanuit de
bulbus olfactorius vormen bundels zenuwvezels die tractus olfactorius, die achterwaarts
loopt naar het reukgebied in de temporaalkwab van de hersenschors in elke hersenhelft.
Daar worden de prikkels vertaald en wordt de geur genomen.
Alle geurende stoffen geven vluchtige moleculen af die met de ingeademde lucht mee de
neus inkomen. Zelfs in zeer lage concentraties prikkelen deze, opgelost in slijm, de
olfactorische chemoreceptoren. De lucht die de neus inkomt wordt verwarmd en
convectiestromen voeren de ingeademde lucht in wervelingen naar de bovenkant van de
neusholte. ‘Snuffelen’ concentreert vluchtige moleculen bovenin de neus. Dit verhoogt het
aantal geprikkelde olfactorische receptoren en dus de geurwaarneming. Geurzin en tastzin
zijn nauw met elkaar verbonden; geurzin kan de eetlust prikkelen. Aangename geuren
verbeteren de eetlust en omgekeerd. Het zien van voedsel in combinatie met een
eetlustopwekkende geur stimuleert de speekselvorming en de spijsvertering. Geuren
kunnen langdurige en indringende herinneringen opwekken, vooral duidelijke geuren zoals
ziekenhuisgeuren, lievelingseten of eten dat men niet lekker vindt. Ontsteking van het
neusslijmvlies verhindert dat geurige stoffen het reukgebied van de neus bereiken, waardoor
de reuk verloren gaat. De gebruikelijke oorzaak is een verkoudheid.
Afbeelding 8.24 pag. 223.
Smaakzintuig:
Nervus glossopharyngeus (N. IX)
De smaakzin is nauw verbonden met de reukzin en heeft, net als de reuk, ook te maken met
prikkeling van chemoreceptoren door opgeloste chemicaliën. Smaakpapillen komen voor in
de tongpunt. Ze bevatten chemoreceptoren en komen wijdverbreid voor in het epitheel van
tong. Er zijn drie soorten papillea; papillea cricumvallatea, papillea fungiformes; papillea
filiformes. De sensorische receptoren zijn hooggevoelig en worden al geprikkeld door kleine
hoeveelheden chemicaliën die opgelost in speeksel de poriën binnendringen. De prikkels
lopen langs de nervi glossopharyngeus, facialis en vagus naar synapsen in de medulla
oblongata en de thalamus. Hun eindbestemming is het smaakgebied in de pariëtale kwab
van de hersenschors, waar de smaak wordt waargenomen.
Er zijn vier fundamentele sensaties van smaak te onderscheiden; zoet, zout, zuur en bitter.
Nochtans varieert de waarneming zeer en veel ‘smaken’ kunnen niet gemakkelijk worden
ingedeeld. Aangenomen wordt dat alle smaakpapillen door alle ‘smaken’ worden
gestimuleerd. De smaakzin wordt belemmerd als de mond droog is, omdat stoffen alleen in
oplossing ‘geproefd’ kunnen worden. De smaakzin is nauw verbonden met de reukzin. Bij
een verkoudheid bijvoorbeeld lijkt voedsel gewoonlijk weinig smaak te hebben. Bovendien
zet smaak aan tot speekselvorming en tot afscheiding van maagsap. De smaakzin heeft ook
een beschermende functie: slecht smakend voedsel kan bijvoorbeeld een reflex opwekken
van kokhalzen of braken.
, Tastzintuig:
In de huid en slijmvliezen bevinden zich receptoren van gevoelszenuwen. Via deze
receptoren worden tastprikkels, drukprikkels, temperatuurprikkels en pijnprikkels
ontvangen, door de verschillende zintuigen: Warmtezintuigen: Deze zintuigen waarschuwen
je wanneer je in aanraking komt met iets warms. Koudezintuigen: Deze zintuigen
waarschuwen je wanneer je in aanraking komt met iets kouds. Drukzintuigen: Deze zintuigen
reageren als er iets op je huid drukt. Tastzintuigen: Deze zintuigen reageren op aanrakingen
van je huid. Met dit zintuig kun je waarnemen hoe voorwerpen voelen.
Tastzintuigjes bevinden zich dus over je gehele lichaam. De afstand van de receptoren en
dus de gevoeligheid varieert. Op plaatsen waar je veel dingen aanraakt, zoals je
vingertoppen, bovenlip en tong zijn er veel tastzintuigen. Op andere plaatsen, zoals je rug en
voetzool, is de afstand groter en is de gevoeligheid voor een aanraking kleiner.
De prikkels vanuit de buitenwereld komen binnen via de huid en de slijmvliezen. De prikkels
vanuit het lichaam zelf via de spieren, pezen en gewrichten. De prikkels worden omgezet in
signalen die langs de gevoelszenuwen, via het ruggenmerg, naar de hersenen worden
gestuurd. Daar dringen de signalen tot het bewustzijn door. Gevoelsprikkels kunnen ook
leiden tot een reflex. Bijvoorbeeld bij het aanraken van heet water. Zintuigen zijn voor
mensen van belang om te overleven. Toch kunnen mensen overleven zonder alle zintuigen,
denk aan iemand die blind is. Van de vijf zintuigen is de tastzin de meest onmisbare voor de
mens. De tastzin heeft twee functies. Het verhoogt de kwaliteit van ons leven. Een voorbeeld
hiervan is dat mensen het fijn vinden om aangeraakt te worden, bijvoorbeeld binnen een
relatie. Daarnaast fungeert de tastzin als het natuurlijke alarmsysteem van het lichaam.
Zonder tastzin zou het niet mogelijk zijn om een veilige omgeving te kunnen onderscheiden
van een gevaarlijke omgeving.
2. De student beschrijft het cerebrum aan de hand van de verschillende hersenkwabben;
Deze vormen het grootste onderdeel van de hersenen en nemen de voorste en middelste
schedelgroeven in beslag. Een diep groeve verdeelt ze in een linker en een rechter
hersenhelft, die elk één laterale ventrikels bevatten. Diep in de hersenen zijn beide helften
met elkaar verbonden door het uit witte stof bestaande corpus callosum (hersenbalk). Voor
beschrijvende doeleinden worden de hersenen verdeeld in kwabben, genoemd naar de
schedelbotten die erboven liggen
- Frontale kwab of lobus frontalis (voorhoofdskwab)
o De frontale kwabben spelen een rol bij het aan sturen van willekeurige,
doelgerichte bewegingen, maar ze zijn ook bij veel psychische functies
betrokken, zoals de zelfbeheersing, het beoordelingsvermogen, de rede,
sociaal gedrag, onze spraak, via het centrum van Broca, en het geheugen.
- Pariëtale kwab of lobus parietalis (wandbeenkwab)
o De pariëtale kwabben spelen een rol bij het aan een sluiten van de signalen
van de zintuigen en bij het ruimtelijk inzicht. Zij bestaan uit, van voor naar
achter, de primaire en secundaire somatosensibele schors, de cortex
parietalis posterior en de secundaire visuele schors.
- Temporale kwab of lobus temporalis (slaapkwab)
o Door de verschillende gebieden die te vinden zijn in de temporale kwab, heeft
dit hersendeel ook veel verschillende functies. Je kunt hierbij denken aan het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller latishamigchelsen2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now