Summary
Samenvatting Corporate Governance - 5e editie (2024)
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van 'Grondslagen van Corporate Governance' 5e editie (2024).
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: darylmiddel1 • 1 month ago
Seller
Follow
dc_anne3112
Reviews received
Content preview
GRONDSLAGEN VANCORPORATGE GOVERNANCE
Post-Master Accountancy
Anne van Asten
,Inhoud
1. Corporate governance: een historisch perspectief....................................................................................................................................... 4
1.1. Ondernemen en corporate governance ......................................................................................................................................................... 4
1.2. Vormen van zakelijk eigendom....................................................................................................................................................................... 4
1.3. De ‘uitvinding’ van de naamloze vennootschap .......................................................................................................................................... 4
1.4. Invloed van beleggers ....................................................................................................................................................................................... 5
2. Systeem van corporate governance ................................................................................................................................................................ 6
2.1. Goed ondernemingsbestuur ............................................................................................................................................................................ 6
Kernfuncties corporate governance ........................................................................................................................................................................ 6
2.2. Interne corporate governance ......................................................................................................................................................................... 7
2.3. Externe corporate governance ........................................................................................................................................................................ 8
3. Bestuur ................................................................................................................................................................................................................ 8
3.1. Basisregels voor bevoegdheden ...................................................................................................................................................................... 8
3.2. Wettelijke taken van het bestuur..................................................................................................................................................................... 8
3.3. Aansprakelijkheid van bestuurders................................................................................................................................................................. 9
3.4. Samenstelling en omvang van de raad van bestuur ..................................................................................................................................... 9
3.5. Verantwoording in het jaarverslag................................................................................................................................................................ 10
4. Prestatiebeloning ............................................................................................................................................................................................. 10
4.1. Componenten van het beloningspakket (bestuurder)............................................................................................................................... 10
4.2. Prestatiebeloning in internationaal perspectief .......................................................................................................................................... 10
4.3. Fraude bij prestatiebeloning .......................................................................................................................................................................... 11
4.4. Kritiek op prestatiebeloning .......................................................................................................................................................................... 11
4.5. Overige ontwikkelingen ................................................................................................................................................................................. 11
4.6. Nieuwe wettelijke regelingen ......................................................................................................................................................................... 11
5. Raad van commissarissen............................................................................................................................................................................... 12
5.1. Instellen van een RvC ..................................................................................................................................................................................... 12
5.2. Taak en bevoegdheden van RvC .................................................................................................................................................................. 12
5.3. Kenmerken van een goede RvC ................................................................................................................................................................... 13
5.4. Commissies van de RvC................................................................................................................................................................................. 14
5.5. One-tier board ................................................................................................................................................................................................. 14
5.6. Thema’s rondom het functioneren van commissarissen.......................................................................................................................... 15
6. Aandeelhouder ................................................................................................................................................................................................. 15
6.1. Macht van de aandeelhouders ....................................................................................................................................................................... 15
6.2. Rechten en bevoegdheden van de AVA ..................................................................................................................................................... 16
6.3. Rechten van de individuele aandeelhouders ............................................................................................................................................... 16
6.4. Vergelijking van rechten van aandeelhouders in de VS en Nederland .................................................................................................. 17
6.5. Wie zijn de aandeelhouders ........................................................................................................................................................................... 17
6.6. Activistische aandeelhouders......................................................................................................................................................................... 18
6.7. Aandeelhoudersstructuur in internationaal perspectief ............................................................................................................................ 18
10. Toezichthouders .............................................................................................................................................................................................. 19
10.1. Toezicht in de Verenigde Staten ............................................................................................................................................................. 19
10.2. Toezicht in Nederland .............................................................................................................................................................................. 20
10.3. Effecten van toezicht ................................................................................................................................................................................ 21
11. Werknemers en medezeggenschap............................................................................................................................................................... 21
1
, 11.1. Modellen van Governance ....................................................................................................................................................................... 21
11.2. Rechten van werknemers in Nederland ................................................................................................................................................. 22
11.3. Internationale ontwikkelingen ................................................................................................................................................................. 23
11.4. Rol van werknemers in de kenniseconomie .......................................................................................................................................... 23
12. Internationale ontwikkelingen....................................................................................................................................................................... 24
12.1. Aandelenmarkt in de Verenigde Staten.................................................................................................................................................. 24
12.2. Sarbanes-Oxleywet .................................................................................................................................................................................... 24
12.3. Ontwikkelingen in Europa ....................................................................................................................................................................... 25
12.4. UK Corporate Governance Code........................................................................................................................................................... 25
12.5. UK Stewardship Code .............................................................................................................................................................................. 25
12.6. Na de kredietcrisis: Dodd-Frank en andere wetgeving ....................................................................................................................... 26
13. Structuurregeling ............................................................................................................................................................................................. 26
13.1. Ontstaansgeschiedenis van de oude structuurregeling ........................................................................................................................ 26
13.2. Vernieuwing structuurregeling ................................................................................................................................................................ 26
13.3. Criteria voor en kenmerken van een structuurvennootschap ............................................................................................................ 27
13.4. Bestuur onder de structuurregeling ........................................................................................................................................................ 27
13.5. Raad van commissarissen onder de structuurregeling......................................................................................................................... 27
13.6. Smokkelwaar in de structuurregeling ..................................................................................................................................................... 28
13.7. Kritiek op de structuurregeling ............................................................................................................................................................... 29
14. Nederlandse Corporate Governance Code ................................................................................................................................................ 29
14.1. Commissie Peters....................................................................................................................................................................................... 29
14.2. Commissie Tabaksblat .............................................................................................................................................................................. 29
14.3. Behoorlijk bestuur loont ........................................................................................................................................................................... 29
14.4. Code Tabaksblat en het vertrouwensprobleem .................................................................................................................................... 29
14.5. Naleving en evaluatie van de code .......................................................................................................................................................... 30
14.6. Actualisering van de code......................................................................................................................................................................... 30
14.7. Code Van der Meer Mohr ........................................................................................................................................................................ 30
14.8. Kritiek op de code ..................................................................................................................................................................................... 31
15. Governance bij publiek-private organisaties .............................................................................................................................................. 31
15.1. Ontwikkeling van de non-profitsector................................................................................................................................................... 31
15.2. Controle van de bestuursmacht .............................................................................................................................................................. 32
15.3. Deconfitures (financiële rampen) en schandalen ................................................................................................................................. 32
15.4. Mogelijke oorzaken van governanceproblemen................................................................................................................................... 33
15.5. Verbeteren van toezicht............................................................................................................................................................................ 33
16. Interne beheersing........................................................................................................................................................................................... 34
16.1. Van interne controle naar interne beheersing....................................................................................................................................... 34
16.2. COSO-raamwerk (1992)........................................................................................................................................................................... 34
16.3. COSO-ERM raamwerk (2004)................................................................................................................................................................ 35
16.4. Stappen in het proces van risicomanagement....................................................................................................................................... 35
16.5. COSO-raamwerk (2013)........................................................................................................................................................................... 36
16.6. In-controlverklaring nader beschouwd .................................................................................................................................................. 36
16.7. Kritiek op het COSO-raamwerk ............................................................................................................................................................. 37
16.8. IT-governance ............................................................................................................................................................................................ 37
18. De accountant .................................................................................................................................................................................................. 38
18.1. Corporate governance en de rol van de accountant ............................................................................................................................ 38
2
, 18.2. Poortwachter in diskrediet ....................................................................................................................................................................... 38
18.3. Externe accountantscontrole ................................................................................................................................................................... 39
18.4. Interne auditor............................................................................................................................................................................................ 40
18.5. Toezicht op accountants .......................................................................................................................................................................... 40
19. Goed bestuur in het mkb ............................................................................................................................................................................... 41
19.1. Algemeen beeld van het mkb .................................................................................................................................................................. 41
19.2. Governance verschillen mkb en grootbedrijf ....................................................................................................................................... 41
19.3. Corporate governance in het mkb .......................................................................................................................................................... 41
19.4. Wettelijke governancevoorschriften voor het mkb ............................................................................................................................. 42
19.5. De wenselijkheid van een gedragscode .................................................................................................................................................. 43
20. MVO en duurzaamheidsverslaggeving ........................................................................................................................................................ 43
20.1. Governanceregels en hun doelstellingen ............................................................................................................................................... 43
20.2. Maatschappelijk verantwoord ondernemen .......................................................................................................................................... 44
20.3. Duurzaamheidsverslaggeving .................................................................................................................................................................. 45
20.4. Shareholders versus stakeholders............................................................................................................................................................ 45
20.5. De toenemende invloed van stakeholders............................................................................................................................................. 46
20.6. Nieuwe regels voor duurzaamheidsverslaggeving................................................................................................................................ 46
Bijlage 1 – Rechtsvormen ............................................................................................................................................................................................... 47
Bijlage 2 – UK Corporate Governance Code ............................................................................................................................................................. 47
Bijlage 3 – UK Stewardship Code................................................................................................................................................................................. 49
Bijlage 4 – Code Van der Meer Mohr .......................................................................................................................................................................... 49
3
, 1. Corporate governance: een historisch perspectief
1.1. Ondernemen en corporate governance
Belangrijk voor het slagen van een onderneming is het verwerven van meer werkkapitaal en om de risico’s zo goed mogelijk in te
schatten en te beheersen. Dit wordt beïnvloed door de manier waarop de onderneming wordt bestuurd.
Corporate governance (behoorlijk ondernemingsbestuur): aan wie en op welke wijze moet een integer ondernemingsbestuur transparant
verantwoording afleggen. Hierbij gaat het over strategie, resultaten en risico’s van de onderneming en moet verantwoording worden
afgelegd aan aandeelhouders en andere belanghebbenden bij de onderneming. Kapitaalverschaffers moeten erop kunnen vertrouwen
dat de ondernemingsleiding rekening houdt met hun belangen.
1.2. Vormen van zakelijk eigendom
Zakelijk eigendom: het recht dat een persoon op een zaak kan hebben, dit is afhankelijk van de ondernemingsvorm die men kiest.
Onderneming: een georganiseerd verband van kapitaal, arbeid dat zich bezighoudt met het produceren van goederen en/ of diensten,
met de bedoeling deze in het economische verkeer te brengen, teneinde daar winst mee te behalen. In bijlage 1 is overzicht KVK van
verschillende rechtsvormen opgenomen.
Ondernemingsvorm Omschrijving
Eenmanszaak - Gedreven door één enkele natuurlijke persoon
Personenvennootschap - Gedreven door twee of meer ondernemers
- Samenwerkingsovereenkomst
- VOF/ CV/ Maatschap
- Ondernemers zijn zelf ook eigenaar
- 100% verantwoordelijk voor schulden
Rechtspersoon - Bv/ nv/ vereniging/ coöperatie/ onderlinge waarborgmaatschappij/
stichting
- Onderneming wordt als eenheid beschouwd
- Eigen rechtspersoonlijkheid
- Inbreng basiskapitaal
- Beperkte aansprakelijkheid bij bv en nv (kapitaalvennootschappen)
- Wordt vertegenwoordigd door een of meerdere bestuurders
1.3. De ‘uitvinding’ van de naamloze vennootschap
De keus van de rechtsvorm is vrij, deze keus brengt zowel rechten als verplichtingen met zich mee.
Door de geschiedenis heen zijn verschillende ondernemingsvormen te zien geweest, waaruit uiteindelijk de naamloze vennootschap is
ontstaan.
Historische Beschrijving
ondernemingsvorm
Eenmanszaak - Oudste ondernemingsvorm
Compagnie - Ontstaan vanuit grote sommen geld die nodig waren voor handel (gouden eeuw)
- Vereniging van kooplieden
- Handel drijven voor gezamenlijke rekening
- Rechten en plichten in overeenkomst
- Aansprakelijkheid beperkt tot inleg
Commenda - Vennootschapscontracten tussen twee partijen (partij 1: stille vennoten, partij 2:
koopman)
- Wordt ontbonden zodra handelsvaart was voltooid
- Aansprakelijkheid beperkt tot inleg
Nv - Eerste beursgenoteerde nv = VOC
o Verkrijgen van octrooi betekende voor de VOC dat zij voor de Republiek der
Nederlanden het alleenrecht verwierf om in overzees gebied handel te drijven
o Delen in opbrengst, zonder deel te nemen in tocht
o Dividend
o Aandelen waren verhandelbaar
o Bestuur nam zelf ook deel
4
, In de rechtsvorm van de nv hebben zich veel (beurs)schandalen van fraude en misbruik voorgedaan: South Sea Company (1720), Jay
Cooke (spoorwegmaatschappij Northern Pacific Railway), Müller (Nederland). Vanaf begin van deze eeuw waren het m.n. de
boekhoudschandalen in de VS (Waste Management, Xerox, Qwest, Enron).
Wetgeving n.a.v. schandalen:
- Bubble Act (1720, Engeland): direct reactie op South Sea Company. In deze wet werd het verboden om een beursgenoteerde
onderneming te zijn zonder goedkeuring vooraf van de koning.
- Securities and Exchange Act (1934, VS): reactie op beurskrach, voorzag in strenge regels voor transparantie en verantwoording
d.m.v. financiële verslagen. Bij deze wet is de Securities and Exchange Commission opgericht, SEC oefent toezicht uit op
aandelenmarkten, heeft daarnaast vergaande bevoegdheden in het vervolgen van bestuurders of ondernemingen.
- Sarbanes-Oxleywet (SOX) (2002, VS): aandacht voor risicobeheersing en interne controle
1.4. Invloed van beleggers
Vraag naar behoorlijk ondernemingsbestuur wordt relevant als ondernemingsleiding en kapitaalverschaffing niet in één hand liggen.
In 1811 werd het Franse recht inclusief de Code de Commerce ingevoerd en hiermee een doctrine van aandeelhouderssuprematie. Dit
werd in 1835 vervangen door het Nederlandse Wetboek van Koophandel, waarin inrichting van naamloze vennootschappen
grotendeels werd overgelaten aan oprichters. In 1928 werd een nieuwe regelgeving ingevoerd waarbij grote vennootschappen hun
jaarrekening via het handelsregister dienden te publiceren, controle was doorgaans door commissarissen of gedelegeerde aandeelhouders.
In 1918 werd Wetboek van Koophandel herzien (drie belangrijke organen: bestuur, commissarissen en AVA).
Structuur van nv is in opzet een dualistische structuur, aan ene kant staan kapitaalverschaffers die zich verenigen in
aandeelhoudersvergadering. Aan andere kant staat bestuur dat vennootschap moet leiden. Bestuur wordt benoemd door AVA.
Public equity: uitgifte beursgenoteerde aandelen. Reden hiervoor was behoefte aan externe financiering en verhandelbaarheid tussen
aandeelhouders. Investeerders kunnen risico spreiden door vermogen in meerdere ondernemingen te beleggen.
Agencyprobleem: zwakke relatie tussen verspreide ‘anonieme’ aandeelhouders en het sterke en goed geïnformeerde management. Er is
sprake van een grote informatieasymmetrie. Boot en Cools geven de volgende opsomming van de agencyproblemen in de relatie tussen
aandeelhouders en management:
1. Neiging tot inefficiënt management
2. Perk consumption: toe-eigenen van twijfelachtige secundaire arbeidsvoorwaarden en faciliteiten
3. Onderinvesteringen ten gevolge van risicoaversie van management
4. Gevaar excessieve risico’s wanneer onderneming in financiële problemen raakt
5. Korte termijn oriëntatie of bijziendheid
6. Zelfverrijking
7. Overmoed managers (hubris-hypothese)
8. Narcistisch gedrag (eigenliefde)
De rechten van aandeelhouders in Engeland en Nederland zijn sterker dan die van Amerikaanse aandeelhouders. In VS zijn ze beperkt
door stagered boards, plurality voting en poison pills). Binnen het Rijnlandse model (Europa) wordt gestreefd naar evenwichtige afweging
van de belangen van het bestuur, werknemers en aandeelhouders en de maatschappelijke verantwoordelijkheid van het bedrijf (=
stakeholderbenadering). Tegenover de stakeholdersbenadering staat het Angelsaksische model waarin de shareholders centraal staan
(shareholdersvisie). De onderneming is in deze visie een verlengstuk van de aandeelhouders, bij wie de uiteindelijke macht moet liggen.
Belangen shareholders:
- Maximale winst uit investering bij aanvaardbaar niveau van ondernemingsrisico’s
- Dividend uitkeren zodra de winst dat toelaat
- Vrije verhandelbaarheid van het aandeel om koerswinst te realiseren
De governance structuur van een onderneming, inclusief vastleggen van bevoegdheden aandeelhouders, heeft als doel een
krachtenveld te creëren waarin de toekomstige gedragingen en beslissingen leiden tot maximale waardecreatie voor de aandeelhouders,
rekening houdend met de belangen van de overige stakeholders.
De maximalisatie van aandeelhouderswaarde kan wel eens de beste doelstelling zijn voor een systeem van corporate governance
omdat daarmee op eenvoudige wijze kan worden vastgesteld of het bestuur zich op een goede manier van zijn taak heeft gekweten.
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dc_anne3112. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.32. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now
Recently viewed by you
