Summary
Samenvatting Biologie Nectar 5 VWO - Hoofdstuk 15 Waarnemen
- Course
- Institution
Samenvatting Hoofdstuk 15 Waarnemen biologie uit het boek Nectar. Klas 5 VWO
[Show more]
1 review
By: maaikekolkmanpostma • 5 year ago
Seller
Follow
lisannemeijerink
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 15 Waarnemen15.1 Zintuigcellen
Je evenwichtsorganen registreren hoe de stand van je hoofd is ten opzichte van de richtng van de
zwaartekracht en welke bewegingen je hoofd maakt. Ze bestaan uit een centraal deel, vestbulum en
3 halfcirkelvormige kanalen. Vestbulum en halfcirkelvormige kanalen zijn gevuld met een vloeistof:
endolymfe.
Over rechtlijnige bewegingen krijg je info uit je beide maculae. De zintuigcellen hierin steken met
lange zintuighagen in een geleilaag met daar bovenop een laag kalksteentjes. De massa van de
kalksteentjes geef de geleilaag een ‘traagheid’. Dat merk je als je met een beweging stopt of start.
Maculae reageren op verandering in snelheid bij rechtlijnige bewegingen. Je registreert niet dat je
vooruit gaat in een auto, maar wel dat je iets van de grond oppakt.
Info over draaibewegingen komt uit drie halfcirkelvormige kanalen (Binas 87D). Deze kanalen staan
in 3 vlakken loodrecht op elkaar om draaiingen in elke richtng waar te nemen: ja-knikken, van link
naar rechts naar schouders laten zakken en nee schudden. Elk kanaal heef aan de basis een knobbel
met daarin zintuigcellen met lage zintuigharen. Die haren steken in een geleiachtge massa, de
capula, die vrij heen en weer kunnen bewegen met de endolymfe. De wanden met zintuigcellen
bewegen bij een draaiing mee. De endolymfe en capula blijf even staan. De zintuigharen buigen en
zintuigcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de hersenstam (Binas 88C).
Het evenwichtscentrum in de hersenstam ontvangt info uit ogen, gewrichten, pezen, spieren en huid.
Alle info gecombineerd zorgt ervoor dat we naar een voorwerp kunnen blijven kijken, terwijl we
bewegen en voorkomt duizeligheid of dat we ons evenwicht verliezen. Kleine hersenen koppelen info
terug naar spieren zodat we op tjd kunnen bijsturen.
Zintuigcellen zijn receptorcellen, die de ‘input’ van info mogelijk maken. Zintuigcellen in cupulae en
maculae van je evenwichtsorgaan zijn mechanoreceptoren. Ze reageren op mechanische prikkeling,
het buigen van zintuigharen. Thermoreceptoren reageren op temperatuur. Chemoreceptoren
reageren op stofen. otoreceptoren reageren op licht. Ek type receptorcel is gevoelig voor zijn eigen
type prikkel, de adequate prikkel. Adequate prikkel leidt tot verandering van membraanpotentaal.
Bij mechanoreceptoren gaan door vormveranderingen van het celmembraan natriumpoorten open,
bij thermoreceptoren is de oorzaak van een warmtegevoelig eiwit. Een G-eiwit werkt als een
moleculaire schakelaar.
Ook bij de membraanpotentaal van receptormoleculen is er een prikkeldrempel. Als deze
plaatsvindt vindt er volledige depolarisate van het membraan plaats. Dat opent Ca 2+ poorten. Ca2+
stroomt naar binnen en receptorcellen lozen exciterende neurotransmiter in een synaps met een
sensorisch neuron. Hoe sterker de prikkel bij de receptormolecuul, hoe meer neurotransmiter
vrijkomt.
Door langdurig prikkelen boven de prikkeldrempel kan de prikkeldrempel van een receptorcel
omhoog gaan. De receptorcel reageert dan minder op de adequate prikkel. Dit heet gewenning of
adaptatie. Pijnzintuigen tonen geen adaptate.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisannemeijerink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.44. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now