Summary
Samenvatting Filosofie deel 1
- Course
- Institution
- Book
Deze samenvatting is gemaakt op basis van de cursus en de lessen. Met behulp van mijn samenvatting behaalde ik een 14/20 in eerste zit.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
janacaremans
Content preview
Hoofdstuk 1: Diogenes:1. Cynisme en kynisme als begrip:
We bevinden ons in de 4de/ 5de eeuw voor Christus.
Cynisme = het pijnlijk ongeloof in het goede hebben. Een cynist gaat achter al het goede altijd iets slechts
zoeken, ze gaan de goede intentie van mensen bespotte en dit ook laten blijken.
Kynisme = is zowel een theoretische als een fysieke ontkenning van al wat aristocratisch (de rijken die in villa’s
wonen, stemgerechtigde burgers, bourgeoisie, …) goed was.
Wanneer we over cynisme spreken hebben we het over de dag van vandaag, het moderne en het kynisme is
dan het oude.
2. Cynisme vs kynisme:
Peter Sloterdijk heeft een boek geschreven ‘Kritiek van de cynische reden’ hierin kaartte hij aan dat onze tijd
een zeer cynische tijd is. Het is zoals een virus de maatschappij binnengedrongen en houdt ons allemaal in zijn
greep. Het kynisme van vroeger zou ons kunnen verlossen van onze cynische gedachten.
Voorbeeld cynisme de dag van vandaag:
Wanneer je in de wagen zit en je ziet iemand op het fietspad rijden met een bakfiets denken we meteen dat
die fietser een ‘Greenpeacewatje’ is die de wereld probeert te verbeteren door met de fiets te rijden. We
maken ze eigenlijk belachelijk en lachen ze uit. De automobilisten zijn dus cynisch ze zoeken iets slecht achter
een goede intentie. Zij denken dat de wereld toch niet meer te veranderen is en rijden dus met hun wagen.
Volgens Peter Sloterdijk is onze maatschappij zo cynisch geworden omdat ideologie en rationalisme compleet
verloren zijn gegaan. De ideologie bieden gaan houvast niet meer en het geloof in rationalisme is voorbij.
Hierdoor zijn alle mensen cynisch geworden en hebben ze een verlicht verkeerd bewustzijn.
Ideologie = achter een politiek plan staan
Rationalisme = het idee dat we de wereld kunnen verbeteren door gebruik te maken van een reden
Verlicht verkeerd bewustzijn = weten dat het beter moet maar er niets aan doen.
De mensen weten wel dat de wereld kapotgaat (weten = verlicht) maar het is net alsof het hen geen moer kan
schelen (verkeerd bewustzijn) en ze zijn daar ongelofelijk trots op ook (=cynisme).
Voorbeeld verlicht verkeerd bewustzijn:
Wij weten maar al te goed dat met de wagen rijden niet goed is voor het milieu (= verlicht). Maar alsnog
blijven we de wagen nemen want dit is eenvoudiger voor de mens (=verkeerd bewustzijn). Op deze manier
leeft de mensheid in een leugen.
1
,De kritiek die Peter Sloterdijks geeft gaat als volgt, vrijwel niemand gelooft nog in een verbetering van de
wereld. Het cynisme is dus diffuus, het is overal en in vrijwel iedereen aanwezig. Alle goede intenties zijn
verdacht en al het geroep om nieuwe waarden klinken hol. Wij leven dus een leugen als levensvorm want
niemand leeft nog naar de waarheid want de waarheid is een angstaanjagend spook. De maatschappij is dus
afhankelijk van mensen die schaamteloos de waarheid durven zeggen en bewust leven waardoor hun leer
overeenstemt zoals de kynisten dit vroeger deden.
We kunnen wel stellen dat de mens zeer slim is. Ze ontwikkelen technologieën zoals ChatGPT of robots die
kunnen helpen, … Maar de mens is niet verstandig want ChatGPT haalt het volledige onderwijssysteem
onderuit. Zij denken niet na wat voor gevolgen dit kan hebben want het is in hun voordeel dat ze het
uitbrengen.
Volgens Sloterdijk kunnen we nog heel erg veel leren van de kynisten. Een goed voorbeeld hiervan is het
Rapport van de Club van Rome, dit is het eerste schrikbarende milieurapport. Een Duitse Bondskanselier
vertelde over het Rapport van Rome dat ‘niemand zich zou moeten laten beïnvloeden door geleerden van de
Club van Rome die ons vertellen dat we terug zouden moeten gaan naar een eenvoudig bestaan. Daar zijn we
niet voor gekomen en daar werken we ook niet voor’. Hieruit kunnen we dus besluiten dat het een cynicus van
groot formaat is die een vertegenwoordiger is van een ganse staat.
Zoals reeds verteld hebben we het kynisme nodig om ons te verlossen van ons cynisch gedrag. Maar er zijn
slechts een handvol boeken geschreven over dat kynisme en Sloterdijks werk is hier één van. Michel Onfray
heeft ook een boek geschreven over het kynisme namelijk ‘Cynismen portret van de hondse filosoof’. Hierin
krijgen we zijn interpretatie van Diognes leven te zien, zijn denken verschilt iets met die van Sloterdijk.
3. Kynisme:
De school van het kynisme is er eigenlijk geen en deze stroming zou ongeveer tien eeuwen blijven bestaan. De
leraars van deze stroming wouden helemaal geen leraars zijn. De aartsvader van het kynisme is Antisthenes, hij
was een leerling van Socrates en net iets ouder dan Plato. Wanneer Socrates stierf en Athene zijn macht
verloor aan de Macedoniërs verliet Antisthenes de aristocratische Academie. Hij gaf al zijn bezittingen af en
ging onder de arbeiders wonen, hij kleedde zich ook als één van hen. Hij ging in totale eenvoud leven, hij leefde
zoals de natuur het had voorgeschreven.
Antisthenes ging in open lucht toespraken geven, dit deed hij in een stijl dat voor de ongeleerde mensen
begrijpelijk was. Hij vond alle uitgewerkte filosofie waardeloos want wat gekend kon worden moest voor de
gewone mens kenbaar zijn. Ook vond hij dat er geen regering hoorde te zijn, geen persoonlijke eigendommen,
geen huwelijk en geen gevestigde godsdienst. Hij veroordeelde de slavernij en bekritiseerde de hele
maatschappij.
Door Antisthenes zijn levensstijl vonden de burgers van Athene hem een ‘Haplocyon’. Het feit dat Antisthenes
met zijn aanhang vaak op de Cynosarges zat gaf hun enkel nog maar meer voer om hem een Haplocyon te
noemen.
Haplocyon = iemand die leefde zoals een hond
Vandaag de dag kunnen we de Haplocyon vergelijke met de indianen van de stad, de rasta mensen met hun
honden.
2
,Cynosarges is een heuvel buiten Athene waar op de top een standbeeld van een hond staat. De reden dat er
een standbeeld staat is heel eenvoudig tijdens een offer stal een hond een deel van dat offer. De heuvel ligt
buiten de maatschappij dit was dus een ideale plaats voor mensen om samen te komen voor zij die geen
burgerrechten bezaten en dus leefde als een hond.
Kynisme is zowel een theoretische als fysieke ontkenning van al wat aristocratisch (de rijken die in villa’s
wonen, stemgerechtigde burgers, bourgeoisie, …) goed was. De rijken die van het systeem konden genieten,
vonden het een probleem dat mensen ontkende wat zij goed vonden. Hierdoor is het kynisme dus bekend
geworden als iets voor slechte mensen.
Er zijn een paar zaken die ervoor zorgen dat kynisme een wijsgerige stroming was:
1. De lijfspreuk van een kynist was dat je van niets of niemand slaaf bent.
2. Esthetisch streven = ethiek als modaliteit van een stijl, geconcentreerd in een ludiek
geworden bestaan. De filosoof als kunstenaar naar het leven. Mijn leven is mijn gebaar om
het leven duidelijk te maken, je eigen filosofie zijn.
3. Afwijzen van het uitstel impliceert ook het afwijzen van de maatschappelijke orde:
a. We gaan de gewoonte niet blindelings volgen
b. Geen vrome eerbieding van de macht hebben (denk aan verhaal van Alexander de
Grote die Diognes aanbiedt dat hij alles kon krijgen wat hij maar wilde waarop
Diogenes antwoordde dat hij uit zijn licht moest gaan)
c. Geen godsdienst (materialist = alles in de werkelijkheid verklaard door materie)
(nominalist = de mens die bestaat niet in realiteit is gewoon een naam die we aan
concrete dingen om dat het puur taalgebruik was)
We kunnen duidelijk zien dat de redenering waarom het kynisme een wijsgerige stroming voortkomt uit de
anekdotes van het leven van Diogenes.
Het kynisme hield dus in dat ze het goede wilde doen maar voor vele rijken was dit niet het goeden wat zij voor
ogen hadden. Het cynisme van vandaag is dat je het goede doen niet moet proberen aangezien je gewoon
gelukkig moet zijn en naar de rest niet moet kijken.
4. Diogenes:
Diogenes was een man van het praktische argument, hij heeft zijn leer en zijn leven zo veel mogelijk doen
overeenstemmen. Hij probeerde dus met andere woorden zo veel mogelijk te doen wat hij dacht. Hij leefde
ook in eenvoud, hij leefde in een ton, had een mantel en een stok.
Dat hij een man was van het praktische argument kunnen we aantonen aan enkele voorbeelden:
Diogenes wilde filosoof worden en wou dit leren van zijn idool Antisthenes. Hij ging naar Antisthenes toe en zei
hem ‘ik zou graag uw wijsheid leren kennen’ en bam Antistenes sloeg hem met zijn stok. Antisthenes zei tegen
Diogenes ‘dommerik, je weet toch dat ik geen leerlingen wil’. Maar Diogenes was vastberaden om in de leer te
gaan bij Antisthenes en bleef hem achtervolgen met het gevolg dat hij nog meerdere slagen kreeg. Dit liet een
erge indruk achter op Antisthenes dat iemand zo bereid was om in zijn leer te komen na al die slagen. Diogenes
had bewezen dat hij de naam filosoof waardig was en ging in de leer bij Antisthenes.
3
, Zo zag Diogenes een kind drinken van de fontein in het stadscentrum van Athene. Omdat Diogenes in eenvoud
wilde leefde gaf hij zijn eigen drinkbeker af aan het kind. Hij zei als ik in eenvoud wil leven kan ik evengoed mijn
handen gebruiken om te drinken.
Het laatste voorbeeld om aan te tonen dat Diogenes een man was van het praktische argument gaat als volgt.
Tijdens het aanhoren van een toespraak van Anaximenes, hij was een natuurfilosoof en een politiek figuur,
hing hij een stinkende haring op. De toeschouwers gingen gaan lopen waardoor de toespraak van Anaximenes
totaal geen effect meer had. Hiermee wilde hij dus aantonen dat je niet altijd zware theoretische argumenten
moet gebruiken om je boodschap te laten overkomen.
Diognes zijn levensmotto was ook dat je afstand moest nemen van al datgene wat geluk en vrijheid uitstelt tot
iets wat pas in de toekomst bereikbaar is rijkdom, macht, sociale erkenning, … Maar moest Diogenes de kans
krijgen om rijk te worden zonder slaaf te worden of zonder iets van zijn vrijheid te moeten opgeven zou hij wel
rijk zijn.
Diogenes was een man die zei dat we allemaal gewoonte navolgen die door sociale conventies zijn opgelegd.
Hier ging hij niet mee akkoord, hij piste en kakte waar hij maar wou. Ook masturbeerde hij zonder schaamte op
het plein van Athene. Hij vond dat er niets absurd was aan uw behoeften te doen.
Diogenes wees alle wereldlijke macht af. Een heel goed voorbeeld hiervan is het verhaal van Alexander de
Grote. Aristoteles was een leerling van Alexander de Grote en hij vroeg aan Diogenes die in zijn ton lag wat hij
wilde hebben waarop Diogenes repliceerde ‘dat ge eens uit mijn licht zou stappen’.
5. Kritiek op Diogenes:
Positieve kritiek:
Diognes is een wapen tegen het hedendaagse cynisme.
Negatieve kritiek:
De grote taboes worden omvergeworpen … het cynisme deconstrueert de samenleving en vindt het individu in
zuivere staat, voor elk groepsleven (onfray)
Verwanten, vrienden, sociale relaties, zijn voor Diogenes allemaal vreemd. Wie zoiets denkt zegt dat je de
sociale relaties, vrienden en verwanten niet nodig hebt om te kunnen overleven denkt niet realistisch.
Diogenes vergeet dat ook hij is opgevoed en deze mensen heeft nodig gehad om te staan waar hij stond.
Zich afsplitsen van de wereld en vrij zijn OF zich binden en slaaf zijn, is een valse tegenstelling. Hij ging ervan uit
dat er slechts twee opties waren maar door u te gaan afzonderen en niet meer deel te nemen in de wereld ben
je ook niet goed bezig. Je kan enkel maar vrij worden doorheen de maatschappij.
Diogenes zei ook dat je kinderloos moest blijven om vrijheid te verkrijgen het kynisme te kunnen volgen. Maar
als kinderloos blijven inhoudt dat je vrij bent is kynisme enkel voor elitaire personen weggelegd. Want moest
iedereen kynist willen worden zou het dus snel gedaan zijn met de mensheid.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller janacaremans. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.70. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now