H6 Industrialisatie, democratie en opkomst van ismen
De Nieuwste Tijd is de periode vanaf ongeveer 1800 tot nu.
6.1 Het ontstaan van de industriële samenleving
Akkerbouw en veeteelt was altijd het belangrijkste middel van bestaan, totdat de industrie
het belangrijkste middel van bestaan werd in West-Europa. Dit bracht grote veranderingen
met zich mee. Men spreekt ook wel van de industriële revolutie. De industriële revolutie
begon in Engeland rond 1750. Industrie is mechanische productie, ofwel productie met
machines.
Tijdens de industriële revolutie was er sprake van twee belangrijke ontwikkelingen:
In de landbouw → Arbeidsoverschot
In de industrie → Ontstaan fabrieken met vraag naar arbeiders.
Door de Industriële revolutie ontstond er een industriële samenleving. Een industriële
samenleving is een samenleving waarin de meeste goederen in fabrieken worden gemaakt
en waarin de meeste mensen in steden wonen.
Als een agrarische samenleving door het toenemen van het aantal industrieën verandert in
een industriële samenleving, wordt deze verandering industrialisatie genoemd.
6.2 Veranderingen in het gebruik van arbeid
Vanaf laat in de 18de eeuw ontstonden nieuwe industrieën en werden oude industrieën
steeds verbeterd dankzij allerlei nieuwe uitvindingen. Machines gingen steeds mee arbeid
overnemen.
Door het nieuwe systeem van massaproductie, moesten veel ambachtslieden plaatsmaken
voor arbeiders, die steeds dezelfde kleine handelingen verrichten (arbeidsverdeling), vaak
aan de lopende band. Massaproductie had veel voordelen. Door deze manier van werken
kon sneller en goedkoper worden geproduceerd. De massaproducten werden voor mensen
betaalbaar.
6.3 Veranderingen in het gebruik van de natuur
De natuur wordt benut voor nieuwe soorten energie
Vanaf het einde van de 18de eeuw ging men nieuwe energiebronnen gebruiken uit de
natuur.
Elektriciteit wordt een nieuwe bron van energie
In de 19de eeuw werd elektriciteit benut als bron van energie (gloeilamp).
6.4 Veranderingen in het gebruik van techniek
Mensen kunnen veel sneller contact met elkaar krijgen
De communicatie verliep vanaf de 19de eeuw veel sneller door de uitvinding van de
telegraaf (1837), de telefoon (1876) en de draadloze telegrafie (1896).
Mogelijkheden om te amuseren en informeren nemen enorm toe
Geluid en beeld via uitvindingen zoals de grammofoon, radio, film, televisie en computer.
, Nieuwe vervoersmiddelen: spoorwegen, stoomboten, auto's, vliegtuigen
Het vervoer werd veel sneller en omvangrijker door de uitvinding van spoorwegen,
stoomboten, auto's en vliegtuigen.
De eerste stoomboten waren langzaam, de stookkosten waren hoog en de machines en de
kolenvoorraden namen, vooral bij lange zeereizen, erg veel plaats in. Op den duur kwamen
er machines die minder kool gebruikten. Door deze verbeteringen waren er eind 19de eeuw
in het Westen meer stoomschepen dan zeilschepen in gebruik. Stoomboten maakten meer
mogelijk:
- vervoer van zware en grote goederen over grote afstanden;
- meer contact tussen werelddelen
Eind 19de eeuw werd de benzinemotor ontwikkeld. In de 20de eeuw werd de auto een
massaproduct dat tot grote veranderingen in de samenleving bijdroeg.
Na de Eerste Wereldoorlog kreeg het vliegtuig economische betekenis. Het werd eerst
vooral gebruikt voor het vervoer van post en goederen van beperkte omvang.
6.5 Verandering in het kapitalisme: van handelskapitalisme naar industrieel
kapitalisme
Ontstaan van industrieel kapitalisme
In de 19de eeuw maakte het handelskapitalisme ruimte voor industrieel kapitalisme. De
kenmerken van het industrieel kapitalisme:
- Kenmerk 1: Fabrieken en mijnen worden de belangrijkste bedrijven
De uitvinding van allerlei machines leidde in Europa en de VS vanaf het einde van de 18de
eeuw tot het ontstaan van fabrieken. En in verband met de fabrieken steeg het belang van
de mijnbouw, want de fabrieken hadden grondstoffen en energiebronnen nodig.
- Kenmerk 2: De productie komt in handen van fabrikanten en grootindustriëlen
Fabrikanten en fabriekseigenaren werden de belangrijkste werkgevers. Grootindustriëlen
zijn ondernemers die aan het hoofd stonden van een groot aantal fabrieken. De
grootindustriëlen kregen enorme economische en politieke invloed op de samenleving.
- Kenmerk 3: Vanaf 1870 werden de meeste grote ondernemingen nv's
In de Industriële Revolutie groeide het aantal naamloze vennootschappen. In een naamloze
vennootschap (nv) bezitten mensen gezamenlijk een bedrijf door een of meer aandelen in
dat bedrijf te kopen. Vennootschappen ontstonden toen fabrikanten meer geld wilden
hebben om hun fabriek uit te breiden of nieuwe fabrieken te bouwen.
Vanaf eind 19de eeuw inmenging van de overheid op beperkte schaal
Het uitgangspunt van het kapitalisme dat de overheid zich niet moet bemoeien met
economische gebeurtenissen, werd verlaten. Langzamerhand groeide het inzicht dat een
overheid in een kapitalistische samenleving bepaalde taken op zich moest nemen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelbootsgezel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.