Werkgroepopgaven Week 1 (Inleiding Strafrecht)
Opgave 1 Arrestanalyse Elektriciteit
Lees HR 23 mei 1921, NJ 1921, 564 (Elektriciteit) en beantwoord de volgende vragen.
a. Wat had de tandarts gedaan en wat werd ten laste gelegd en wat werd bewezen verklaard?
De tandarts werd diefstal van elektrische energie ten laste gelegd.
Bewezen is verklaard diefstal. Dat deed de tandarts door het inbrengen van een pen waardoor de
elektrische controlemeter is stilgezet. Telkens nadat de controle heeft plaats gevonden heeft hij
energie verbruikt om lampen en elektrische motoren in werking te stellen. Door het inbrengen van
de pen is er sprake van wegneming die wederrechtelijk (onrechtmatig) is.
b. Wat voert de verdachte in het vierde cassatiemiddel aan?
De verdachte voert in het vierde cassatiemiddel aan dat elektrische energie geen goed is. Daarnaast
is er geen sprake van het wegnemen van elektrische energie omdat die energie, door de centrale,
naar zijn huis wordt gevoerd.
c. Met welke argumenten hadden de rechtbank en het hof aangenomen dat sprake was van
diefstal van elektriciteit/elektrische energie?
Dat in artikel 310 Sr geen definitie is opgenomen van de term ‘goed’, betekent niet dat daar alleen
lichamelijke (stoffelijke) voorwerpen of zaken onder vallen. Hier is sprake van diefstal omdat de
tandarts het oogmerk had om datgene zich toe te eigenen, tegen de wil van de eigenaar, wordt het
aan zijn vermogen onttrokken.
De tandarts verkrijgt iets wat als een object gedefinieerd kan worden omdat het is gemaakt van
kolen waarbij machines en arbeid zijn ingezet, dat vervolgens door hem wordt gebruikt voor zijn
eigen behoefte.
d. Welke criteria hanteerde Advocaat-Generaal Besier om te kunnen vaststellen of elektrische
energie een goed is in de zin van art. 310 Sr?
De A-G geeft aan dat Art. 310 Sr spreekt van een goed, dat aan een ander toebehoort. Dat moet dus
een eigendom zijn wat vervolgens wordt wegnomen met het oogmerk van toe-eigenen. Eigendom
en toe-eigenen kunnen volgens de AG alleen betrekken hebben op stoffelijke voorwerpen. Men kan
bij elektrische energie, net zoals bij auteursrechten (zijn voorbeeld), niet spreken van eigendom,
toe-eigenen en wegnemen. Energie is niet meer dan het gevolg van een eigenschap van een
stoffelijk voorwerp, ondanks dat het net als stoffelijke voorwerpen ‘verzameld’, ‘gemeten’,
‘verkocht’ en ‘geleverd’ kan worden. Zo’n interpretatie is meer beeldspraak dan werkelijkheid.
e. Wat betekent zijn opvatting voor de aanpak van diefstal van elektriciteit? Voor welk delict
kan de verdachte wellicht worden vervolgd volgens de Advocaat-Generaal?
De verdacht kan volgens de A-G niet volgens art. 310 Sr worden vervolgd omdat dat in strijd is met
het legaliteitsbeginsel, volgens Art. 1 Sr. Op basis van art. 326 Sr. kan hij wellicht vervolgd worden
omdat hij de Directie van het Gemeentelijke Energie Bedrijf door middel van ‘listige kunstgrepen’
iManage NumberiManage Number
, heeft bedrogen, gezien het feit dat er sprake was van een onjuist gestelde kwijting voor het
verschuldigde tijdsperiode.
f. Wat is het oordeel van de Hoge Raad over het vierde middel? Op grond van welke
overwegingen komt de Hoge Raad tot zijn oordeel?
Volgens de HR er is het vierde middel ongegrond omdat elektrische energie wel als een goed kan
worden gezien. Elektrische energie vertegenwoordigt een zekere economische waarde omdat bij
verkrijging kosten en moeite gepaard gaan, daarnaast is het mogelijk om elektrische energie voor
eigen bate te gebruiken of het aan derde te verkopen.
Art. 310 Sr heeft tot doel het vermogen van een ander te beschermen en met dat doel het wegnemen
van een goed. Dit geldt in het onderhavige geval voor elektrische energie. Elektrische energie kan
als een vermogensobject worden gezien (daar vallen rechten of geestesproducten niet onder, zoals
auteursrecht of octrooi). De tandarts heeft energie die aan de centrale toe behoorde toegeëigend, dit
wordt als diefstal gezien. De feitelijke macht van de centrale ging over op de tandarts doordat hij
een lamp of elektrische motor inschakelde.
g. Was volgens annotator Taverne weggenomen? Op grond van welke redenering komt hij tot
zijn conclusie?
Volgens de annotator was er niet sprake van weggenomen. In het artikel wordt duidelijk vermeld
dat het goed voor ‘wegneming’ vatbaar moet zijn. Volgens Taverne is het verwonderlijk dat de HR
daar niet naar kijkt en de term ‘toe-eigening’ als belangrijk beschouwd. De HR heeft nadat het
elektrische energie als vermogensobject bestempeld, overwogen dat de tandarts dit zich heeft
toegeëigend, deze toe-eigening is vervolgen als diefstal bestempeld. De HR heeft dus over de term
‘wegneming’ beslist zonder daarover iets te zeggen.
h. Hoe beoordeelt u dit arrest in het licht van het legaliteitsbeginsel?
Is niet in strijdt met het legaliteitsbeginsel omdat op basis van de extensieve teleologisch
interpretatiemethode de interpretatie wordt ontleed aan het doel van de bepaling.
Opgave 2 Arrestanalyse Tongzoen
Lees Hoge Raad 12 maart 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ2653 (Tongzoen II) en beantwoord de
volgende vragen.
a. Waartoe strekte het middel in cassatie?
[r.o. 2,4] Kan elk seksueel binnendringen van het lichaam als ‘verkrachting’ in de zin van art. 242
Sr worden gekwalificeerd.
b. Wat oordeelde de Hoge Raad en waarom?
[r.o. 2,6] Allereest geeft de HR aan dat het Tongzoen-arrest vanaf meet af aan al in de literatuur
kritiek heeft ondervonden.
“een tongzoen in redelijkheid niet op één lijn kan worden gesteld met
geslachtsgemeenschap of een - wat betreft de ernst van de inbreuk op de seksuele integriteit
- daarmee vergelijkbare gedraging.”
(2)
Opgave 1 Arrestanalyse Elektriciteit
Lees HR 23 mei 1921, NJ 1921, 564 (Elektriciteit) en beantwoord de volgende vragen.
a. Wat had de tandarts gedaan en wat werd ten laste gelegd en wat werd bewezen verklaard?
De tandarts werd diefstal van elektrische energie ten laste gelegd.
Bewezen is verklaard diefstal. Dat deed de tandarts door het inbrengen van een pen waardoor de
elektrische controlemeter is stilgezet. Telkens nadat de controle heeft plaats gevonden heeft hij
energie verbruikt om lampen en elektrische motoren in werking te stellen. Door het inbrengen van
de pen is er sprake van wegneming die wederrechtelijk (onrechtmatig) is.
b. Wat voert de verdachte in het vierde cassatiemiddel aan?
De verdachte voert in het vierde cassatiemiddel aan dat elektrische energie geen goed is. Daarnaast
is er geen sprake van het wegnemen van elektrische energie omdat die energie, door de centrale,
naar zijn huis wordt gevoerd.
c. Met welke argumenten hadden de rechtbank en het hof aangenomen dat sprake was van
diefstal van elektriciteit/elektrische energie?
Dat in artikel 310 Sr geen definitie is opgenomen van de term ‘goed’, betekent niet dat daar alleen
lichamelijke (stoffelijke) voorwerpen of zaken onder vallen. Hier is sprake van diefstal omdat de
tandarts het oogmerk had om datgene zich toe te eigenen, tegen de wil van de eigenaar, wordt het
aan zijn vermogen onttrokken.
De tandarts verkrijgt iets wat als een object gedefinieerd kan worden omdat het is gemaakt van
kolen waarbij machines en arbeid zijn ingezet, dat vervolgens door hem wordt gebruikt voor zijn
eigen behoefte.
d. Welke criteria hanteerde Advocaat-Generaal Besier om te kunnen vaststellen of elektrische
energie een goed is in de zin van art. 310 Sr?
De A-G geeft aan dat Art. 310 Sr spreekt van een goed, dat aan een ander toebehoort. Dat moet dus
een eigendom zijn wat vervolgens wordt wegnomen met het oogmerk van toe-eigenen. Eigendom
en toe-eigenen kunnen volgens de AG alleen betrekken hebben op stoffelijke voorwerpen. Men kan
bij elektrische energie, net zoals bij auteursrechten (zijn voorbeeld), niet spreken van eigendom,
toe-eigenen en wegnemen. Energie is niet meer dan het gevolg van een eigenschap van een
stoffelijk voorwerp, ondanks dat het net als stoffelijke voorwerpen ‘verzameld’, ‘gemeten’,
‘verkocht’ en ‘geleverd’ kan worden. Zo’n interpretatie is meer beeldspraak dan werkelijkheid.
e. Wat betekent zijn opvatting voor de aanpak van diefstal van elektriciteit? Voor welk delict
kan de verdachte wellicht worden vervolgd volgens de Advocaat-Generaal?
De verdacht kan volgens de A-G niet volgens art. 310 Sr worden vervolgd omdat dat in strijd is met
het legaliteitsbeginsel, volgens Art. 1 Sr. Op basis van art. 326 Sr. kan hij wellicht vervolgd worden
omdat hij de Directie van het Gemeentelijke Energie Bedrijf door middel van ‘listige kunstgrepen’
iManage NumberiManage Number
, heeft bedrogen, gezien het feit dat er sprake was van een onjuist gestelde kwijting voor het
verschuldigde tijdsperiode.
f. Wat is het oordeel van de Hoge Raad over het vierde middel? Op grond van welke
overwegingen komt de Hoge Raad tot zijn oordeel?
Volgens de HR er is het vierde middel ongegrond omdat elektrische energie wel als een goed kan
worden gezien. Elektrische energie vertegenwoordigt een zekere economische waarde omdat bij
verkrijging kosten en moeite gepaard gaan, daarnaast is het mogelijk om elektrische energie voor
eigen bate te gebruiken of het aan derde te verkopen.
Art. 310 Sr heeft tot doel het vermogen van een ander te beschermen en met dat doel het wegnemen
van een goed. Dit geldt in het onderhavige geval voor elektrische energie. Elektrische energie kan
als een vermogensobject worden gezien (daar vallen rechten of geestesproducten niet onder, zoals
auteursrecht of octrooi). De tandarts heeft energie die aan de centrale toe behoorde toegeëigend, dit
wordt als diefstal gezien. De feitelijke macht van de centrale ging over op de tandarts doordat hij
een lamp of elektrische motor inschakelde.
g. Was volgens annotator Taverne weggenomen? Op grond van welke redenering komt hij tot
zijn conclusie?
Volgens de annotator was er niet sprake van weggenomen. In het artikel wordt duidelijk vermeld
dat het goed voor ‘wegneming’ vatbaar moet zijn. Volgens Taverne is het verwonderlijk dat de HR
daar niet naar kijkt en de term ‘toe-eigening’ als belangrijk beschouwd. De HR heeft nadat het
elektrische energie als vermogensobject bestempeld, overwogen dat de tandarts dit zich heeft
toegeëigend, deze toe-eigening is vervolgen als diefstal bestempeld. De HR heeft dus over de term
‘wegneming’ beslist zonder daarover iets te zeggen.
h. Hoe beoordeelt u dit arrest in het licht van het legaliteitsbeginsel?
Is niet in strijdt met het legaliteitsbeginsel omdat op basis van de extensieve teleologisch
interpretatiemethode de interpretatie wordt ontleed aan het doel van de bepaling.
Opgave 2 Arrestanalyse Tongzoen
Lees Hoge Raad 12 maart 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ2653 (Tongzoen II) en beantwoord de
volgende vragen.
a. Waartoe strekte het middel in cassatie?
[r.o. 2,4] Kan elk seksueel binnendringen van het lichaam als ‘verkrachting’ in de zin van art. 242
Sr worden gekwalificeerd.
b. Wat oordeelde de Hoge Raad en waarom?
[r.o. 2,6] Allereest geeft de HR aan dat het Tongzoen-arrest vanaf meet af aan al in de literatuur
kritiek heeft ondervonden.
“een tongzoen in redelijkheid niet op één lijn kan worden gesteld met
geslachtsgemeenschap of een - wat betreft de ernst van de inbreuk op de seksuele integriteit
- daarmee vergelijkbare gedraging.”
(2)
