Samenvatting van het vak Vraagstukken Kijken, Denken, Doen van de studie Geneeskunde in Leiden. Bevat uitgebreide aantekeningen inclusief plaatjes/slides van alle colleges. Vak in één keer gehaald mbv deze samenvatting.
- Sociale geneeskunde
o Sociaal geneeskundige zijn artsen die werkzaam zijn in public health / publieke
gezondheidszorg
o I.e. jeugdarts op consultatiebureau, bedrijfsarts en verzekeringsarts, arts
infectieziektebestrijding, arts tuberculosebestrijding, forensisch arts, arts beleid &
advies etc.
- Publieke gezondheidszorg
o “The science and art of preventing disease, prolonging life and promoting health
through the organized efforts of society”
▪ Het bevorderen vd volksgezondheid én gelijke kansen op gezondheid
• Door gezondheidsbescherming, gezondheidsbevordering en
ziektepreventie
o Hoofdrolspelers in publieke gezondheidszorg
▪ Ministerie Volksgezondheid, Welzijn & Sport
▪ Rijksinstituut Volksgezondheid & Milieu
▪ Gemeenten
▪ GGD
• WPG = Wet Publieke Gezondheid
- Sociaal geneeskundige vs. curatief werkende artsen
o Sociaal geneeskundige: hoe blijf je gezond? → gezondheidsgerichte / preventieve
benadering
o Curatief werkende arts: hoe behandel ik de ziekte?
o Verschillen tussen beide artsen:
Sociaal geneeskundigen Curatief werkende artsen
Preventie Curatie
Individu en populatie Individu
Gezondheid en functioneren Ziekte
Etiologisch gericht Probleemgericht
(Preventieve) interventie, advies en begeleiding Therapie
(Vaak) ongevraagd Eigen initiatief patiënt
,‘Gratis’ → want georganiseerd vanuit de Zorgverzekering / of eigen rekening patiënt
overheid/gemeente
- Sociale geneeskunde
o Gezondheidsgerichte benadering
o Gezondheidsleer (hoe blijf je gezond) vs. ziekteleer
(hoe behandel je ziekte)
o Etiologiegericht = preventie
o Individu én populatie
o Functioneren verbeteren → inzet op: etiologische
determinanten o.a. risicofactoren, leefstijl, omgeving
- Spinnenweb van positieve gezondheid
o Vaak nog teveel focus op
lichaamsfuncties → ziekteleer
ipv gezondheidsleer
- ICF model: invloed van factoren op functioneren van een persoon
- Preventie – hoe voorkom ik ziekte – how to eradicate disease?
o 1. De populatie als patiënt (= symptomatologie op niveau vd patiënt)
▪ Elke persoon en populatie is anders dus diagnostiek en behandeling is
telkens anders
, ▪ Sociaal geneeskundige hebben dus een analytisch vermogen nodig om te
kunnen ‘klinisch redeneren’ op gezondheidsgericht niveau
o 2. Determinanten analyse (= diagnostiek op niveau vd patiënt)
▪ Analytische epidemiologie – legt een relatie tussen een gezondheidsuitkomst
en een determinant en kwantificeert die
o 3. Interventiekeuze (= behandeling op niveau vd patiënt)
▪ Gebruik van PIF en PAF
▪ Populatie attributieve fractie (PAF): theoretische maximale
gezondheidswinst door eliminatie van een risicofactor
▪ Potentiële impact fractie (PIF): (maximaal haalbare) gezondheidswinst op
basis van bewezen interventies
▪ Welke interventie moet je kiezen?
• Universele interventies met lagere effectiviteit zijn soms te verkiezen
boven selectieve interventies met hogere effectiviteit omdat
universele interventies veel hoger bereik en deelname hebben
• Combinaties van interventies die op meerdere niveaus aangrijpen
zijn vaak het meest effectief (en te prefereren)
• Andere factoren wegen ook mee: m.n. kosten
- Kortom
o Gezondheidsgericht werken kan veel opleveren in termen van gezondheid
(functioneren), individueel en voor je populatie (ook als clinicus)
Thema 1 HC3 Maatschappelijke determinanten van gezondheid
- Model van Lalonde
- Sociaaleconomische gezondheidsverschillen verklaren
o Drie perspectieven of verklaringen:
▪ 1. Verschillen in inkomen: materialistische verklaring
▪ 2. Verschillen doordat groepen mensen meer geld hebben, en ook meer
publieke voorzieningen: neo-materialistische verklaring
▪ 3. Verschillen doordat er een hierarchie is in de populatie en dit heeft impact
op onze gezondheid (psychosociale mechanismen spelen hierbij een rol):
psychosociale verklaring
o 1. Materialistische verklaring
▪ Ontstaan door de verschillen in landen wereldwijd → algemene trend van
hogere-inkomst landen die langere levensverwachting hebben
, o 2. Neo-materialistische verklaring
▪ Ontstaan door te kijken naar de verschillen tussen de relatief rijke landen →
bij landen met relatief het zelfde hoge inkomen was er nog steeds een
verschil in levensverwachting te zien
▪ Dit komt door inkomensongelijkheid in een land → dus relatief gezien is het
dan een rijk land: maar door inkomensongelijkheid zijn er grote verschillen
tussen de bevolking en ook meestal minder publieke voorzieningen waar
iedereen gebruik van kan maken → minder levensverwachting
o 3. Psychosociale verklaring
▪ Verschil in hiërarchie in de samenleving
▪ Bijv.: ongelijke beloning voor werk
o Deze perspectieven zijn belangrijk: wat doet bijv. armoede voor een patiënt
- Psychologie van schaarste
o Mensen die in de armoede leven, leven als het ware in een doorlopende crisis
managment:
▪ 1. Mentale vermogen wordt gegijzeld door (geld)zorgen
▪ 2. Executieve functies (o.m. plannen, doelgericht te handelen, kunnen
schakelen tussen taken, gedrags- en emotionele regulatie, werkgeheugen,
empathisch vermogen en prosociaal gedraag) zijn verlamd
o Veel mensen in zulke lastige situaties hebben last van aangeleerde hulpeloosheid (als
alle ellende zich maar blijft opstapelen en niks daartegen helpt, heb je het gevoel dat
wat je ook doet, niks meer zin heeft)
▪ Aangeleerde hulpeloosheid is het tegenovergestelde van self-efficacy
(geloven in eigen kunnen)
Thema 1 HC4 Maatschappelijke determinanten van gezondheid deel 2
- Begrippen en metaforen
o Root causes
- Verband tussen levensloop (en opleiding) op gezondheid
o Blootstelling aan stress bij kinderen heeft invloed op hun emotieregulatie
o Weinig interactie, geen discussies aan de keukentafel en bijv. dingen als voorlezen
hebben invloed op de cognitieve ontwikkelingen en schoolresultaten van kinderen
o Voedsel onzekerheid (zorgen over voldoende eten) heeft een verband met
cognitieve en emotionele ontwikkeling
- Verband werkomstandigheden en gezondheid
o Werkloos raken:
▪ Persoonlijk lager inkomen, stress
▪ Familie: moet wellicht verhuizen, spanningen
▪ Op gemeenschapsniveau: veel werkloosheid in bepaalde wijken
▪ Sociale voorzieningen verminderen deze effecten
o Risico’s door soort werk
o Psychosociale omstandigheden
▪ Weinig controle over eigen tijd / leven (vaker bij laagopgeleide beroepen) –
hogere stress, kans op metabool syndroom
▪ Demand – control model
▪ Effort – reward model
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller famkew. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.41. You're not tied to anything after your purchase.
