100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Sociaal werk: samenvatting psychopathologie // 2e jaar // 1e semester $11.59
Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Hogeschool Gent (HoGent)
  4.  
  5. Sociaal Werk/Maatschappelijk Werk
  6.  
  7. Psychopathologie

Summary

Sociaal werk: samenvatting psychopathologie // 2e jaar // 1e semester
 2 purchases
  • Course
  • Psychopathologie
  • Institution
  • Hogeschool Gent (HoGent)

19/20!! Dit is een volledige samenvatting van psychopathologie. Het bevat de powerpoints, notities tijdens de les en de syllabus die op Chamilo te vinden is.

Preview 8 out of 112  pages

Document information

  • December 15, 2023
  • 112
  • 2023/2024
  • Summary

Subjects

  • psychopathologie
  • psychologie
  • stoornissen
  • karin temmerman
  • sociaal werk
  • volledig
  • samenvatting

Written for

  • Hogeschool Gent (HoGent)
  • Sociaal werk/Maatschappelijk werk
  • Psychopathologie
All documents for this subject (21)

Seller

avatar-seller
lukavandenbunder

Reviews received

Content preview

PSYCHOPATHOLOGIE
Inhoud
Psychiatrie en maatschappij......................................................................................................................................6
Psychiatrische stoornis..........................................................................................................................................6
Ziekte: lichamelijk (biologisch), psychologisch en sociologisch............................................................................6
Wetenschap en praktijk........................................................................................................................................7
Medisch model..................................................................................................................................................7
Netwerk van voorzieningen..............................................................................................................................7
Doelgroepen, problematiek en beroepsgroepen..............................................................................................7
Diagnose................................................................................................................................................................8
Classificatie van stoornissen..............................................................................................................................8
DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).........................................................................9
Verschillende edities DSM.................................................................................................................................9
DSM-III t.e.M. DSM-IV-TR: beoordeling op vijf assen.....................................................................................10
DSM-IV versus DSM-5.....................................................................................................................................10
Twintig groepen psychische stoornissen volgens DSM-5...............................................................................11
DSM-5 versus DSM-5TR: belangrijkste wijzigingen.........................................................................................11
Systematische diagnostiek..................................................................................................................................11
Krtische bedenkingen bij classificatie..................................................................................................................12
Dimensionale versus categoriale visie............................................................................................................12
De geschiedenis van de DSM..........................................................................................................................12
DSM-III: triomf van de lobby...........................................................................................................................12
Psychiatrisering van het dagelijks leven..........................................................................................................12
Addendum: De dictatuur van het geluk..........................................................................................................12
Verklaring............................................................................................................................................................13
INleiding: wat is de oorzaak (etiologie?).........................................................................................................13
Biologische verklaringen.................................................................................................................................13
Psychologische verklaringen...........................................................................................................................14
Sociale verklaringen........................................................................................................................................14
Behandeling.........................................................................................................................................................14
Inleiding...........................................................................................................................................................14
Biologische behandeling: psychofarmaca.......................................................................................................15
Psychotherapie................................................................................................................................................16
Psychodynamische therapie............................................................................................................................16
Cliëntgerichte therapie....................................................................................................................................17

1

, Gedragstherapie..............................................................................................................................................17
Cognitieve therapie.........................................................................................................................................18
Systeemtherapie.............................................................................................................................................18
Speltherapie (Vandereycken, 2003)................................................................................................................18
Sociale psychiatrie...........................................................................................................................................19
Verloop en preventie...........................................................................................................................................19
Epidemiologie: incidentie en prevalentie.......................................................................................................19
Preventie: indeling naar fase in het ziekteproces...........................................................................................20
Verdere uitdieping..............................................................................................................................................20
Schizofrenie (spectrum) en andere psychotische stoornissen...............................................................................20
Wanen en hallucinaties.......................................................................................................................................20
Illusie versus hallucinatie................................................................................................................................20
Hallucinaties....................................................................................................................................................21
Waan of waandenkbeeld................................................................................................................................21
Wanen en hallucinaties...................................................................................................................................22
Podcast-reeks “Stemmen over psychose”......................................................................................................22
Schizofrenie.........................................................................................................................................................22
Inleiding...........................................................................................................................................................22
Kenmerken en voorkomen..............................................................................................................................23
Verklaringen....................................................................................................................................................26
Behandelopties................................................................................................................................................28
Prognose..........................................................................................................................................................30
Verdere uitdieping..........................................................................................................................................31
Andere psychotische stoornissen.......................................................................................................................32
Inleiding...........................................................................................................................................................32
Waanstoornis..................................................................................................................................................32
Kortdurende psychotische stoornis................................................................................................................33
Schizofreniforme stoornis...............................................................................................................................34
Gedeelde psychotische stoornis (inductiepsychose, folie à deux).................................................................34
Dubbeldiagnose: psychose + toxicomanie......................................................................................................35
Angststoornissen.....................................................................................................................................................35
INleiding..............................................................................................................................................................35
Angst en angststoornissen..................................................................................................................................36
Fobieën en sociale angsten.............................................................................................................................38
Paniekstoornis en agorafobie..........................................................................................................................40
Gegeneraliseerde – angststoornis (GAS).........................................................................................................42
Overzicht van verschillende angststoornissen................................................................................................43

2

,Stoornissen in het gebruik van alcohol en drugs....................................................................................................44
Drugs en afhankelijkheid.....................................................................................................................................44
Psychoactieve stoffen / middelen...................................................................................................................44
Indeling op basis van de wisselende uitwerking op de hersenen...................................................................44
Problematisch gebruik / misbruik en verslaving / afhankelijkheid.................................................................46
Polydruggebruik / polymiddelengebruik.........................................................................................................46
DSM-5..............................................................................................................................................................46
Hulpverlening..................................................................................................................................................47
Motiverende gespreksvoering........................................................................................................................47
Stoornis in het gebruik van alcohol.....................................................................................................................47
Kenmerken......................................................................................................................................................48
Gevolgen van alcoholgebruik..........................................................................................................................48
Foetaal alcoholsyndroom (FAS)......................................................................................................................50
Comorbiditeit..................................................................................................................................................50
Verklaringen: BPS-factoren.............................................................................................................................50
Behandelopties................................................................................................................................................52
Voorkomen en beloop.....................................................................................................................................53
Stoornissen in het gebruik van drugs..................................................................................................................54
Bewustzijnsveranderende middelen (psychodysleptica)................................................................................54
Behandelopties................................................................................................................................................55
Kenmerken......................................................................................................................................................55
Legale stimulerende middelen: cafeïne en nicotine...........................................................................................58
Cafeïne.............................................................................................................................................................58
Nicotine...........................................................................................................................................................58
Verklaring........................................................................................................................................................59
Behandeling.....................................................................................................................................................60
Dwangstoornissen...................................................................................................................................................60
INleiding..............................................................................................................................................................60
Kenmerken......................................................................................................................................................60
Dwangstoornis of obsessieve-compulsieve stoornis (OCS)................................................................................61
Kenmerken......................................................................................................................................................62
Voorkomen......................................................................................................................................................63
Verloop............................................................................................................................................................63
Verklaring........................................................................................................................................................63
Behandeling.....................................................................................................................................................64
Andere dwangstoornissen..................................................................................................................................64
Excoriatiestoornis (huidpulkstoornis) en trichotillomanie (haaruittrekstoornis)...........................................65

3

, Morfodysfore stoornis....................................................................................................................................66
Verzamelstoornis.............................................................................................................................................68
Trauma- en stressorgerelateerde stoornissen........................................................................................................68
Stress en aanpassing...........................................................................................................................................68
Inleiding...........................................................................................................................................................69
Oorsprong stress: verschillende typen stressoren / spanningsbronnen........................................................69
Wat is stress en wat kunnen we er aandoen?................................................................................................70
De hypothalamus – hypofyse – bijnier – as of HHB-as of HPA-as...................................................................70
Coping..............................................................................................................................................................71
Persoonlijkheid................................................................................................................................................71
Sociale relaties.................................................................................................................................................71
Aanpassingsstoornissen......................................................................................................................................72
Kenmerken......................................................................................................................................................72
Voorkomen......................................................................................................................................................72
Diagnose en ∆∆................................................................................................................................................73
Verklaring........................................................................................................................................................73
Behandeling.....................................................................................................................................................73
Beloop.............................................................................................................................................................74
Overspanning en burn-out..............................................................................................................................74
Posttraumatische stressstoornis (PTSS)..............................................................................................................75
Kenmerken......................................................................................................................................................75
Posttraumatische stressstoornis of PTSS........................................................................................................75
Depressieve – en bipolaire – stemmingsstoornissen..............................................................................................77
Stemming en emotie...........................................................................................................................................77
Depressieve-stemmingsstoornis.........................................................................................................................79
Kenmerken: 5 van de 9 (DSM).........................................................................................................................79
Kenmerken......................................................................................................................................................80
Differentiaal diagnose (∆∆).............................................................................................................................81
Voorkomen......................................................................................................................................................82
Verklaringen....................................................................................................................................................82
Verschillende behandelopties voor de depressieve stoornis.........................................................................84
Beloop.............................................................................................................................................................86
Vergelijking tussen de depressieve stoornis en een manische periode.........................................................86
Bipolaire stemmingsstoornissen.........................................................................................................................86
Kenmerken......................................................................................................................................................86
Vormen van bipolaire stoornissen..................................................................................................................87
∆∆....................................................................................................................................................................88

4

, Voorkomen......................................................................................................................................................88
Verklaringen....................................................................................................................................................88
Behandeling.....................................................................................................................................................89
Psychosociale begeleiding...............................................................................................................................90
Beloop.............................................................................................................................................................90
“Nieuwe” depressieve stemmingsstoornissen...................................................................................................90
Disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis....................................................................................................91
Premenstruele stemmingsstoornis.................................................................................................................91
Persoonlijkheidsstoornissen....................................................................................................................................91
Normale en gestoorde persoonlijkheid..............................................................................................................91
Identiteit, persoonlijkheid en persoonlijkheidstrekken..................................................................................91
Persoonlijkheidsverandering tgv somatische aandoening.............................................................................93
Persoonlijkheidsstoornissen................................................................................................................................93
Algemene kenmerken.....................................................................................................................................93
Dimensionale aard van persoonlijkheidsstoornissen.....................................................................................94
Indeling PHS.....................................................................................................................................................94
Voorkomen......................................................................................................................................................95
Beloop.............................................................................................................................................................95
Cluster A: vreemd en excentriek gedrag.........................................................................................................95
Cluster B: dramatische, emotionele of onvoorspelbare gedragingen............................................................96
Cluster C: angst en onzekerheid......................................................................................................................98
Comorbiditeit................................................................................................................................................100
Verklaring: wisselwerking BPS-factoren........................................................................................................100
Behandeling...................................................................................................................................................102
Neurocognitieve stoornissen................................................................................................................................103
Concept en indeling...........................................................................................................................................103
Delier.................................................................................................................................................................105
Kenmerken....................................................................................................................................................105
Verklaring......................................................................................................................................................106
Behandeling...................................................................................................................................................106
Voorkomen en beloop...................................................................................................................................107
Ernstige neurocognitieve stoornissen...............................................................................................................107
NCS door ziekte van Alzheimer.....................................................................................................................107
Andere ernstige neurocognitieve stoornissen..............................................................................................109
Opname of thuisopvang?..............................................................................................................................112




5

,PSYCHIATRIE EN MAATSCHAPPIJ

Psychopathologie = de leer der geestesziekten

 Synoniemen: psychiatrische ziekteleer of nosologie
 Verzamelbegrip voor het geheel van psychische stoornissen (Engelstalige literatuur)
 Zuiverste betekenis: studie / wetenschap van het geestelijk of psychisch lijden
 Psycholoog: iemand die psychologie gestudeerd heeft

Psychiatrie = de leer van de behandeling der geestesziekten

 Psychiater: arts die medicatie kan voorschrijven

PSYCHIATRISCHE STOORNIS

Opvattingen over “gek” of gestoord” gedrag zijn tijds- en cultuurgebonden

Drie voorwaarden om te spreken over psychiatrische stoornis:

1. Abnormaal verschijnsel of gedrag dat afwijkt van een sociale norm of van wat in de betreffende
cultuur als normaal geldt

2. Dit abnormale verschijnsel wordt een teken van een stoornis als het ongemak of lijden teweegbrengt
bij de betrokkene en / of omgeving



3. Gaat om psychiatrische stoornis als het verschijnsel / gedrag ook bij andere personen is vastgesteld
en binnen het gangbare begrippenkader van de psychiatrie kan worden beschreven

ZIEKTE: LICHAMELIJK (BIOLOGISCH), PSYCHOLOGISCH EN SOCIOLOGISCH

Strikt medische zin: ziekte verwijst naar lichamelijke afwijking, aandoening of stoornis met een specifieke
oorzaak, duidelijk beloop, en zo mogelijk aangepaste therapie aantoonbaar is

 Zelden geval bij psychiatrische stoornissen
 Uitzondering: beperkte groep stoornissen waarvan een organische oorzaak gekend is
 Betekent niet dat psychiatrische patiënten in de beleving of erkenning van hun ziek-zijn anders
(minder ernstig) moeten worden beoordeeld dan in het geval van lichamelijke ziekte

Psychologische inhoud van ziekte:

 Beleving van ziek-zijn
o De subjectieve ervaring van onwelzijn, lijden of beperking in het lichamelijk, psychisch en / of
sociaal functioneren

Sociologische inhoud van ziekte:

 De rol van ziek-zijn
o Behoefte aan erkenning als zieke / patiënt (aannemen van een maatschappelijk bepaalde en
erkende patiëntrol)
o Verwachting te zoeken naar genezing door raadpleging van een deskundige (de rol van
hulpvrager)



6

, Psychologisch en sociologisch: psychiatrische patiënt (Latijn: patiens = geduldig, verdragend, lijdend)

WETENSCHAP EN PRAKTIJK

Psychisch lijden is moeilijk objectief en wetenschappelijk te benaderen

1. Persoonlijke en onvermijdelijk subjectieve aanvoelen door de hulpverlener speelt grote rol

2. Deskundig onderzoek en behandeling van psychiatrische patiënten vereisen wetenschappelijk
onderbouwde kennis van psychiatrische stoornissen

 Combinatie van 1 en 2


MEDISCH MODEL
A) Diagnose

 Kenmerken / symptomen
 Beschrijvend / descriptief

B) Verklaring

 Oorzaken / etiologie

C) Prognose

 Beloop / verloop (natuurlijk versus onder invloed van behandeling)

D) Therapie / behandeling

 Actieplan op basis van A B C D
 Primair: voorkomen van stoornissen
 Secundair: zo snel en effectief mogelijk stoornissen behandelen om resttoestanden te voorkomen
 Tertiair: nadelige gevolgen van stoornissen beperken


NETWERK VAN VOORZIENINGEN
1. Intramurale of klinische zorg (psychiatrische instelling)
a. Bv: PC, PZ of PAAZ
2. Extramurale of ambulante zorg
a. Bv: CGGZ, CAW, Tejo
3. Semimurale zorg of tussenvoorzieningen


DOELGROEPEN, PROBLEMATIEK EN BEROEPSGROEPEN
Doelgroep:

 Infantpsychiatrie
o Diagnostiek, behandeling en preventie bij kinderen tem 3 jaar
 Kinder- en jeugdpsychiatrie
 Volwassenpsychiatrie
 Psychogeriatrie
o Richt zich op dementie en andere neurocognitieve stoornissen
 Gerontopsychiatrie


7

, o Ouderen (60+) met acute psychiatrische problemen

Problematiek:

 Verslaafdenzorg
 Psychosenzorg
 Dubbeldiagnose (psychose en toxicomanie)
 Depressiekliniek

Beroepsgroepen:

 Psychiater, psycholoog, (ortho)pedagoog, psychotherapeut, maatschappelijk assistent, ergotherapeut,
arbeidstherapeut, creatief therapeut, …
 Interdisciplinair en multidisciplinair werken

DIAGNOSE

Diagnosen constructen die de klinische werkelijkheid beschrijvend (descriptief) benaderen. Ze vallen met
andere woorden nooit samen met die werkelijkheid. Psychische symptomen zijn altijd meervoudig bepaald en
de levensgeschiedenis, familiegeschiedenis en context van de patiënt spelen daar een cruciale rol in

 Als wetenschap kan psychiatrie niet zonder een algemeen aanvaarde indeling en omschrijving van
psychiatrische stoornissen
 Vormt basis van een beschrijvende of descriptieve diagnose: vaststellen en onderscheiden van
stoornissen zonder uitspraak te doen over oorzaak
 Betrouwbaarheid van de diagnostiek (werkwijze om diagnose te bereiken) hangt af van de
gehanteerde classificatie en de gebruikte diagnostische methode
o Interberoordelaarsbetrouwbaarheid: verschillende beoordelaars komen onafhankelijk van
elkaar tot dezelfde diagnose
o Test-hertestbetrouwbaarheid: bij herbeoordeling komt men tot dezelfde diagnose
 Vraag naar bruikbaarheid van classificatiesysteem verwijst naar de validiteit (beoordeelt men
effectief wat men beweert te beoordelen?)


CLASSIFICATIE VAN STOORNISSEN
Classificatie: systematische ordening van verworven kennis
Hier: classificeren van stoornissen
 Naamgeven en ordenen ( nood aan gemeenschappelijke taal)
o Communicatie vergemakkelijken
o Erkende wetenschapstaal / wetenschappelijk onderzoek
 Middel (geen doel op zich!) om kennis te verwerven over voorkomen, ontstaan, ontwikkeling, beloop
en behandeling van psychische stoornissen
 Systeem niet hanteren als een catalogus

Stoornissen worden geordend als syndromen

 Syndroom: cluster / groep of samenhangend geheel van symptomen in puur beschrijvende vorm
 Symptoom: uiting, signaal, kenmerk van een syndroom



8

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lukavandenbunder. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $11.59. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

70713 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Recently viewed by you

Class notes ·

(2)

Summary of all the slides of Financial Markets and Institutions

Summary ·

(3)

Overzicht test-instrumenten Methoden van Klinische diagnostiek

$11.59  2x  sold
  • (0)
Add to cart
Added