Mediatechnologie 1
1. Inleiding MT1
Communicatie op verschillende manieren: o.a. overdragen van gegevens/data via papier/andere
drager (folie, beeldscherm…) = onderdeel crossmedia-industrie. Online mediatoepassingen (apps, e-
marketing…), drukkerij (printmediatoepassingen) = grafisch (printmedia)bedrijf. Online
communicatie kan via verschillende devices gevoerd worden, maar communicatie voeren kan ook via
printindustrie (grafische industrie).
Online communicatie
Websites en applicaties met informatie: data/content uitwisselen, communicatie voeren.
Opbouw van websites en apps: softwarepakketten, bouwstenen etc.
Printcommunicatie
Producten/toepassingen waarop we informatie voorzien: data/content printen/drukken.
Grafische producten realiseren: softwarepakketten, content, workflow etc.
Combinatie online communicatie en printcommunicatie
Verspreiden van informatie is veelal een combinatie van beide technologieën.
2. De evolutie van boekdrukkunst tot hedendaagse devices
EERSTE ONTWIKKELINGSSTADIUM
Het ontstaan van de boekdrukkunst
Na geluiden en ontwikkeling gesproken taal begon men gestructureerde tekens te gebruiken die men
kon neerschrijven en bewaren (prehistorische rotstekeningen, manuscripten van monniken). Midden
15e eeuw ontstond de boekdrukkunst:
- Informatie aan grotere en diverse groep mensen beschikbaar stellen
- Publicaties op snellere manier en in meer exemplaren produceren.
Van schrift tot boekdrukkunst
2500 VC Soemeriërs (Mesopotamië): ° spijkerschrift
Egyptenaren: ° hiërogliefenschrift evolutie tot alfabet van 24 MK evolutie in
verschillende richtingen (Hebreeuws, Aramisch en Arabisch)
° Chinese karakters
Wetenschappers ontdekten dat taal best reproduceerbaar is met alfabet van 50-tal tekens. Grieken
ontwikkelden letterschrift (evolutie tot ons alfabet). Handelcentra bij rivieren: behoefte aan
administratieve systemen. Eerste schrift diende om goederenstroom te registreren.
770 NC China: ° blokdrukkunst: eenzelfde beeld van tekens sneller in meerdere exemplaren
verspreiden. = in houten blok beeld snijden in spiegelbeeld, met gekleurde vloeistof
instrijken en afdrukken op perkament.
1040 Systeem met losse letters/tekens van aardewerk (Pin Sheng)
1313 Teksten zetten met losse houten letters, Chinese alfabet kende meer dan 30 000 tekens.
- Eerste helft 15e eeuw: blokdruk en losse houten letters naar West-Europa: techniek werd
verder ontwikkeld
1450 Johannes Gutenberg en Johann Fust: contract Das Werck der Bucher
1456: eerste exemplaar van Gutenbergbijbel rolt van drukpers
doel: tegen lagere kost meer exemplaren van geschreven manuscripten
met variabel zetsel van losse loden letters tekst eerst nalezen, dan fouten corrigeren,
dan pas tekst drukken in meerdere exemplaren
Lange tijd een mengvorm: gedrukte teksten, gekleurde initialen/beelden
Boekdrukkunst bracht overgang van schrijfcultuur naar drukcultuur teweeg.
Gutenberg ontwikkelde techniek waarbij losse letters meerdere keren gebruikt konden
worden (gieten van losse letters) en waarbij de samengevoegde letters tot regels in
een vorm geplaatst werden die meerdere exemplaren konden drukken (drukpers). Hij
vervaardigde een drukinkt met pigment en lijnzaadolie. Men zocht een methode om
één voorbeeldletter te maken (matrijs) en daar een grote hoeveelheid afgietsels van
te maken. De houten drukpers heeft een grote invloed gehad op de communicatie
tussen mensen: op grotere schaal gedachten verspreiden.
15e-16e Latijn werd vervangen door landstalen publicaties toegankelijker voor breder
eeuw publiek. Er ontstonden ook boeken voor ontspanning.
Eind 15e – Splitsing: lettersnijders en lettergieters vs. letterzetters en drukkers
begin 16e ° drukkerijen
eeuw
19e eeuw Ommekeer in productieprocessen door verbeterde industrialisatietechnieken
- Verbetering in gieten van letters
- Verbetering in systeem van drukpers
1800 ° Met stoom aangedreven gietijzeren drukpers met hevelsysteem (Colombian-
drukpers) (graaf van Stanhope en George Clymer)
1814 ° cilinderdrukpers (Friedrich Koenig)
1865 ° rotatiedrukpers (Willam Bullock)
1838 ° Lettergietmachine (daarvoor werden letters manueel gegoten)
1884 ° Zetmachine met toetsenbord (linotype) (zeer snel tekst zetten en gieten: regels van
bepaalde breedte)
1890 ° Monotype (zeer snel tekst zetten en gieten: losse letters)
Zetten Losse letters worden verzameld tot regels (uit letterkast met bijna alle tekens van
lettertype en korpus) of worden regels tekst getypt (verzamelen van matrijzen van letters
of tekens en spaties) en gegoten door de zetmachine
Clichés Voor lijnwerk werden via reprografische weg (belichten van beeld op reprografische film
en daarna op drukvorm) clichés vervaardigd.
Volgende stap was samenvoegen van tekstregels en clichés tot ingevormde drukvorm voor
proefdrukpers en echte drukpers.
De (r)evolutie naar het fotografisch zetten
TWEEDE ONTWIKKELINGSSTADIUM
2
, Samenvatting MT1 1718
Fotografisch zetten (1945): loodzetsel nam veel productietijd in beslag en was vuil en zwaar werk dat
veel ruimte nodig had. Dus: fotografisch zetten. Tekst wordt belicht op fotografisch papier. Een letter
wordt ingetypt op een toetsenbord en een lichtbron schijnt doorheen een negatieve film op het
fotografisch materiaal. Na het ontwikkelen volgde de papiermontage (teksten verknippen en plakken),
deze montage kon men belichten op een reprografische film, waarvan men een drukvorm kon maken.
Dit zetsysteem is echter een gesloten systeem: codes om typografische gegevens aan te duiden.
Systemen konden dus enkel door grafische beroepsmensen gebruikt worden. Teksten werden tweede
keer ingetypt door grafisch bedrijf: tijdrovend en foutgevoelig.
° enkele toetsaanslag: auteurs gebruiken eenvoudige tekstverwerkers dn ingetypte tekst kan op
drager opgeslagen worden (° floppydisks). Teksten worden dan ingelezen door fotografisch
zetsysteem, belicht en ontwikkeld.
Naast ontwikkelingen fotografisch zetten, ook oplossingen om lijnwerk/foto’s fotografisch te
verwerken: elektronische kleurenscanner (1960). Kleurscheidingen van dia’s of kleurenfoto’s.
originelen worden door scanner op reprografische film belicht en dan samengevoegd met teksten.
De (r)evolutie naar het digitaal zetten en het opmaken
Desktop publishing (DTP)
DERDE ONTWIKKELINGSSTADIUM
Door computer is tekst- en beeldinvoer gedigitaliseerd. Teksten worden niet alleen meer gezet, maar
order (tekst, lijnwerk en foto’s) kan opgemaakt worden tot kant-en-klaar document.
WYSIWYG what you see is what you get
tekst op beeldscherm zal zo geprint/gedrukt worden
° matrix-/laserprinters Ter controle van document
PostScript (PS) Paginabeschrijvingstaal: nadruk niet op af te printen tekst, maar op manier
van printen
DTP is een open systeem: leken kunnen er ook gebruik van maken verslechtering documentopmaak.
Verdere evolutie
Wisselwerking klant-grafisch bedrijf steeds belangrijker. Klant staat zelf in voor opmaak documenten.
Grafisch bedrijf moet klant meegeven onder welke vorm het doc aangeleverd moet worden om het
verder te kunnen verwerken in het productieproces:
- Aanleveren van document in PDF (portable document format)!
- Aanleveren via FTP-server (file transfer protocol): om het aanleveren van grotere bestanden
te vergemakkelijken.
- Een aantal handelingen wordt gestandaardiseerd
- Softproofing: opmaakcontrole via beeldscherm
- Verschillende productieprocessen geïntegreerd in één workflowsysteem: MIS (management
information system), waarbij order verwerkt wordt dmv JDF (job definition format): digitale
omschrijving van alle specificaties van print-/drukorder
Betekenis van hedendaags drukwerk
Betekenis van drukwerk duidelijk maken door te denken aan wereld zonder drukwerk.
3
, Samenvatting MT1 1718
Verschillende factoren droegen bij tot ontwikkeling van moderne drukpersen. Bedieningsgemak,
snelheid en veiligheid waren belangrijke impulsen. Verbeterde mechanische technieken, elektronica,
informatica, prepress spelen belangrijke rol. Daarnaast zoekt men steeds naar nieuwe technieken.
De (r)evolutie naar crossmedia
VIERDE ONTWIKKELINGSSTADIUM
Nieuwe cultuur door komst van computers en nieuwe processen. Hiervoor minder technische
apparatuur nodig, systeem is toegankelijker. Er is een voortdurende mogelijkheid om verbeteringen
en aanvullingen toe te voegen aan het gekozen systeem: technology push is sterk, maar behoefte van
gebruiker voor nieuwe hard-/software ook.
Geschiedenis van het internet
- Interconnected networks (netwerken van netwerken)) (°1960)
- Oorspronkelijk doel: gedecentraliseerd netwerk dat steeds werkt als bepaalde delen
uitgeschakeld worden. Ipv lineair geschakelde computers, computers als web verbinden.
- Netwerk wereldwijd: nieuw standaardprotocol nodig IP-technologie (internet protocol):
elektronische boodschappen inpakken, adresseren en versturen via TCP/IP (transmission
control protocol/internet protocol)
- 1970: netwerk verfijnd: hoge snelheidscomputers op strategische plaatsen + met elkaar
verbinden
- World Wide Web (www) (Tim Berners-Lee)
- HTTP: methode om elektronische documenten beter toegankelijk te maken. Zoekt doc op
internet wanneer adres en naam worden ingevoerd (URL (uniform resource locator)).
- 1993: eerste browser (Mark Andersen): Mosaic X
- Intrede personal computers (PC’s): internet groeit explosief
- Ondertussen ook mogelijkheden van internet uitgebreid
- E-mail (1971, Ray Tomlinson): digitale brieven/boodschappen versturen en ontvangen.
Bijlagen kunnen meegestuurd worden (inhoud in andere vorm dan tekst). E-mail heeft meestal
zelfde wettelijke status als brief. Nadeel: spam-mail.
Andere crossmediatoepassingen
e-commerce Elektronische commercie (1970)
Oorspronkelijk om geld over te maken tss verschillende rekeningen van banken
1980: ook systemen voor data-uitwisseling (niet-financiële transacties)
1990: meerdere toepassingen toegankelijk voor grote publiek (selfbanking,
ticketreserveringssystemen, digitale veilingen…)
e-commerce is verzamelnaam voor alle manieren waarop via computer-
netwerken handel wordt bedreven.
e-mailmarketing Vorm van direct marketing die e-mail gebruikt om commerciële of fondsen-
wervende boodschappen naar bepaalde doelgroepen te versturen.
Web2Print Recente toepassing van e-mailmarketing
Via internet kan een offerteprijs aangevraagd worden en een bestelling
geplaatst worden voor o.a. grafisch drukwerk, het aanmaken van websites…
e-books Verzamelnaam voor digitale teksten die pogen het medium ‘gedrukt boek’ te
vertalen naar digitaal equivalent. Ze kunnen gelezen worden op elk digitaal
apparaat.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nathaliegdm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.