Psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk
Summary
Samenvatting Psychologie H6 Persoonlijkheid en gedrag
36 views 1 purchase
Course
Psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk
Institution
Hogeschool Rotterdam (HR)
Book
Hoofdzaken van de psychologie met mylab nl toegangscode
Social Work Hogeschool Rotterdam Jaar 2
Semester 1 Blok 1
Psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk
Samenvatting
Hoofdstuk 6: Persoonlijkheid en gedrag
psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk
hoofdstuk 6 persoonlijkheid en gedrag
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Hogeschool Rotterdam (HR)
Social studies SPH
Psychologie een praktijkgerichte benadering voor sociaal werk
All documents for this subject (3)
Seller
Follow
LizaS20
Reviews received
Content preview
Psychologie hoofdstuk 6:
Persoonlijkheid en gedrag
Inleiding
Dit hoofdstuk staat in het teken van persoonlijkheid, zelfbeeld en
persoonlijkheidsstoornissen. Iemands persoonlijkheid bepaalt voor een deel hoe hij denkt,
welke situaties hij opzoekt en welke emoties een situatie bij hem kan oproepen. Zelfbeeld is
de manier waarop iemand tegen zichzelf aankijkt. Kennis van de manier waarop de
persoonlijkheid invloed heeft op iemands functioneren, is van groot belang voor
hulpverleners. In het hoofdstuk wordt beschreven hoe persoonlijkheid wordt gemeten, hoe ze
invloed heeft op iemands zelfbeeld en wat overige bronnen van het zelfbeeld zijn. Tot slot zal
worden ingegaan op het thema persoonlijksstoornissen, een verzameling stoornissen
waarbij iemands persoonlijkheid het persoonlijk functioneren en welzijn in de weg staat.
§6.1 Wat is persoonlijkheid?
Wanneer je denkt aan je persoonlijkheid, denk je waarschijnlijk aan iets wat jou anders
maakt dan anderen en wat authentiek is. Persoonlijkheid = een stabiel patroon van denken,
voelen en gedragen dat kenmerkend is voor een individu. De betekenis van het woord
‘persona’ is door de eeuwen heen verschoven van rol naar datgene in ons wat wij van nature
zijn, datgene wat ons onderscheidt van anderen en wat karakteristiek en waarachtig
aanvoelt.
Kortweg kunnen we stellen dat twee factoren ons gedrag bepalen: de omgeving waarin wij
ons bevinden en onze persoonlijkheid. Onze persoonlijkheid verklaart ons gedrag voor zover
dat niet aan de omgeving kan worden toegeschreven. Verder spreek je niet van
persoonlijkheid als het gedrag eenmalig is. Pas als iemand dit gedrag consequent vertoont,
op verschillende momenten en in uiteenlopende situaties, schrijven wij het gedrag toe aan
zijn persoonlijkheid. Onze persoonlijkheid bepaalt ook deels welke situaties wij opzoeken en
hoe wij een situatie interpreteren.
§6.1.1 Het ontrafelen van de persoonlijkheid in trekken
De eerste psycholoog die het concept persoonlijkheid objectief probeerde te meten, was de
Amerikaan Gordon Allport. Het was hem opgevallen dat mensen in het dagelijks leven
werden beschreven aan de hand van persoonlijkheidstrekken (= een meetbare
eigenschap die invloed heeft op iemands gedachten, gevoelens en gedragingen). Volgens
Allport verschillen mensen op talloze eigenschappen van elkaar. Als twee
persoonlijkheidstrekken sterk met elkaar samenhingen, dan konden ze vervangen worden
door één trek. Volgens de Engelse psycholoog Hans Eysenck (1952) waren daar in principe
slechts twee persoonlijkheidstrekken voor nodig: introversie/extraversie en
neuroticisme/stabiliteit.
§6.1.2 De twee trekken van Eysenck: introversie/extraversie
De persoonlijkheidstrek introversie/extraversie heeft betrekking op de mate waarin mensen
behoefte hebben aan (sterke) omgevingsprikkels. Volgens Eysenck hebben introverte
mensen een zenuwstelsel dat prikkels grondiger verwerkt, waardoor ze sneller overprikkeld
raken dan extraverte mensen. Een extravert persoon gedijt het beste wanneer hij veel
verschillende en sterke prikkels ervaart. De trek introversie/extraversie hangt samen met
gedrag in het dagelijks leven.
§6.1.3 De twee trekken van Eysenck: neuroticisme/stabiliteit
De tweede persoonlijkheidstrek neuroticisme/stabiliteit heeft betrekking op de mate waarin
mensen geneigd zijn te piekeren. Iemand die hoog scoort op neuroticisme, ervaart snel
stress wanneer er een onverwacht voorval plaatsvindt, piekert veel en heeft soms
onrealistische gedachten over wat er gaat gebeuren. Ook deze hangt samen met gedrag.
, §6.1.4 De Big Five
Volgens Eysenck kun je iemands persoonlijkheid meten aan de hand van twee trekken. In
de ogen van de meeste psychologen doe je persoonlijkheid geen recht door slechts naar de
twee genoemde eigenschappen te kijken. Daarom is de ‘Big Five’ (= indeling van de mens
in vijf persoonlijkheidstrekken) ontstaan. De Big Five zijn ontstaan door scores op
vragenlijsten te analyseren. Het doel hiervan was om zo veel mogelijk verschillen in gedrag
te kunnen verklaren met zo min mogelijk trekken. Naast introversie/extraversie en
neuroticisme/stabiliteit worden openheid, aangenaamheid en plichtsgetrouwheid
onderscheiden.
§6.1.5 Openheid
Openheid = persoonlijkheidstrek die betrekking heeft op de mate waarin mensen open staan
voor nieuwe ervaringen en afwijkende opvattingen. Mensen die hoog scoren op de
persoonlijkheidstrek openheid hebben veel fantasie en gaan actief op zoek naar nieuwe
ervaringen. Ze zijn relatief nieuwsgierig en staan meer open voor aftekende manieren van
denken en afwijkend gedrag. Mensen die laag scoren op deze trek zijn vaak wat
conservatiever en gaan bij voorkeur op zoek naar activiteiten die zij al enigszins kennen.
§6.1.6 Aangenaamheid
Aangenaamheid = persoonlijkheidstrek die betrekking heeft op de mate waarin iemand
rekening houdt met de belangen van anderen bij het maken van keuzes. Mensen die hoog
scoren op de persoonlijkheidstrek aangenaamheid houden rekening met de belangen van
anderen en worden als sympathieker en altruïstischer gezien dan mensen die hierop laag
scoren. Mensen die laag scoren zijn achterdochtiger en tonen minder interesse in andere
mensen.
§6.1.7 Plichtsgetrouwheid
Plichtsgetrouwheid = persoonlijkheidstrek die betrekking heeft op de mate waarin mensen
systematisch werken en hun afspraken met anderen nakomen. Mensen die hier hoog op
scoren, kunnen gedisciplineerd te werk gaan en houden zich aan schema’s en afspraken.
Mensen die hier laag op scoren, gaan vrijblijvender om met verplichtingen en afspraken. Ook
voor deze trek geldt dat testscores zich uiten in gedrag.
§6.1.8 Hoe wordt persoonlijkheid gemeten?
De voorgaande persoonlijkheidstrekken worden over het algemeen gemeten via een
vragenlijst met stellingen, waarbij iemand moet beoordelen in hoeverre een bepaalde stelling
op hem van toepassing is. Wat wetenschappers doen, is kijken of de scores op de vragenlijst
ook inderdaad samenhangen met gedrag. Persoonlijkheid is een concept dat te meten valt
via vragenlijsten en de scores op persoonlijkheidsvragenlijsten zeggen daadwerkelijk iets
over iemands gedrag in het dagelijks leven.
Hoewel persoonlijkheidstrekken samenhangen met vertoond gedrag, kunnen we niet stellen
dat ze automatisch leiden tot gedrag. Als een situatie zeer duidelijk voorschrijft hoe iemand
zich dient te gedragen, dan hebben de persoonlijkheidstrekken niet zo veel invloed op
gedrag. We kunnen persoonlijkheidstrekken dus beschouwen als een neiging om bepaald
gedrag te vertonen, die getriggerd wordt onder invloed van stress en een gebrek aan cues
over welk gedrag gepast is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LizaS20. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.
