Samenvatting Publiekrecht - rechtspraktijk (sem 1 jaar 1)
7 views 0 purchase
Course
Publiekrecht
Institution
Hogeschool Gent (HoGent)
Deze samenvatting omvat alle ppt slides, gecombineerd met het handboek van Johan van de Lanotte 'België voor Beginners'. `
Ik behaalde met deze samenvatting een 12/20.
Samenvatting publiekrecht
Inhoudsopgave
SITUERING VAN HET PUBLIEKRECHT..........................................................................................6
1. Wat is recht?............................................................................................................ 6
1.1 Recht: kenmerken en definitie.......................................................................................... 6
2. begrippen................................................................................................................. 6
2.1 objectief recht vs. subjectief recht.................................................................................... 6
2.2 rechtssubject vs. rechtsobject........................................................................................... 6
2.3 dwingend vs. aanvullend recht......................................................................................... 7
3. indeling van het recht.............................................................................................. 7
3.1 intern of nationaal recht................................................................................................... 7
3.1.1 nationaal privaatrecht................................................................................................ 7
3.1.2 nationaal publiekrecht................................................................................................ 7
3.2 internationaal recht.......................................................................................................... 8
3.2.1 internationaal privaatrecht (ipr)................................................................................. 8
3.2.2 internationaal publiekrecht........................................................................................ 8
KRACHTLIJNEN: BELGIË IS EEN MEERGELAAGDE, DEMOCRATISCHE STAAT..........................................8
1. België is een staat.................................................................................................... 8
1.1 Ontstaan van België.......................................................................................................... 8
1815 : val van napoleon en het congres van wenen............................................................9
1830 : ongenoegen Zuidelijke provincies na de opera in Brussel........................................9
4 oktober 1830: Belgische onafhankelijkheid......................................................................9
7 februari 1831 : Belgische grondwet.................................................................................. 9
1.2 Belgische grondwet.......................................................................................................... 9
1.3 constitutieve elementen van de Belgische staat.............................................................10
1. grondgebied.................................................................................................................. 10
2. bevolking...................................................................................................................... 11
3. effectieve overheid........................................................................................................ 11
4. onafhankelijkheid.......................................................................................................... 11
5. internationale erkenning (= politieke voorwaarde)........................................................11
1.4 staatsvormen : België is rechtsstaat, liberale democratie en federale staat...................11
Kenmerken van het federalisme........................................................................................ 12
Confederalisme?............................................................................................................... 12
1.5 Rol staatshoofd: België is een erfelijke, constitutionele monarchie.................................12
Rol van de koning.............................................................................................................. 13
1.6 België is een democratische rechtsstaat.........................................................................13
scheiding der machten...................................................................................................... 13
België is een representatieve democratie......................................................................... 15
België is een parlementaire democratie............................................................................ 18
Rechtsstaat....................................................................................................................... 18
1.7 België is een meergelaagde staat................................................................................... 18
België is een federale staat............................................................................................... 19
1.8 Hiërarchie van de normen............................................................................................... 21
AANVULLENDE TEKSTEN LEERSTUK 1......................................................................................22
DE FEDERALE OVERHEID...................................................................................................... 23
1. De federale wetgevende macht.............................................................................23
1.1 samenstelling – algemeen............................................................................................... 23
1.2 samenstelling van de Kamer........................................................................................... 23
1.3 verkiezing van de volksvertegenwoordigers...................................................................24
algemeen.......................................................................................................................... 24
stemmen........................................................................................................................... 24
, zetelverdeling................................................................................................................... 24
1.4 samenstelling van de Senaat.......................................................................................... 25
1.5 samenstelling – taalgroepen........................................................................................... 25
indeling in taalgroepen...................................................................................................... 26
Kamer............................................................................................................................... 26
senaat............................................................................................................................... 26
Belang............................................................................................................................... 26
1.6 Bevoegdheden van de federale wetgevende macht........................................................26
1. Wetten maken (art. 36 Gw)........................................................................................... 26
2. Verdragen goedkeuren.................................................................................................. 28
3. Uitvoerende macht controleren..................................................................................... 28
4. Onderzoekscommissies oprichten................................................................................. 31
5. Wijzigen van de Grondwet............................................................................................. 31
samenvatting wetgevende procedure............................................................................... 33
1.7 Werkwijze van de wetgever als grondwetgevende macht...............................................34
1.8 statuut parlementsleden................................................................................................. 35
duur van het mandaat....................................................................................................... 35
onverenigbaarheden......................................................................................................... 36
parlementaire immuniteiten.............................................................................................. 36
2. De federale uitvoerende macht..............................................................................37
2.1 Samenstelling – algemeen.............................................................................................. 37
samenstelling Koning (hoofd van federale UM).................................................................37
samenstelling federale regering........................................................................................ 37
de regeringsvorming in de praktijk.................................................................................... 38
samenstelling van de huidige federale regering................................................................39
2.2 Bevoegdheden................................................................................................................ 39
bevoegdheden – algemeen............................................................................................... 40
bevoegdheden – wetten uitvoeren.................................................................................... 40
bevoegdheden – politieke beleid van het land...................................................................40
2.3 Werkwijze van de uitvoerende macht............................................................................. 41
vergaderingen – politieke organen Kroonraad...................................................................41
federale administratie....................................................................................................... 42
Beslissingen...................................................................................................................... 42
2.4 statuut van de leden....................................................................................................... 44
De Koning.......................................................................................................................... 44
ministers en staatssecretarissen....................................................................................... 45
3 De federale rechterlijke macht................................................................................46
3.1 samenstelling – algemeen............................................................................................... 46
3.2 vier soorten hoven en rechtbanken................................................................................. 46
subjectieve vs. objectieve geschillen................................................................................. 46
3.3 De rechtsgebieden van de ‘gewone’ rechtscolleges.......................................................48
3.4 de samenstelling van de hoven en rechtbanken.............................................................49
gewone rechtscolleges: 2 soorten magistraten.................................................................49
raad van state................................................................................................................... 50
grondwettelijk hof............................................................................................................. 50
3.5 bevoegdheden van de rechtscolleges.............................................................................50
bevoegdheden van de gewone hoven en rechtbanken......................................................50
bevoegdheden van de controlerende instellingen.............................................................53
werkwijze van de rechterlijke macht................................................................................. 57
statuut van de leden van de rechterlijke macht................................................................59
3.6 hoge raad voor de justitie............................................................................................... 59
3.7 justitiehuizen.................................................................................................................. 60
AANVULLENDE TEKSTEN LEERSTUK 2......................................................................................60
DE GEMEENSCHAPPEN EN GEWESTEN.....................................................................................60
1. korte historiek: evolutie van eenheidsstaat naar federale staat............................60
, 1970: eerste staatshervorming......................................................................................... 61
1980: tweede staatshervorming........................................................................................ 61
1988: derde staatshervorming.......................................................................................... 61
1993: vierde staatshervorming (Sint-Michielsakkoord – J.L. Dehaene)...............................61
2001: vijfde staatshervorming (Lambermontakkoord – G. Verhofstadt).............................62
2011-2014: zesde staatshervorming (Vlinderakkoord – E. Di Rupo)..................................62
2. drie gemeenschappen & drie gewesten.................................................................62
2.1 territoriale (geografische) bevoegdheidsverdeling..........................................................62
drie gewesten................................................................................................................... 62
drie gemeenschappen....................................................................................................... 62
3. asymmetrische structuur van federaal belgië........................................................63
3.1 eigen instellingen, eigen bevoegdheden.........................................................................63
3.2 drie uitzonderingen......................................................................................................... 63
4. bevoegdheden van gemeenschappen en gewesten..............................................64
4.1 Algemene principes van bevoegdheidsverdeling............................................................64
4.2 toekomstig recht............................................................................................................. 64
4.3 toegewezen bevoegdheden van de deelstaten...............................................................64
gemeenschapsbevoegdheden (art. 38 Gw) Grondwet + BHWI..........................................64
gewestbevoegdheden (art. 39 Gw) + BWHI + BWBI..........................................................65
federale bevoegdheden.................................................................................................... 66
4.4 toegewezen bevoegdheden van de federale overheid....................................................66
na de zesde staatshervorming (2011)............................................................................... 66
4.5 specifieke bevoegdheden............................................................................................... 67
buitenlandse betrekkingen (art. 167 Gw).......................................................................... 67
4.6 impliciete bevoegdheden (art. 10 BWHI)......................................................................... 67
4.7 Beperkte “grondwettelijke” bevoegdheden (art. 118 en 123 Gw)...................................67
4.8 federale loyauteit, oplossen van belangenconflicten en samenwerkingsprocedures.......68
federale loyauteit (art. 143).............................................................................................. 68
belangenconflicten – bevoegdheidsconflicten...................................................................68
samenweking en overleg................................................................................................... 69
5. de werkwijze van de gemeenschappen en gewesten.............................................69
5.1 algemene principes......................................................................................................... 69
5.2 samenstelling van de deelstaatparlementen...................................................................70
5.3 bevoegdheden van de deelstaatparlementen.................................................................70
5.4 Werkwijze van de deelstaatparlementen........................................................................71
totstandkoming decreten en ordonnanties........................................................................71
5.5 statuut leden deelstaatparlementen.............................................................................. 72
5.6 samenstelling van de deelstaatregeringen.....................................................................72
5.7 bevoegdheden van de deelstaatregeringen....................................................................74
decreten/ordonnanties uitvoeren (art. 20 bhwi)................................................................74
5.8 werkwijze van de deelstaatregeringen............................................................................ 74
5.9 statuut van de leden van deelstaatregeringen................................................................75
5.10 bijzonderheden over de Brusselse instellingen: BWBI...................................................75
gewestbevoegdheden....................................................................................................... 75
gemeenschapsbevoegdheden........................................................................................... 75
AANVULLENDE TEKSTEN LEERSTUK 3......................................................................................76
DE LOKALE BESTUREN......................................................................................................... 77
1. inleiding................................................................................................................. 77
2. De gemeenten....................................................................................................... 78
2.1 Algemeen........................................................................................................................ 78
terminologie...................................................................................................................... 78
decreet over het lokaal bestuur......................................................................................... 78
2.2 De bevoegdheden van de gemeenten............................................................................ 78
gemeentelijke belangen (art. 41 Gw)................................................................................ 79
, medebewindstaken........................................................................................................... 79
2.3 organen van de gemeente.............................................................................................. 79
1) gemeenteraad.............................................................................................................. 79
2) burgemeester............................................................................................................... 82
3) college van burgemeester en schepenen (art. 42 DLB).................................................83
4) de OCMW’s................................................................................................................... 84
3. De provincies......................................................................................................... 87
algemeen.......................................................................................................................... 87
bevoegdheden van provincies........................................................................................... 87
organen van de provincie.................................................................................................. 88
DE INTERNATIONALE RECHTSORDE......................................................................................... 91
1. verenigde naties.................................................................................................... 91
1.1 oorsprong + agenda....................................................................................................... 91
Voorloper: de volkenbond................................................................................................. 91
oprichting van De verenigde naties................................................................................... 91
1.2 bevoegdheid Internationaal Gerechtshof en Internationaal Strafhof...............................92
internationaal gerechtshof................................................................................................ 92
internationaal strafhof....................................................................................................... 92
1.3 de mensenrechtenverdragen en de controle op naleveving van verdragen....................92
controle op mensenrechtenverdragen............................................................................... 93
2. raad van europa..................................................................................................... 94
2.1 oorsprong en agenda...................................................................................................... 94
2.2 EVRM.............................................................................................................................. 94
2.3 EHRM.............................................................................................................................. 94
DE RECHTEN EN VRIJHEDEN.................................................................................................. 95
1. Algemeen............................................................................................................... 95
1.1 belangrijkste rechtsbronnen........................................................................................... 95
Grondwet.......................................................................................................................... 95
europese/internationale mensenrechtenverdragen...........................................................96
1.2 toepassingsgebied.......................................................................................................... 96
Wie geniet bescherming?.................................................................................................. 96
in welke verhouding werken grondrechten?...................................................................... 97
1.3 handhaving van de grondrechten................................................................................... 98
hoe wordt de naleving van de grondrechten afgedwongen?.............................................98
1.4 beperking van grondrechten........................................................................................... 98
2. voornaamste rechten en vrijheden........................................................................99
2.1 Gelijkheid en non-discriminatie....................................................................................... 99
Algemeen.......................................................................................................................... 99
feitelijke vs. juridische ongelijkheid................................................................................. 100
wanneer is een rechtsongelijkheid in strijd met het gelijkheidsbeginsel?........................100
basisprincipes anti-discriminatiewetgeving..................................................................... 101
2.2 rechten ter bescherming van de fysieke persoon..........................................................101
recht op leven................................................................................................................. 101
verbod van foltering, onmenselijke of vernederende behandeling..................................102
vrijheid van de persoon................................................................................................... 102
recht op toegang tot de rechter – recht op een eerlijk proces.........................................103
2.3 rechten ter bescherming van de psychische persoon...................................................103
vrijheid van meningsuiting – vrijheid van media..............................................................103
Vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst...............................................................104
2.4 recht op privacy............................................................................................................ 105
bescherming van de woning............................................................................................ 105
bescherming van de private communicatie..................................................................... 105
bescherming van het privé- familie- en gezinsleven........................................................105
2.5 vrijheid van vergadering en vereniging......................................................................... 105
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sbelles. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.17. You're not tied to anything after your purchase.
