Vorige eksamenvraestelle is gebruik om hierdie notas saam te stel, @IMPAQ Junie-eksamen 2019, 2020 & 2022/ DBE Gauteng 2023
Onderwerpe gedek:
1. Maatskaplike verantwoordelikheid
2. Entrepreneurseienskappe
3. Ondernemingsvorme
Graad 10
BESIGHEID-
STUDIES
Vraestel 2
Junie eksamen
2024
Vorige eksamenvraestelle is gebruik om hierdie notas saam te stel, @IMPAQ Junie-eksamen 2019,
2020 & 2022/ DBE Gauteng 2023. Dit is slegs voorgestelde antwoorde uit die memorandums.
Sommige inligting word herhaal, ek wil u die verskillende maniere wys waarop dieselfde inligting
gevra word.
Ek moedig jou aan om die berekening/illustrasievrae te beantwoord sonder om eers na die
antwoorde te kyk.
Hou die volgende in gedagte wanneer jy die vraestel beantwoord:
➢ Jy MOET in volsinne antwoord.
➢ As jy vir VYF feite gevra word, skryf net 5. Die res van jou antwoorde SAL geïgnoreer word.
➢ Alle vrae wat nodig is om te verduidelik/bespreek/beskryf sal soos volg nagesien word:
I. Opskrif – 2 punte
II. Verduideliking – 1 punt of soos aangedui in die memorandum.
➢ Opstelvrae:
I. Geen punte mag toegeken word vir inhoud wat in die inleiding en slot herhaal word
nie.
II. Indien INLEIDING en GEVOLGTREKKING nie aangedui word nie, sal jy die punte
verloor.
@ Juffrou_ Ansie
, 2
Opstel uitleg:
Analise:
Inleiding
17/36
X (2 punte)
18/36
X-
Liggaam (Moenie liggaam skryf en onderstreep nie)
x (Skryf elke subopskrif neer en onderstreep & skryf puntsgewys in vol sinne.)
x
x 40
40
x
x
Gevolgtrekking
X (2 punte)
MULTI – KEUSE
’n Entrepreneur ʼn Persoon wat ’n nuwe produk of diens uitvind of wat ’n bestaande
produk of diens verbeter; entrepreneurs kan ander se idees gebruik
en hul eie besighede begin.
Intrapreneur ’n Bestuurder binne ’n besigheid wat ’n idee in ’n winsgewende
voltooide produk omskakel.
’n Alleenhandelaar Besigheid word deur een persoon besit en bestuur. Vinnige en
maklike besluite kan geneem word.
’n Vennootskap ʼn Ooreenkoms tussen twee of meer mense wat arbeid, kapitaal en
hulpbronne kombineer vir ’n gemeenskaplike doel.
Uitbuiting Wanneer een persoon of groep ’n swakker persoon of groep gebruik
om onbillik voordeel uit hulle te trek.
Selfvertroue Die oortuiging dat jy die vermoë het om suksesvol te wees in wat jy
ookal doen
Kapitaal Geld of bates van ’n besigheid, insluitend geld wat die eienaars van
’n besigheid nodig het om dit te begin en te bedryf.
@ Juffrou_ Ansie
, 3
BK Die afkorting aan die einde van ’n beslote korporasie se naam.
Akte van oprigting Die akte van oprigting sit die regte, verantwoordelikhede en pligte
van aandeelhouers uiteen.
Drievoudige eindresultaat Die bekendmaking van die pogings wat ’n onderneming maak
(anders as wins), insluitend mense en die planeet, staan as
drievoudige eindresultaat bekend.
Aandele Gelyke dele waarin ’n onderneming verdeel en verkoop word om
geld te verdien
Belastingtoegewing Om toe te laat dat die uitgawes vir ’n projek van die besigheid se
inkomste afgetrek word
Passie Passie is ’n hoë vlak van entoesiasme en ’n gewilligheid om uit jou
foute te leer
Volharding Om vasbeslote te wees om iets te doen ten spyte van enige
probleme of struikelblokke
Beperkte Beperkte aanspreeklikheid is wanneer die eienaar slegs
aanspreeklikheid aanspreeklik is vir die bedrag wat hulle in die besigheid belê het.
Direkteure Direkteure is die bestuurders van ’n maatskappy
Sosiale Sosiale verantwoordelikheid is wanneer elke persoon
verantwoordelikheid verantwoordelik is vir die gevolge wat hul gedrag en lewenstyl op die
omgewing en ander het.
Maatskaplike Maatskaplike verantwoordelikheid beteken ook om aktief betrokke
verantwoordelikheid te raak by projekte wat op 'n volhoubare manier 'n positiewe impak
op die samelewing kan hê.
MAATSKAPLIKE VERANTWOORDELIKHEID
Gevallestudie @IMPAQ JUN 2022
KMV vs. KMB
Korporatiewe maatskaplike verantwoordelikheid (KMV) is hoe maatskappye die besigheidsproses
bestuur om ’n algehele positiewe impak op die gemeenskap te maak en enige nadelige impak op
die omgewing te minimaliseer. Korporatiewe maatskaplike belegging (KMB) is enige maatskaplike
ontwikkelingsaktiwiteit wat nie onderneem word met die doel om besigheidsinkomste te
genereer nie. Met ander woorde, KMV is dit wat jy binne die besigheid doen om vir die
samelewing en die planeet te sorg en KMB is dit wat jy buite die besigheid doen om vir die
samelewing en die planeet te sorg.
Hou die bostaande inligting in gedagte en bepaal of die volgende scenario’s as KMV, KMB of
albei gesien kan word.
@ Juffrou_ Ansie
, 4
Starbucks het riglyne daargestel wat verseker dat die maatskappy koffie kry
wat volhoubaar gekweek en verwerk word.
Ben en Jerry’s gebruik slegs billike handel bestanddele en het ’n
volhoubaarheidsprogram vir melkplase ontwikkel.
Vir elke kers wat verkoop word, verskaf Altered Seasons ’n ete aan ’n
Amerikaner in nood deur Feeding America.
Coyuchi gebruik slegs natuurlike kleurstowwe en organiese katoen in ’n poging
om die afskeiding van chemikalieë in waterweë tydens verwerking te verminder
of selfs uit te skakel.
’n Gedeelte van Out of Africa se opbrengs word geskenk aan organisasies wat
onderwys en mediese sorg aan kinders verskaf.
Huise wat deur Prime Five Homes gebou is, is nie tipiese huise nie. Elkeen van
hierdie moderne, volhoubare wonings is toegerus om minder energie, gas en
water te gebruik, sodat kopers weet dat hulle na ’n eiendom trek wat beter vir
die omgewing is
Reaksie van gemeenskap as besighede nie KMV toepas nie. @IMPAQ JUN 2022
↘ Hulle kan verbruikersaksie neem deur boikotte of nie die produkte te koop nie.
↘ Hulle kan enige onetiese optrede openbaar maak en beskadig so die besigheid se
reputasie.
↘ Eis wetgewing teen enige onetiese optrede.
↘ Enige ander toepaslike antwoord oor die reaksie van gemeenskappe as besighede nie KMV
toepas nie.
__________________________________________________________________________
Borg of aansluit by programme tot voordeel van die gemeenskap. / Verminder armoede / Die
verskaffing van borgskappe aan sportbyeenkomste. / Belegging in werkskeppingsprojekte.
Gemeenskapsgesondheid: Spesiale bewusmakingsprogramme vir ernstige siektes.
Onderwys: Die verskaffing van onderwys en opleiding. / Voorsien skole van infrastruktuur.
Omgee vir die omgewing– die skep van
omgewingsprogramme. / Beskerming van die omgewing.
BELANGRIKHEID VAN KMV
↘ Die regering kan nie aan al die eise voldoen nie;
dit moet op ander staatmaak.
↘ Verslaggewing: groeiende vraag na Triple Bottom
Line Reporting.
↘ Kliëntebelangstelling: koop meer by 'etiese'
maatskappye.
↘ Groeiende beleggersdruk: Gee meer aandag aan
etiese kwessies voordat jy belê.
@ Juffrou_ Ansie
, 6
↘ Mededingende arbeidsmarkte: Om werknemers aan te stel en te behou, word maatskappye
gedwing om werksomstandighede te verbeter.
↘ Verskafferverhoudings: Stel gedragskodes vir verskaffers in om eie reputasie te beskerm.
Die effek van MIV/vigs op besigheid Strategieë oor hoe besighede die uitdaging
van MIV/vigs kan aanspreek
↘ Besighede is bekommerd oor die ↘ ʼn Assessering van die impak op die
verlies van geskoolde personeel. besigheid.
↘ Moeilik om produksievlakke te ↘ Vrywillige toetsing en berading vir
onderhou en om standaarde te personeel.
bevredig. ↘ Onderwys en opleiding (MIV/vigs-
↘ Verhoogde koste vir die werwing van werkswinkels).
nuwe personeel en om ekstra voordele ↘ Moedig gesondheidsbehandeling aan.
te bied ↘ Kondoomverspreiding en voorsiening
van antiretrovirale middels.
↘ Berading, welstandsprogramme en
ander vorme van maatskaplike
ondersteuning
Inisiatiewe wat sakeondernemings kan neem om sosio-ekonomiese kwessies aan te spreek
@DBE 2023
Ongelykheid en ✓ Voorsien beurse aan werknemers se kinders.
armoede ✓ Bied leerlingskappe aan vir werknemers.
✓ Ontwikkel die vaardighede van werknemers.
✓ Belê in 'n jong, beginner-MKB wat 'mededinger, koper of verskaffer kan
wees.
✓ Bied die beste vrywilligersprogramme aan.
✓ Ondersteun programme vir die verligting van armoede wat deur die
regering aangebied word.
✓ Skenk geld / kospakkies aan plaaslike NRO's.
MIV/Vigs ✓ Beradingsprogramme / opleidingsadviseurs om besmette en
geaffekteerde persone / werknemers te voorsien.
✓ Ontwikkel beradingsprogramme vir besmette / geaffekteerde persone /
werknemers.
✓ Hou werkswinkels oor MIV / vigs-programme / -veldtogte.
✓ Bied vrywillige MIV / vigs-toetsing en -berading in die werkplek aan.
@ Juffrou_ Ansie
, 7
✓ Begin anti-retrovirale behandelingsprogramme (ARV) vir besmette
werknemers.
✓ Moedig werknemers aan om by MIV / vigs-ondersteuningsgroepe aan te
sluit.
✓ Ontwikkel strategieë om stigma en diskriminasie te hanteer.
✓ Neem deel aan die MIV / vigs-voorkomingsprogramme wat in die
gemeenskap geïmplementeer word.
Ondersteun nie- regeringsorganisasie- /
gemeenskapsgebaseerdeorganisasies
Dobbelary ✓ Bied finansiële geletterdheidsopleiding aan.
✓ Ondernemings moet gebruik maak van organisasies soos Anoniem
Gamblers en die National Council for Problem Gambling om dobbelaars
te help om hul verslawing te beveg.
Werkloosheid ✓ Verskaf vaardigheidsontwikkelingsprogramme deur middel van
leerlingskappe.
✓ Bied beurse aan die gemeenskap aan om die vlak van onderwys te
verbeter.
✓ Skep werkgeleenthede vir lede van die gemeenskap.
✓ Verskaf entrepreneuriese programme wat selfwerksaamheid kan
bevorder.
✓ Ondersteun bestaande kleinsakeondernemings om meer
werksgeleenthede te skep.
Misdaad ✓ Bied werk aan.
✓ Raak betrokke by die plaaslike gemeenskap by volhoubare projekte met
die gemeenskap.
✓ Borg spesiale sportprogramme deur finansiering (prysgeld) vir spesiale
gemeenskapsgeleenthede te voorsien.
✓ 'n Skool aanneem; deur in die meeste van sy behoeftes te voorsien.
Geweld ✓ Verskaf 'n werknemerhulpprogram (EAP) om werknemers met
persoonlike probleme in staat te stel om hulp te soek.
✓ Voorsien raadgewingsfasiliteite / verwys slagoffers na privaat beraders.
@ Juffrou_ Ansie
, 8
ENTREPRENEURSEIENSKAPPE
RISIKO’S VIR ENTREPRENEURS @IMPAQ JUN 2022
↘ Hulle eie geld wanneer hulle ’n besigheid begin / finansiële risiko.
↘ Hulle loopbane wanneer hulle ’n werk met sekuriteit verlaat.
↘ Hulle gesinslewe aangesien die begin van ’n besigheid baie tyd verg.
↘ Hul gesondheid deur hoë stresvlakke omdat hulle al die verantwoordelikhede op hulself
neem.
↘ Die moontlikheid van mislukking.
Wins/Ekonomies Driedubbele verslagdoening beteken dat besighede nie net
op wins/hoë pryse moet fokus nie, maar ook in KMB-projekte
moet belê. Besighede moenie wins maak ten koste van hul
gemeenskap nie
Mense/Sosiaal Besigheidsbedrywighede behoort nie ’n negatiewe impak op
mense/werknemers/ kliënte/gemeenskap te hê nie.
Besighede moet betrokke raak/belê in volhoubare
gemeenskapsprogramme/projekte wat gemeenskappe sal
bevoordeel/ophef. Verbeter die lewenstyl/lewensgehalte van
hul menslike hulpbronne/werknemers.
Planeet/Omgewing Besighede moenie hulpbronne uitput/die omgewing
benadeel vir produksie- /winsdoeleindes nie. Hulle kan
energiedoeltreffende/ekovriendelike
produkte/produksiemetodes ondersteun.
Herwin/Hergebruik afval, bv. verpakking met herwonne
materiaal.
BESTUUR @IMPAQ JUN 2019
Besighede kan nie sonder bestuurders funksioneer nie; hulle koördineer alles. Die gehalte van
bestuur en leierskap het ’n beduidende impak op die sukses of mislukking van die organisasie.
Doeltreffende bestuurders en leiers skep loopbaangeleenthede vir werknemers en
motiveer/inspireer hulle om die organisasie se doelwitte te bereik.
@ Juffrou_ Ansie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ansiestudynotes. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.55. You're not tied to anything after your purchase.
