Hoofdstuk 6: Bestek en tekeningen
6.1 De architect
Aan de hand van de aangedragen wensen, het programma van eisen, ontwerpt de architect het
bouwwerk. De tekeningen zijn erg belangrij, zodat hij of zij een goede indruk heeft over hoe een en
ander er uit moet zien.
Ontwerp
Er wordt een boekwerk gemaakt, het bestek, waarin alle gegevens staan, die niet op tekeningen
kunnen worden gezet. Het geeft dus een volledige beschrijving van het werk. Dat dit zo gedaan
wordt heeft hoofdzakelijk twee redenen, te weten:
- het voorkomt dat de opdrachtgever iets anders krijgt dan wat hij heeft bedoeld
- het voorkomt dat de aannemer iets anders moet bouwen dan dat waarop hij zijn prijs heeft
gebaseerd.
6.2 Een contractstuk
Bestektekeningen zijn die tekeningen die zo volledig mogelijk het te bouwen object weergeven.
Daarom worden de volgende eisen aan bestektekeningen gesteld:
- de tekeningen moeten een goed inzicht geven in het bouwwerk
- constructieve oplossingen moeten duidelijk weergegeven zijn
- het moet mogelijk zijn om aan de hand van een bestektekening de hoeveelheid materiaal uit te
rekenen.
Het bestek geeft een zo volledig mogelijke beschrijving van het werk. Hierin staat o.a. een
materiaalomschrijving. Hoeveel bepaald materiaal nodig is, is af te lezen op de bestektekening. Dit is
een aanvulling op het bestek. Het bestek is onderverdeeld in vier hoofdafdelingen:
- administratieve bepalingen
- voorschriften omtrent de uitvoering
- voorschriften omtrent de bouwstoffen
- beschrijving van het werk
STABU betekent STABU besteksystematiek voor de Burgerlijke- en Utiliteitsbouw. Bestekken kunnen
gemaakt worden voor:
- nieuw werk
- verbouwingen
- herstelwerkzaamheden
- onderhoudswerkzaamheden
- gedeeltelijke werkzaamheden
Het bestek is dus een contractstuk en bestaat uit:
- het bestek
- de bestektekeningen
- Proces verbaal van aanwijzingen
- Nota’s van inlichtingen
1
,Het contractstuk is rechtsgeldig als het is ondertekend door de architect, de opdrachtgever en de
aannemer. Alle tekeningen die zijn ondertekend behoren tot de bestektekeningen.
6.3 Soorten tekeningen
Het technische tekenwerk is altijd in 2D. Er worden dan aanzichten gemaakt, zoals vooraanzicht,
zijaanzicht en achteraanzicht. Ook worden de plattegronden getekend waarbij een bouwwerk boven
de vloer wordt doorgesneden.
Perspectieftekening à dit is een getekende foto die voor de leek vaak verduidelijkend werkt. Zo’n
tekening wordt vaak in advertenties geplaatst ten behoeve van de verkoop.
Verkooptekening à het is een informatieve tekening voor toekomstige kopers. Het geeft in
hoofdzaak de grootte en de bereikbaarheid van de ruimten aan.
Schetsontwerp à deze tekening geeft een zeer globale weergave van het bouwwerk. De hoofdzaken
worden bepaald. Specifieke zaken worden achterwege gelaten.
Situatietekening à deze tekening geeft weer hoe het bouwplan gesitueerd is in zijn omgeving. Een
Noordpijl mag op deze tekening niet ontbreken.
Bestektekening(en) à als het schetsontwerp is goedgekeurd, worden er bestektekening gemaakt. De
specifieke zaken worden dan ook ingevuld, waardoor het bouwwerk zo volledig mogelijk wordt
weergegeven.
Werktekeningen à deze tekeningen zijn belangrijk tijdens de uitvoering van het werk. Ze zijn op een
grotere schaal getekend waardoor de maatvoering uitgebreider kan zijn. Ook is het mogelijk
verschillende materialen in deze tekening aan te geven.
Detailtekeningen à dit zijn eigenlijk ook werktekeningen. Ze geven een bepaalde detaillering of een
specifieke constructieve oplossing weer, bijvoorbeeld een gootdetail.
Constructietekening à hierop staat de constructie van het gebouw of een bouwdeel getekend. Het
wordt veel in de staalbouw en houtskeletbouw gebruikt.
Betontekening à vanaf deze tekeningen is het betonwerk te maken. Op de tekeningen staat een
volledige maatvoering. Bovendien is het mogelijk om op de tekening de benodigde wapening en de
zwaarte van de wapening aan te geven.
Sparingtekening à openingen die later moeilijk te maken zijn, worden op een aparte tekening
aangegeven. Te denken vanuit dan aan vloertekeningen.
Installatietekeningen à deze tekeningen worden voor een bepaalde installatie gemaakt. Zo zijn er
installatietekeningen voor de gasinstallatie of de waterleidinginstallatie.
Revisietekeningen à veel vakdisciplines zijn bezig een bouwwerk te realiseren. Het komt dan ook
reggelmatig voor dat tijdens de bouw zaken anders opgelost worden dan op tekening staat
aangegeven. Zo kan het voorkomen dat een rioleringsbuis op dezelfde hoogte ligt als een
elektraleiding. Een van de twee heeft dan ergens een afwijkend verloop. Op een revisietekening
wordt dan de uiteindelijke gerealiseerde toestand van de installatie aangegeven.
6.4 Tekeningen op schaal
Er zijn veel schalen mogelijk. Het meest gebruikelijk is:
Schaal 1:1 à (ware grootte) voor details
Schaal 1:5 à voor details en voor het verduidelijken van constructies
Schaal 1:10 à voor werktekeningen
Schaal 1: 20 à Voor werktekeningen
Schaal 1:50 à voor werktekeningen, maar ook voor schetsontwerpen en bestektekeningen
Schaal 1:100 à voor schetsontwerpen en bestektekeningen
Schaal 1:200 à voor zeer grote gebouwen
Schaal 1:500 à voor situatietekening
Schaal 1:1000 à voor situatietekening
Schaal 1:2500 à voor situatietekening
2
,6.5 Het hoofd
Rechtsonder aan de tekening moet het tekeningenhoofd of stempel komen te staan. Het bevat soms
het logo van het tekenbureau. In het tekeningenhoofd moeten een aantal zaken worden vermeld:
- voor welk gebouw de tekening bestemd is
- welk onderdeel op de tekening staat
- de naam van de architect
- de naam van de opdrachtgever
- de schaal waarop getekend is
- wie (welke werknemer) de tekening heeft gemaakt
- datum waarop de tekening gereed is gekomen
- data waarop wijzigingen zijn aangebracht
- ruimte voor een paraaf van diegene die de tekening gecontroleerd heeft
6.6 Formaten
Het voordeel van standaard papierformaten is dat bij het kopiëren van de tekeningen ook hetzelfde
standaardformaat kopieerpapier kan worden gebruikt.
6.8 Calque
Een calque is een transparante papiersoort. Het tekenpapier is van een harde kwaliteit, zodat
potloodlijnen kunnen worden weggehaald zonder dat zij een afdruk achterlaten. Het tekenen op
calque was ook prettiger. Een ander groot voordeel is dat de tekeningen die op dit papier zijn
vervaardigd, op een goedkope manier reproduceerbaar waren.
6.9 CAD-tekenen
Onder het CAD-tekenen wordt berstaan het tekenen met behulp van de computer. Het programma
waarmee wordt getekend is een CAD-programma. CAD betekent Computer Aided Drafting/Design,
oftewel computerondersteund tekenen.
6.10 Bestek en tekening lezen
Op tekeningen worden veel symbolen gebruikt. Ook de manier van arceren betekent een bepaald
materiaalgebruik. Bovendien zijn doorsneden te maken van bouwwerken of constructies. Deze
moeten allen worden bestudeerd. Dat bestuderen en het opnemen van het tekenwerk heet tekening
lezen.
De STABU-systematiek is gebaseerd op een SfB-code
De SfB-codering is in de jaren 50 in Zweden ontwikkeld voor de classificatie van bouwdelen ten
behoeve van kostencalculaties en bestekomschrijvingen. De in deze tabel gehanteerde volgorde
wordt gangbaar in de bouwwereld aangehouden. SfB staat voor Samarbestkommittën för
byggnadsfragor, hetgeen betekent: samenwerkingscommité voor bouwvraagstukken.
SfB element Onderdeel
1-9 Grond-, weg- en waterbouw
10-19 Onderbouw
20-29 Bovenbouw
30-39 Afbouw
40-49 Afwerkingen
50-59 Installatievoorzieningen
60-69 Installatievoorzieningen
70-79 Vaste inrichtingen
80-89 Losse inventaris
90-99 Terrein
3
, Hoofdstuk 7: Het uitzetten en maatvoeren van een bouwwerk
7.1 Landmeten en waterpassen
Landmeten en waterpassen door een bouwkundige rekent men tot de lagere geodesie. De hogere
geodesie hangt samen met de grootte en vorm van delen van het aardoppervlak.
Het doel van landmeten is het verkrijgen van de nodige gegevens om een deel van de aarde in kaart
te brengen of om kaarten bij te werken. Deze gegevens worden verkregen door metingen of
berekeningen uit die metingen. Waterpassen heeft tot doel: het bepalen van de hoogte van
verschillende terreinpunten ten opzichte van eenzelfde waterpasvlak. Uitzetten heeft tot doel: de
plaats van een op tekening ontworpen gebouw in het terrein aan te geven.
7.2 Kadaster
Het Kadaster geeft door middel van kaarten, registers, afbeeldingen en een beschrijving de
grondindeling in ons land aan. Deze indeling dient voor aanwijzing van het eigendom en heffing van
de grondbelasting. De gegevens kunnen zowel schriftelijk als mondeling verstrek worden, ze bestaan
uit:
- opgave eigenaar
- opgave grootte perceel
- opgave erfdienstbaarheden en bezwaardheid
- opgave van gegevens uit koopakten
Kaarten
Bij het kadaster onderscheiden we een boekhoudkundige en een landmeetkundige afdeling. De
boekhoudkundige afdeling houdt zich bezig met het op naamstellen van de zakelijke rechten op
onroerend goed uit akten, die zijn overgeschreven in de openbare registers. Tot het werk van
landmeetkundige afdeling behoort het bijhouden van de kadastrale kaart, het opmeten van nieuwe
kadastrale grenzen etc.
Een soort kaart die door het Kadaster wordt gemaakt, is de Grootschalige Basiskaart van Nederland
(GBKN). Op deze kaart staat de basisinformatie, waaraan gebruikers hun eigen informatie kunnen
toevoegen.
Verloop van de handelingen bij verkoop van een geheel perceel
- koper en verkoper schakelen een notaris in
- notaris maakt (authentieke) akte op
- deze akte gaat naar het kadaster voor overschrijving in het percelenregister
- naam verkoper wordt doorgehaald, met vermelding van de reden
- naam koper wordt bijgeschreven. Indien dit het eerste grondbezit is, wordt de naam ook
toegevoegd aan het naamregister
Verloop van handelingen bij gedeeltelijke verkoop van een perceel:
- koper en verkoper schakelen een notaris in
- notaris maakt (authentieke) akte op van het te verkopen deel
- deze akte gaat naar kadaster voor overschrijving in het percelenregister
- oproep aan koper en verkoper om met d elandmeter de nieuwe grenzen te bepalen
- oude perceelnummers worden doorgehaald
- nieuwe perceelnummers worden ingeschreven en de grootte wordt bepaald
- koper en verkoper krijgen bericht over de nieuwe grootte van de percelen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isabelleboekhorst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.12. You're not tied to anything after your purchase.