Summary
Samenvatting - Blok 5 - Bloed en Infecties
Institution
Hogeschool Zuyd (HZ)
Volledige samenvatting van Blok 5 (inclusief EBM)
[Show more]
Preview 10 out of 169 pages
Uploaded on
January 23, 2024
Number of pages
169
Written in
2023/2024
Type
Summary
bloedgroepen
anemie
stollingsstoornissen
menstruatiestoornissen
bloedverlies durante p
irregulaire erytrocyten antistoffen
hypertensieve aandoeningen in de zwangerschap
bloedverlies in de zwangerschap
Institution
Hogeschool Zuyd (HZ)
Education
Verloskunde
Course
Blok 5 Bloed en infecties
All documents for this subject (4)
By: JGotink • 1 week ago
By: lynnfranssen2001 • 2 days ago
$19.52
Added
Add to cart
Add to wishlist
100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached
,Table of Contents
Laboratorium onderzoek ................................................................................................................................................................................................................................ 7
Bloedonderzoek .............................................................................................................................................................................................................................................................................. 7
Intakelab – PSIE programma ........................................................................................................................................................................................................................................................... 7
Bloedgroepen & Antistoffen ........................................................................................................................................................................................................................... 8
Bloedgroepen .................................................................................................................................................................................................................................................................................. 8
Erytrocytenantistoffen .................................................................................................................................................................................................................................................................... 9
Bloedcontact ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 11
IEA – Screening & Diagnostiek....................................................................................................................................................................................................................................................... 12
Hemolytische ziekte van de foetus en pasgebore (HZFP) / Erythroblastosis Foetalis ................................................................................................................................................................... 13
Preventie anti-D Immunisatie ....................................................................................................................................................................................................................................................... 16
Hematologische Aandoeningen - Bloedarmoede .......................................................................................................................................................................................... 18
Fysiologie – Levensloop van de Erytrocyt en de IJzerkringloop .................................................................................................................................................................................................... 18
Fysiologie – Hemoglobine & Globineketens.................................................................................................................................................................................................................................. 19
Bloedonderzoek – Definities & (Normaal)waardes ....................................................................................................................................................................................................................... 20
Anemie (in de zwangerschap) ....................................................................................................................................................................................................................................................... 21
Etiologie Anemie – Ijzergebreksanemie ........................................................................................................................................................................................................................................ 25
Etiologie Anemie – Vitamine B12 deficiëntie ................................................................................................................................................................................................................................ 26
Etiologie Anemie – Foliumzuur deficiëntie.................................................................................................................................................................................................................................... 27
Etiologie Anemie – G6PD deficiëntie ............................................................................................................................................................................................................................................. 29
Hemoglobinopathieën – Sikkelcelziekte ....................................................................................................................................................................................................................................... 29
Hemoglobinopathieën – 𝜶-thalassemie ........................................................................................................................................................................................................................................ 32
Hemoglobinopathieën – 𝜷-thalassemie ........................................................................................................................................................................................................................................ 35
Hematologische Aandoeningen - Stollingsstoornissen .................................................................................................................................................................................. 37
Bloedstolling – Fysiologie .............................................................................................................................................................................................................................................................. 37
Bloedstolling – Fysiologie in de zwangerschap ............................................................................................................................................................................................................................. 38
Bloedstolling – Pathofysiologie ..................................................................................................................................................................................................................................................... 39
, Verhoogde bloedingsneiging - Hemofilie A & B ............................................................................................................................................................................................................................ 40
Verhoogde bloedingsneiging - Ziekte van Von Willebrand ........................................................................................................................................................................................................... 42
Verhoogde tromboseneiging (trombofilie) - Proteïne C of S deficiëntie ....................................................................................................................................................................................... 43
Verhoogde tromboseneiging (trombofilie) - Factor V Leiden / APC resistentie ............................................................................................................................................................................ 45
Tromboflebitis ............................................................................................................................................................................................................................................................................... 45
Veneuze Trombose........................................................................................................................................................................................................................................................................ 46
Veneuze Trombose – Zwangerschap & Kraambed........................................................................................................................................................................................................................ 50
Diffuse Intravasale Stolling (DIS) ................................................................................................................................................................................................................................................... 52
Maternale Trombocytopenie ........................................................................................................................................................................................................................................................ 53
Idiopatische (auto-immuun) Trombocytopenische Purpura / Immuun Trombocytopenie (ITP) .................................................................................................................................................. 56
Foetale en Neonatale Allo-Immuun Trombocytopenie (FNAIT) .................................................................................................................................................................................................... 58
Hypertensieve Aandoeningen ...................................................................................................................................................................................................................... 60
Fysiologie – Hemodynamische veranderingen .............................................................................................................................................................................................................................. 60
Hypertensie in de Zwangerschap .................................................................................................................................................................................................................................................. 61
Hypertensie in de Zwangerschap – Etiologische factoren............................................................................................................................................................................................................. 62
Zwangerschapshypertensie / Pregnancy Induced Hypertension (PIH) ......................................................................................................................................................................................... 64
Pre-Eclampsie ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 65
HELLP-Syndroom ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 70
Eclampsie....................................................................................................................................................................................................................................................................................... 71
Chronische / Pre-existente Hypertensie........................................................................................................................................................................................................................................ 72
Menstruatiestoornissen ............................................................................................................................................................................................................................... 73
Cyclusstoornissen (Begrippen) ...................................................................................................................................................................................................................................................... 73
Cyclusstoornissen – Amenorroe .................................................................................................................................................................................................................................................... 74
Amenorroe – Syndroom van Asherman ........................................................................................................................................................................................................................................ 76
Amenorroe – Polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) ................................................................................................................................................................................................................... 77
Amenorroe – Syndroom van Sheehan .......................................................................................................................................................................................................................................... 79
Cyclusstoornissen – Dysmenorroe ................................................................................................................................................................................................................................................ 80
Dysmenorroe – Endometriose ...................................................................................................................................................................................................................................................... 81
, Dysmenorroe – Uterus Myomen & Fibromen ............................................................................................................................................................................................................................... 83
Bloedverlies – < 16 weken AD ....................................................................................................................................................................................................................... 84
Vaginaal Bloedverlies – 1ste trimester............................................................................................................................................................................................................................................ 84
Gynaecologische oorzaken – Ectropion van de cervix (contactbloeding) ..................................................................................................................................................................................... 87
Obstetrische Oorzaken – Abortus (miskraam) .............................................................................................................................................................................................................................. 88
Obstetrische Oorzaken – Ectopische Graviditeit (extra-uteriene graviditeit, EUG) ...................................................................................................................................................................... 92
Obstetrische Oorzaken – Mola Hydatidosa (mola zwangerschap) ................................................................................................................................................................................................ 95
Bloedverlies - > 16 weken AD ....................................................................................................................................................................................................................... 97
Vaginaal bloedverlies – 2de / 3de trimester .................................................................................................................................................................................................................................... 97
Placenta Praevia ............................................................................................................................................................................................................................................................................ 98
Abruptio / Solutio Placentae ....................................................................................................................................................................................................................................................... 100
Vasa Praevia ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 103
Bloedverlies – Durante / Post Partum......................................................................................................................................................................................................... 104
Placenta Accreta Spectrum (PAS) ................................................................................................................................................................................................................................................ 104
Uterusruptuur ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 106
Inversio Uteri ............................................................................................................................................................................................................................................................................... 108
Retentio Placentae ...................................................................................................................................................................................................................................................................... 109
Heamorhagia Post Partum / Fluxus Post Partum ........................................................................................................................................................................................................................ 110
Bloedverlies – Het Kraambed ..................................................................................................................................................................................................................... 116
Vaginaal bloedverlies – Het Kraambed ....................................................................................................................................................................................................................................... 116
Vulvovaginale bloedingen ........................................................................................................................................................................................................................................................... 116
Placenta rest ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 117
Shock ......................................................................................................................................................................................................................................................... 118
Shock ........................................................................................................................................................................................................................................................................................... 118
Hypovolemische Shock ................................................................................................................................................................................................................................................................ 119
(Acute) Buikpijn ......................................................................................................................................................................................................................................... 121
, (Acute) Buikpijn in de zwangerschap .......................................................................................................................................................................................................................................... 121
Appendicitis ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 122
Cystitis ......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 124
Pyelitis / Pyelonefritis .................................................................................................................................................................................................................................................................. 127
Parametritis ................................................................................................................................................................................................................................................................................. 128
Endometritis ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 129
Salpingitis .................................................................................................................................................................................................................................................................................... 130
Pelveoperitonitis / PID ................................................................................................................................................................................................................................................................ 131
Cholelithiasis ............................................................................................................................................................................................................................................................................... 131
Cholecystitis ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 133
Gastro-enteritis / Buikgriep ......................................................................................................................................................................................................................................................... 134
Koorts in het kraambed .............................................................................................................................................................................................................................. 135
Koorts Post Partum ..................................................................................................................................................................................................................................................................... 135
Kraamvrouwenkoorts / Puerperale sepsis .................................................................................................................................................................................................................................. 136
(Perineum) wond infectie ............................................................................................................................................................................................................................................................ 137
Mastitis ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 137
De Ongewenste Zwangerschap .................................................................................................................................................................................................................. 139
Abortus – Incidentie .................................................................................................................................................................................................................................................................... 139
Abortus – Behandelingen ............................................................................................................................................................................................................................................................ 139
Abortus – Wet- en Regelgeving ................................................................................................................................................................................................................................................... 142
Abortus – Begeleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................. 145
Adoptie ........................................................................................................................................................................................................................................................................................ 146
Draagmoederschap ..................................................................................................................................................................................................................................................................... 149
Ei- / Zaadcel Donatie ................................................................................................................................................................................................................................................................... 150
Maternale Sterfte ...................................................................................................................................................................................................................................... 151
Maternale Sterfte – Begrippen.................................................................................................................................................................................................................................................... 151
Maternale Sterfte – Etiologie ...................................................................................................................................................................................................................................................... 151
Maternale Sterfte – Epidemiologie ............................................................................................................................................................................................................................................. 153
, Maternale Sterfte – Preventie Plan ............................................................................................................................................................................................................................................. 154
(On)gelijkheid .............................................................................................................................................................................................................................................................................. 156
De Verloskundige Zorg ............................................................................................................................................................................................................................... 156
Kwaliteit Bewaken ....................................................................................................................................................................................................................................................................... 156
Kwaliteit Beoordelen & Bevorderen – Methodisch Intercollegiaal Overleg................................................................................................................................................................................ 158
Klachten – Tuchtrecht ................................................................................................................................................................................................................................................................. 161
Mondelinge Competentie Toets – Infectieziekten ....................................................................................................................................................................................... 163
Infectieziekten (per OWG)........................................................................................................................................................................................................................................................... 163
Evidence Based Midwifery ......................................................................................................................................................................................................................... 165
Basisdomeinen Epidemiologie .................................................................................................................................................................................................................................................... 165
Interventie onderzoek – Uitkomsten .......................................................................................................................................................................................................................................... 165
Interventie onderzoek – Uitkomsten interpreteren.................................................................................................................................................................................................................... 166
Interventie onderzoek – Kwaliteit beoordelen ........................................................................................................................................................................................................................... 167
Checklist – RCT Beoordeling ........................................................................................................................................................................................................................................................ 169
, Laboratorium onderzoek Bloedonderzoek
Indicaties redenen voor het aanvragen van een (x)-lab:
- ziektescreening
- bevestiging van een klinische verdenking naar aanleiding van de klachten van een patiënt
- het uitsluiten van een diagnose
- ondersteuning bij de behandeling en prognose van een ziektebeeld
- monitoring van de ernst en het beloop van een ziekte
Zwangerschap standaard / meest voorkomende bloedonderzoeken in de zwangerschap:
- intakelab → Hb, glucose (op indicatie), schildklierfunctie (op indicatie), bloedgroep, IEA, HIV, Hep-B, Lues
- NIPT (op verzoek) → chromosoom 21, 18 en 12 (+ evt. nevenbevindingen)
- 20-weken Hb-controle bij risicogroepen voor anemie
- 24-28 weken OGTT bij risicogroepen voor diabetes gravidarum
- 27 weken bepalen foetRh(D) en IEA bij Rh(D)neg moeders
- 27 weken bepalen IEA bij Rh(c)neg moeders
- 30 weken Hb-controle
- op indicatie
labgegevens interpreteren in de zwangerschap:
- let op de eenheden van de uitslagen
- referentiewaardes kunnen verschillen in de zwangerschap (bijv. het geval bij Hb-waarde en EKR)
- overleg met klinisch chemicus of medisch microbioloog (infecties) is altijd mogelijk → niet zelf gokken als je het niet zeker weet
Intakelab – Prenatale Screening Infectieziekten en Erytrocytenimmunisatie (PSIE) programma
Doel = hepatitis B- en hiv-dragerschap, congenitale syfilis en hemolytische ziekte van de foetus en/of de pasgeborene voorkomen
TIJDLIJN procedures PSIE-programma
8 Procesmonitor PSIE 2017
uitvoering bloedonderzoek zwangeren
zwangerschapsduur (weken)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 .....................................................................
bevalling 42
1e consult
Acties: bij voorkeur vóór WEEK 13 mogelijke VERVOLGACTIES WEEK 27 WEEK 30 POSTPARTUM POSTNATAAL
Erytrocytenimmunisatie:
Irregulaire erytrocytenantistoffen (IEA) - IEA aangetoond?
- volg advies Sanquin en/of BIBO
Was IEA al bekend? Meld aan RIVM-DVP
Rhesus c-antigeen - Rhesus c-negatief? IEA aangetoond?
extra onderzoek op IEA - - volg advies Sanquin
Rhesus D-antigeen - Rhesus D-negatief? IEA aangetoond?
extra onderzoek op IEA - - volg advies Sanquin
foetale RhD-typering - Kind RhD-positief? Kind RhD-pos?
- moeder anti-D toedienen - moeder nogmaals
anti-D toedienen
Infectieziekten:
Syfilis - Syfilis positief? - bloedonderzoek - bloedonderzoek
- overleg en/of verwijs moeder kind
- informeer huisarts
Was infectie al bekend? Meld aan RIVM-DVP
HIV - HIV-positief?
- verwijs naar HIV-behandelcentrum
- informeer huisarts
Was infectie al bekend? Meld aan RIVM-DVP
HepB - HepB-positief? - HBlg
- meld bij GGD - HB-vaccin
- folder en recept HBIg (zwangere)
- overleg en/of verwijs (bij HBeAg-positief)
- informeer huisarts
Was infectie al bekend? Meld aan RIVM-DVP
Bron: RIVM
,Bloedgroepen & Antistoffen
Bloedgroepen
B.g. bepaling de aan- of afwezigheid van specifieke oppervlakte antigenen op het plasmamembraan van de erytrocyt bepalen de bloedgroep
genetisch bepaald:
- volledig codominant → beide allelen van de bloedgroep (één van iedere ouder) komen tot expressie op het celmembraan
tegen de oppervlakte antigenen kunnen antistoffen gevormd worden
- onderverdeeld in regulaire en irregulaire erytrocytenantistoffen
- notatie: anti-(naam/letter antigeen)
B.g. antagonisme wanneer er sprake is van contact tussen 2 soorten bloed die verschillen in bloedgroep / aanwezige antigenen en antistoffen
dit kan een transfusiereactie tot gevolg hebben:
- de antistoffen van de donor reageren op de antigenen van ontvanger
- de antistoffen stimuleren agglutinatie waardoor bloedpropjes zich in de bloedbaan vormen
(deze bloedpropjes kunnen de perifere vaten blokkeren waardoor weefselschade en afsterving ervan kan optreden)
- hemolyse vindt plaats van de samengeklonterde erytrocyten → leidt tot anemie
(klachten als gevolg van orgaanschade zijn meestal eerder en ernstiger aanwezig)
Sensibilisatie erytrocytenimmunisatie = de aanwezigheid van antistoffen in het bloed tegen niet-lichaamseigen erytrocyten
- de sensibilisatie (afweerreactie) is afhankelijk van de immunogeniciteit van de antistoffen
= het vermogen van het bloedgroepantigeen om de antistofrespons (de aanmaak van de antistoffen) te stimuleren / op te wekken
- (naast problematiek in de zwangerschap) belangrijk om immunisatie te voorkomen: hoe meer verschillende antistoffen het bloed bevat, des te
moeilijker is het om compatibel bloed te vinden in gevallen dat bloedtransfusies etc. noodzakelijk zijn
→ naast AB0 en RhD, ook K-, Rhc- en RhE-compatibel bloed geven bij bloedtransfusies voor vrouwen jonger dan 45 jaar
, erytrocytenimmunisatie in de zwangerschap:
1ste bloedcontact → moeder vormt antistoffen tegen antigenen op de erytrocyt van de foetus/pasgeborene (verder geen gevolgen)
de
2 zwangerschap → antistoffen in maternale bloed passeren de placenta en starten afweerreactie tegen het foetale bloed
Erytrocytenantistoffen
Regulaire EA = de antistoffen van het “gewone” bloedgroepensysteem; het AB0-systeem
- de aan- of afwezigheid van deze antigenen en antistoffen is genetisch bepaald
→ geen bloedcontact is nodig voor de vorming van deze antistoffen (deze zijn standaard aan- of afwezig)
- voornamelijk IgM-klasse antistoffen (kunnen ook als antistoffen van de IgG-klasse voorkomen)
Irregulaire EA = de antistoffen van ieder ander (zeldzamer) bloedgroepensysteem
- de aan- of afwezigheid van een antigeen is genetisch bepaald, indien geen antigeen aanwezig is kunnen antistoffen ertegen gevormd worden
→ bloedcontact is nodig voor de vorming van deze antistoffen (deze zijn niet standaard aanwezig)
- voornamelijk IgG-klasse antistoffen
- er zijn > 300 erytrocytenbloedgroepen bekend, de meeste erytrocyten hebben minstens 50 verschillende oppervlakteantigenen
de meest voorkomende IEA zijn:
• Rhesus - bloedgroepensysteem → anti-D, anti-C/c, anti-E/e
• Kell - bloedgroepensysteem → anti-K
• Duffy - bloedgroepensysteem → anti-Fy(a)/(b)
• Kidd - bloedgroepensysteem → anti-Jk(a)/(b)
• MNSs - bloedgroepensysteem → anti-S/s
• Irregulaire IgG-klasse anti-A en/of anti-B
(deze zijn het meest klinisch relevant doordat deze HZFP kunnen veroorzaken, alle andere IEA zijn alleen van belang bij bloedtransfusies etc.)
, Verschillen rhesus immunisatie vs. bloedgroep immunisatie
Notatie EA AB0-systeem → A(0) – B(0) – AB – 0(0)
IEA systemen → positief + = 𝑥 antigeen aanwezig
negatief - = 𝑥 antigeen niet aanwezig, IEA ertegen zouden aanwezig kunnen zijn / gevormd worden
- hoofdletter en kleine letter aanwezig in bloedgroepensysteem:
• CC = c negatief
• Cc = c positief
• cc = c positief
- alleen hoofdletter aanwezig in bloedgroepensysteem: kleine letter wordt gebruikt als “niet aanwezig”
• Dd = rhesus D positief