Summary
Biologie samenvatting thema 5 en 6
- Course
- Level
Biologie samenvatting hoofdstuk 5 en 6 havo 5 methode: biologie voor jou havo 5 Hoofdstuk/thema 5: gaswisseling en uitscheiding Hoofdstuk/thema 6: afweer
[Show more]
Seller
Follow
Ilonawi12
Content preview
Biologie samenvatting havo 5: thema 5 en 6, havo 4: thema 5 en 6Havo 5: thema 5 gaswisseling en uitscheiding
Paragraaf 5.1 gaswisseling
Ademhalingsstelsel: bestaat uit longen en luchtwegen
Longen – orgaan in de borstholte waar gaswisseling plaatsvindt
Gaswisseling – uitwisseling van gassen via een grensvlak, vooral zuurstof
en koolstofdioxide
Neusslijmvlies – lagen cellen waarmee de neusholte is bekleed
Buitenste laag cellen van neusslijmvlies bestaat uit trilhaarepitheel
Functie neusslijmvlies: neusharen houden grote ingeademde stofdeeltjes
tegen, neusslijmvlies zorgt ervoor dat kleine stofdeeltjes en
ziekteverwekkers blijven kleven
Functie trilharen: door bewegingen van trilharen wordt neusslijm naar
keelhole gebracht
Trilhaarepitheel – hierin zitten slijmproducerende cellen en trilhaarcellen
Voordelen om met neus te ademen: verwarmt, bevochtigd, zuivert en keurt de
lucht
Bijholte – verbinding tussen neusholte en holten in schedelbeenderen (-> kaak-
en voorhoofdsholte)
Verkouden: neus- en bijholteslijmvlies zwelt op, waardoor slijm in bijholten
zich ophoopt, normaal wordt het slijm van de bijholte afgevoerd via
neusholte
Strotklepje – sluit de luchtpijp af als je iets doorslikt
Strottenhoofd – deel tussen de keelholte en de luchtpijp, hierin liggen
stembanden
Stembanden – stevige vliezen die gaan trillen als er lucht langs komt (er
ontstaat geluid)
Luchtpijp – buis waardoor lucht van het strottenhoofd richting de longen en
terug wordt vervoerd
Verbindt keelholte met longen, vertakt zich in bronchiën
Bronchiën – vertakkingen van de luchtpijp waardoor lucht richting longen en
terug wordt vervoerd
Bronchiolen – kleine zijtakjes van de bronchiën
Kraakbeenringen – hoefijzervormige ringen in de wand van de luchtpijp en
bronchiën
Zorgt dat luchtpijp mooi open blijft staan
Bronchiolen hebben geen kraakbeenringen, deze wanden hebben
spierweefsel. Door samentrekking en ontspanning hiervan kunnen
bronchiolen zich vernauwen of verwijden. Dit heeft invloed op hoeveelheid
lucht die per ademhaling wordt in- en uitgeademd
Dit spierweefsel wordt beïnvloed door autonome zenuwstelsel en
hormonen (adrenaline)
Hoesten: slijmvlies in binnenwand van luchtpijp, bronchiën en bronchiolen
wordt geprikkeld
Longblaasjes – blaasjes aan de uiteinden van de fijnste bronchiolen
Maar 1 cellaag dik, binnenkant is bedekt met dun laagje vocht
Om longblaasjes zit een netwerk van fijne bloedvaatjes: de longhaarvaten
Diffusie – verplaatsing van stoffen van plek met hoge concentratie naar plek met
lage concentratie
, Zuurstof wordt ingeademd, komt terecht in longblaasje, dit komt terecht in
het vocht van het longblaasje dat diffundeert naar het bloed in de
longhaarvaten
o Diffusie wordt veroorzaakt door het verschil in zuurstofspanning
(ρO2)
ρO2 – geeft aan hoe groot het aandeel zuurstofmoleculen in de vloeistof is
Koolstofdioxide (zit in bloed dat richting longen gaat), komt terecht in
longhaarvaten, via het vocht in de longblaasjes naar de lucht in de
longblaasjes, wat je dus weer uitademt
o Diffusie wordt veroorzaakt door het verschil in
koolstofdioxidespanning ρCO2
Er is geen verschil in stikstofspanning ρN2 tussen lucht in longblaasjes en
het bloedplasma
Hemoglobine – molecuul in rode bloedcellen dat zuurstof kan binden
In omgeving met lage O2 concentratie loopt evenwichtsreactie naar links (O2
afgegeven aan bloed)
In omgeving met hoge O2 concentratie loopt evenwichtsreactie naar rechts (in
haarvaten)
Hemoglobine maximale hoeveelheid zuurstof gebonden (verzadigd), bloed
met verzadigde hemoglobine is lichtrood. Bloed met weinig zuurstof
gebonden is donkerrood
Transport zuurstof:
Diffusie van zuurstof van het longblaasje naar bloedplasma (O2-concentratie
wordt hoger), rode bloedcellen (hemoglobine) vangt deze zuurstof op uit
bloedplasma door zich te binden aan de zuurstof en vervoert hiermee het
zuurstof naar zuurstofarme weefsel
Transport koolstofdioxide:
Klein deel wordt als CO2 door bloedplasma vervoerd
Grootste deel wordt vervoerd als waterstofcarbonaationen (HCO -3)
De rest van het CO2 wordt in rode bloedcellen vervoerd, gebonden aan
hemoglobine
Alle CO2 komt aan in de haarvaten in de longen en wordt vervolgens
uitgescheiden door de longen
pH bloed wordt beïnvloed door CO2-concentratie en beïnvloed de ligging van het
evenwicht (HbO2)
L> door opname van veel CO2 daalt de pH van het bloed in de haarvaten, dit
komt doordat CO2 en H2O samen H2CO3 vormen dat uiteenvalt in HCO -3 en H+
(evenwicht verschuift naar links, er komen meer zuurstofmoleculen vrij)
Temperatuur heeft ook invloed op de ligging van het evenwicht (hoe hoger temp,
hoe meer O2 er vrijkomt uit hemoglobine)
Huidmondjes – openingen in de opperhuid van een plant; vooral aan onderkant
bladeren
L> planten hebben O2 nodig bij verbranding(dissimilatie) en CO2 nodig bij
fotosynthese (Cassimilatie)
L> O2 en CO2 worden door diffusie uitgewisseld tussen bladcellen en de lucht via
luchtholten en huidmondjes (huidmondje omgeven door 2 sluitcellen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Ilonawi12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now