De meeste debatten in het onderwijs in Vlaanderen raken ergens aan de noties van gelijkheid
en vrijheid. Dit zijn twee centrale waarden van onze democratie, en dus zo ook waarden
binnen het onderwijs. Maar wat houdt dat in? Zijn er spanningen tussen beide of versterken ze
elkaar? En wat is de rol van school en leerkracht om deze termen in stand te houden?
1. Gelijkheid
1.1. Gelijkheid in vijf vragen
We kunnen deze termen limiteren vanuit een efficiëntie-logica (geen talent laten verspillen) of
vanuit een bekommernis voor de sociale cohesie van de samenleving (grote ongelijkheden
kunnen de samenleving ontwrichten), is gelijkheid ook een waarde die op zich relevant is als
een streven naar rechtvaardigheid en eerlijkheid. We nemen 5 vragen over gelijkheid onder de
loep:
- De wat-vraag: wat willen we gelijk verdelen?
- De wie-vraag: tussen wie willen we gelijkheid realiseren?
- De wanneer-vraag: moeten leerlingen gelijk starten of gelijk eindigen in het
onderwijs?
- De waarom-vraag: waarom is er überhaupt ongelijkheid in het onderwijs?
- De hoe-vraag: met welke maatregelen kunnen we gelijkheid in het onderwijs
realiseren?
1.2. De wie- en wat vraag: een overzicht van (on)gelijkheid
Als gelijkheid een belangrijke waarde is in het onderwijs, dan kunnen we ons afvragen wat
we nu precies gelijk proberen te verdelen. Wanneer we onderwijs zien als een systeem-model,
dan kunnen we gelijkheid gaan zien in 4 componenten; context, input, proces en output.
- Zo kan gelijkheid gaan over de onderwijsinput wanneer het gaat over verschillende
financiële middelen die scholen krijgen
- Gelijkheid kan ook betrekking hebben op processen wanneer het gaat over ongelijke
behandeling van verschillende leerlingen
- Ook de maatschappelijke context en samenleving kennen die ongelijkheden
, - Maar het meest heeft ongelijkheid betrekking op verschillende uitkomsten, die gelijk
of ongelijk verdeeld kunnen zijn.
o Kwaliteit op kort termijn: leerprestaties of academic achievement
o Kwaliteit op middellange termijn: behaalde onderwijsniveau, blijven zitten en
school-uitval
o Kwaliteit op lang termijn: overgang naar arbeidsmarkt
Maar tussen wie is er gelijkheid in het onderwijs? (wie-vraag) – dit heeft betrekking op
verschillende groepen. Onderwijsuitkomsten zijn niet gelijk verdeeld over verschillende
sociale groepen. Dit heeft te maken met etniciteit, sociaaleconomische status, geslacht …
Bv. autochtone leerlingen (België) doen het beter op het vlak van wiskunde en
leesvaardigheid dan leerlingen met migratie-achtergrond. Leerlingen uit welgesteld gezin in
vergelijking met leerlingen uit armere gezinnen, hebben 40 pisa punten vooruitgang (3 jaar).
1.3. De wanneer-vraag: gelijke start of gelijke uitkomst?
Onder de vraag: wanneer welke gelijkheid en wanneer wel of niet nastreven, bestaat ook veel
ongelijkheden. We kunnen hierbij twee visies onderscheiden: gelijke startkansen
(Meritocratie) tegenover gelijke uitkomsten (Egalitarisme).
MERITOCRATIE
o Is een visie van gelijkheid die vooral betrekking heeft op input en proces van
onderwijs.
o Meritocraten verdedigen dat leerlingen vooral met gelijke kansen moeten
beginnen (input) en gelijk moeten behandeld worden (proces)
o Als reactie ontstaan op de elitaire visie waarbij de afkomst bepalend werd
geacht voor de sociale status.
o Individuen dienen beloond te worden op basis van hun verdiensten met een
hogere status op de sociale ladder en hoger inkomen. Dus indien een leerling
beter presteert door meer moeite te doen, hij ook meer succes verdient op
school.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Brulezh. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.