Summary
Samenvatting - Samenleving feiten en problemen
- Course
- Institution
Een volledige samenvatting van het vak 'samenleving: feiten en problemen'.
[Show more]
Seller
Follow
mimielm23
Content preview
Samenleving: feiten en problemenLes 1: Vragen
• Wat is de welvaartstaat? Wat doet de welvaartstaat?
• Waarom hebben sommige landen een grote welvaartstaat? En andere een kleine?
• Waarom is het hoger onderwijs in de VS zo duur? En zo goedkoop in België?
• Wie krijgt een werkloosheidsuitkering? Wie betaalt hiervoor?
• Wat gebeurt er als je voor "Uber Eats" werkt en ziek wordt?
• Zullen we een degelijk pensioen krijgen? Wie betaalt de pensioenen?
• Neemt de ongelijkheid toe? Waarom (niet)?
• Waarom is er nog steeds armoede in onze samenleving?
Praktisch
Doel en aanpak
• Doel: Onze samenleving beter begrijpen
- Onderwerpen introduceren en een basis leggen
- Basisfeiten documenteren
- Recente uitdagingen bespreken
• Multidisciplinaire aanpak die inzichten combineert uit:
- Sociale wetenschappen,
- Economische wetenschappen,
- (Politieke) filosofie,
- Geschiedenis...
Structuur
- alles met dezelfde
kleur, hoort bij elkaar
- 1, 6 en 12
- 2,3,4 en 5
- 7,8,10 en 11
-9
Vooraf
Positief vs. normatief
• Positieve (beschrijvende) analyse richt zich op feitelijke vragen
- Hoe ziet de wereld eruit?
- Bv: Wat is het effect op de werkgelegenheid als we het minimumloon verhogen?
• Normatieve (prescriptieve) analyse richt zich op waardeoordelen
- Hoe zou de wereld eruit moeten zien?
- Bv: Is de samenleving beter af met een hoger minimumloon?
,Inleiding: een conceptueel kader
Inhoud:
• Drie basisinstituties
• Basisstructuur
• Sociaal contract
Samenlevingen
• In deze cursus bestuderen we samenlevingen
• Meerlagige structuur:
- Lokale samenleving: bv. Antwerpen
- Regionale samenleving: bv. Vlaanderen
- Nationale samenleving (natiestaat): bv. België
- Supranationale samenleving: bv. Europese Unie
- Wereldwijde samenleving: de wereld
Leden van een samenleving
• Een samenleving bestaat uit individuen (haar leden)
• Het lidmaatschap van een samenleving (of burgerschap) bestaat uit 3 delen
- Burgerrechten: rechten die nodig zijn voor individuele vrijheid
o Bv. vrijheid van meningsuiting, gedachte en geloof (18e eeuw)
- Politieke rechten: recht op deelname aan de uitoefening van de politieke macht
o Bv. algemeen kiesrecht (19e eeuw)
- Sociale rechten: recht om een waardig leven te leiden
o Bv. bescherming tegen armoede (20e eeuw)
Basis instituties
• De leden van een samenleving zijn geen geïsoleerde atomen
• Ze leven, werken, spelen, studeren samen
• Ze vormen (sociale) basisinstituties
• Wij concentreren ons op drie basisinstituties:
- Het gezin
- Het bedrijf
- De overheid
• Deze basisinstituties zijn de belangrijkste actoren van deze cursus
Geschiedenis van de homo sapiens
Geschiedenis van de homo sapiens
• Recente" boeken over de macrogeschiedenis van de homo sapiens
,Basisinstitutie 1. Het gezin
• Waarom vormen mensen gezinnen?
- Nieuwe mensen voortbrengen
- Deze nieuwe leden verzorgen
- Wederzijdse hulp bieden
- Samenwerken
- Middelen samen gebruiken
- ...
• Gezinnen zijn informeel georganiseerd
Cognitieve revolutie
• Ongeveer 70.000 jaar geleden
• Homo Sapiens ontwikkelt taal
• Dit opent nieuwe mogelijkheden:
- Samenwerken in (grotere) groepen
- Creatie van een verbeelde werkelijkheid
- (mythes, legendes, religie, …)
- Ontwikkeling van cultuur en religies
- Ruil en handel
De markt
• Let op:
- Ruil is het essentiële kenmerk van een markt, niet geld.
- Ik beschouw de markt op zich niet als een basisinstitutie (gezinnen, bedrijven,
overheid zijn de basisinstituties)
Pregistorische zorg
• Geval van Romito 2 (vroegst bekende geval van dwerggroei)
• Gevonden in "Grotta del Romito" (Italië)
, • Stierf ongeveer 11.000 jaar geleden
• Man, 17-20 jaar oud
• 120 cm
• Leed aan verminderde mobiliteit, beperkte strekking van de onderarm
• Kon niet voldoen aan de normatieve eisen van zijn samenleving
• Kreeg zorg in verschillende levensfasen
Agrarische revolutie
• Ongeveer 10.000 jaar geleden
• Homo sapiens ontwikkelt landbouw
• Landbouw verhoogt de voedselproductie per m²
• Grotere samenlevingen kunnen in stand worden gehouden
• Sommige leden kunnen andere dingen doen dan jagen en voedsel verzamelen
• Sociale hiërarchieën (en ongelijkheid) ontstaan
• Homo sapiens ontwikkelt schrift
Basisinstitutie 2: de overheid
• Grotere samenlevingen vereisen een meer formele organisatie
• Sommige leden van de samenleving krijgen de macht om over anderen te heersen: de
overheid.
• Belangrijke functies van de overheid:
- Wetten maken en handhaven
- Belastingen innen en uitgeven
Codex van Hammurabi
• Babylonische wettekst
• Circa 1776 BC
• Nu tentoongesteld in het Louvre
Belastingen in het Oude Egypte
• Maar wanneer de oogst binnenkomt, geef dan een vijfde aan de Farao. De overige
viervijfde mag u houden als zaad voor het veld en als voedsel voor uzelf, uw gezinnen en
uw kinderen. (Genesis 47: 24)
Een sprong in de tijd:
Industriele revolutie:
• Rond 1800 (UK, België, ...)
• Homo sapiens vindt de stoommachine uit
• Productiviteit neemt toe
• Verstedelijking: migratie naar grote steden
• Diepgaande transformatie van de samenleving
Basisinstitutie 2: de onderneming
• Schaalvoordelen in de productie leiden tot (grote) winst maximaliserende bedrijven
• Bedrijven hebben kapitaal en arbeid nodig om goederen te produceren
(productiemiddelen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mimielm23. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.22. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
79223 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now