Overzicht
Fase 3: 1ste Individuatiefase
0/ Kernbegrippen
1/ Basale emotionele behoeften en ontwikkelingstaken
Nood aan autonomie
Vanuit veiligheid
Driftbuien
2/ adaptief / maladaptief / pathologisch
Dynamiek verstoring van zelf-anderen-differentiatie - individuatie
3/ anders kijken naar
Dwars gedrag
Koppigheid
Verzamelwoede
4/ De draad
De tegendraadse draad
Zelf de draad trekken: exploratie
Loslaten
Trots ondersteunen
Straffen en belonen
Ondersteuningsbehoeften gerelateerd aan de domeinen van QOL
5/ Van inzicht naar ondersteuning – VINO
3/ Eerste individuatiefase
Kernbegrippen
o 1ste individuatiefase
o Autonomie vs. Afhankelijkheid
o Peuter
o 18 maanden (1,5j) tot 3 jaar
o Peuterpuberteit – ‘neen!-fase’
o Autonomie, koppigheid
1/ Basale emotionele behoeften en ontwikkelingstaken
Nood aan autonomie
Dankzij het hechtingsproces wordt de basis gelegd zodat het individu los van de vertrouwde volwassene
kan bestaan. In fase 3 is de centrale thema autonomie.
o Het kind wil op zichzelf bestaan
o Wil alles zelf doen – ‘ikke doen’
o Ontdekt het woord ‘nee’
o ‘Nee’ om alles wat niet ‘ik’ is af te weren
o Naast ‘nee’ is ‘ik’ meest gebruikt woord
Pagina 1 van 21
,Nood aan veiligheid
Autonomie verkrijgen veronderstelt het – indien nodig – kunnen terugvallen op de veilige thuishaven
van de volwassene.
Hoe groter het gevoel van veiligheid, hoe gemakkelijk het kind de te overbruggen afstand om op
verkenning te gaan zal vergroten.
Kern: ik kan het zelf! Maar ik heb je nodig!
Risico’s
Het kind heeft de motorische mogelijkheden om zijn actieradius uit te breiden, maar
o Kan de consequenties van zijn handelen nog niet overzien
o Beschikt nog niet over een mate van impulscontrole
o Beschikt nog niet over een moreel niveau (wat mag en wat niet mag)
Driftbuien
Het Kind/cliënt laat zich niet makkelijk beperken
o Hij wil alles zelf doen
o Ook de dingen die hij nog niet zelf kan
o Inperking leidt tot frustratie
o Frustratie uit zich in driftbuien
Bv. peuter ligt op de vloer in supermarkt te spartelen
Uitdaging OPB
Anders dan bij een peuter, biedt de situatie bij een volwassen cliënt een grotere uitdaging
o Motoriek kenmerkt zich ook over een grote actieradius
o Maar ook door fysieke kracht
o De verwachting dat deze doorgroeit naar een volgende fase is er niet
Leeftijdsgenoten
o Er ontstaat een 1ste interesse in leeftijdgenoten
o Maar van samenspel is nog geen sprake
o De eerste contacten zijn vaak conflictueus
o De ander is in eerste instantie ‘niet ik’
o De ander is mogelijks zelf een bedreiging voor ‘ik’, dus ‘nee’
Emoties
Op deze leeftijd differentiëren zich meerdere gevoelens. Het kind kent:
o Trots
o Verdriet
o Genegenheid
o Jaloezie
o Woede
Woede wordt vooral gericht op personen die de ‘eigen wil’ belemmeren, als bron van frustratie
Pagina 2 van 21
, Angsten centreren zich vaak rond het eigen lichaam
o Haren knippen
o Nagels knippen
o …
Aanvullende nota’s
Ik, ik, ik !!! - Interesse in leeftijdsgenoten, maar elk naast elkaar.
Normgedrag (!!) morele ontwikkeling: goed = ouders zeggen goed, slecht = wat ouders afstraffen. Als iets niet
bestraft worden mag het. Kan aftoetsen, bevestiging vragen … ‘mag niet hé!’
Te onthouden PPT
Autonomie vs. Afhankelijkheid
Afstand (separatie-individuatie):
• Vechten om los te komen van verzorger
• Die tegelijk nog heel erg nodig hebben en bang om die te verliezen
• Zoeken naar optimale afstand
Individuatie: Egocentrisme / beginnend ik(je):
• “Ik-ik-ikke!” ; “Ik ben de man/vrouw”
Autonomie groeit zonder verbinding met de omgeving te verliezen
Begin van interesse voor leeftijdsgenootjes en andere kinderen
Beginnend normgedrag: “de wet”
Zelfdifferentiatie en differentiatie van de emoties
2/ Adaptief – maladaptief – pathologisch
Adaptief
Het is normaal en adaptief dat
o Het zijn eigen wil aan anderen duidelijk maakt
Ook al heeft hij daar nog niet de verbale mogelijkheden toe
En uit hij deze wil op een dwingende manier
o Zich koppig, nukkig of destructief gedraagt
= het typisch beeld van een peuter die zijn zin niet krijgt
o De wereld exploreert
Maladaptief
Verstoring van Zelf-Anderen-differentiatie
o Constant om aandacht vragen
o Aanhoudend koppig
o Aanhoudend negativistisch gedrag dat niet overgaat in constructief gedrag
o Overbewegelijk en chaotisch gedrag
o Negatief-destructief gedrag
Pagina 3 van 21
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Shera. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.