Les 2.1: Vitale functies
Vitale functies beoordelen
Ademhaling bewaken
Je observeert de ademhaling zodat je de normale waarden of afwijkingen kunt vaststellen.
De vier kwaliteiten van de ademhaling:
- De frequentie van de ademhaling hoe groot is het aantal in- en uitademingen per
minuut?
- De diepte van de ademhaling is er sprake van een oppervlakkige of diepe
ademhaling?
- De regelmaat van de ademhaling is de ademhaling regelmatig?
- De ademhalingspatronen is er een steeds terugkerend patroon in de ademhaling?
Een langzame ademhaling zonder benauwdheid heeft geen verdere betekenis. Een snelle
ademhaling zonder benauwdheid komt voor bij opwinding, bij een hogere temperatuur, als
diep ademhalen pijnlijk is.
Normale ademfrequentie
De normale ademfrequentie is verschillend per leeftijdsgroep, namelijk:
- Volwassen halen tussen 9 en 14 keer per minuut adem.
- Tieners halen 12 tot 20 keer per minuut adem.
- Kinderen van 2 tot 12 jaar halen tussen de 20 en 30 keer per minuut adem.
- Zuigelingen halen tussen de 30 en 50 keer per minuut adem.
Normaal heeft de ademhaling een regelmatig verloop, waarbij de uitademing (expiratie) iets
langer duurt dan de inademing (inspiratie). Aandoeningen van de hersenstam kunnen de
ademhaling beïnvloeden.
Terminologie voor ademhalingspatronen
Apneu = afwezigheid van ademhaling.
Dyspneu = benauwdheid.
Hyperventilatie = overademhaling de zorgvrager haalt langdurig en te diep adem.
Kussmaulademhaling = zeer diepe, ononderbroken en regelmatige ademhaling die ontstaat
bij een zorgvrager met ernstig ontregelde diabetes.
Cheyne-stokesademhaling = de diepte van de ademhaling neemt eerst toe, neemt daarna af
en stopt dan even. Deze manier van ademhaling komt voor bij een verminderde
pompfunctie van het hart bij slagaderverkalking in de hersenen en bij stervende zorgvragers.
Zuchtende ademhaling = regelmatige ademhaling met af en toe een zucht. Bij kinderen is dit
normaal. Bij volwassen komt dit voor bij een hersenvliesontsteking of een
hersenbeschadiging.
Gasping (happende ademhaling) = diepe inademing waarbij alle hulpademhalingsspieren
worden aangespannen, het hoofd achterover wordt geworpen, de onderkaak naar beneden
zakt en de mond openstaat. De uitademing gebeurt volledig passief. De
ademhalingsfrequentie is 5 keer per minuut. Deze manier van ademhalen komt voor bij
stervenden en bij mensen die na een ademhalingsstilstand weer spontaan gaan ademen.
, Atactische ademhaling = volledig onregelmatige ademhaling wat betreft diepte en
frequentie. Deze manier van ademhaling kan voorkomen bij slaapmiddelvergiftiging, bij het
ontwaken uit narcose en bij een hersentumor.
Geluid bij ademhaling
Stridor = bij ademhaling een gehoor van gepiep en gefluit ten gevolge van een vernauwing in
de luchtwegen.
Inspiratoire stridor = geluid bij inademen vernauwing zit in de hoge luchtwegen.
Expiratoire stridor = geluid bij uitademen vernauwing zit in de lage luchtwegen.
Reutelen = geluid dat ontstaat doordat slijm niet goed opgehoest kan worden.
Hoesten = krachtig uitademen bij een plotseling geopende stemspleet
Hik = plotselinge samentrekking van het middenrif waarbij de stemspleet zich plotseling
sluit.
Geur van de ademlucht
Normaal is uitgeademde lucht geurloos. Wanneer de uitademingslucht gaat ruiken kan er
sprake zijn van:
- slechte gebitsverzorging;
- infecties van de bovenste luchtwegen;
- verschillende vergiftigingen en stofwisselingsstoornissen;
- ontregelde diabetes (acetongeur).
Foetor ex ore = iemand ruikt onaangenaam uit de mond.
Huidskleur in relatie tot de ademhaling
De huiskleur wordt voornamelijk bepaald door twee factoren:
- de doorbloeding van de huid;
- hoeveelheid pigment in de huid.
De kleur van het bloed wordt bepaald door de hoeveelheid zuurstof in het bloed. Veel
zuurstof maakt het bloed rood. Weinig zuurstof maakt het bloed donkerrood tot blauw.
Soorten cyanose
Cyanose = blauwe verkleuring van huid en slijmvliezen.
Centrale cyanose = zuurstofarm bloed wordt door het hart in de aorta gepompt. Dit leidt tot
cyanose van lippen, tong, nagelbed en oren.
Perifere cyanose = veel zuurstof wordt uit het bloed gehaald omdat het bloed traag door het
weefsel stroomt. Dit leidt tot cyanose van vingers, tenen en neuspunt.
Bij sterk gepigmenteerde mensen is de cyanose het best te zien op plaatsen met minder
pigment, zoals de nagels en de lippen.
Circulatie bewaken
De circulatie zorgt ervoor dat de weefsels van zuurstof en voedingsstoffen worden voorzien
en dat afvalstoffen en koolzuur worden afgevoerd. De doorbloeding van weefsels is vooral
afhankelijk van de pompwerking van het hart. Daarom moet je de pompfunctie observeren.
Je bewaakt de circulatie door de waarden van de polsslag te bepalen en de bloeddruk op te
nemen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Resigk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.