Anatomie & fysiologie: zintuigen.
9.1: sensorische cellen.
Sensorische transductie:
- Omstandigheden binnen of buiten lichaam omzetten in elektrisch signaal
- Via sensorische cellen (‘zintuigcellen’)
o Neuronen via hun dendrieten: ‘vrije zenuwuiteinden’
o Gespecialiseerde cellen
- Soms beschermd door accessoire structuren en bindweefsel
- Types sensorische transductie
o Nocitransductie: pijn
o Thermotransductie: temperatuur
o Mechanotransductie: tast, druk, houding, evenwicht, gehoor
o Chemotransductie: pH, pO2, pCO2, reuk, smaak
o Fototransductie: zicht
Receptoren:
- Exteroreceptoren.
o Prikkel afkomstig van externe milieu
o Pijn, temperatuur, tast, druk, reuk, smaak, zicht, gehoor
- Interoreceptoren.
o Prikkel afkomstig van interne milieu
o Pijn, temperatuur, baroreceptoren (bloeddruk), chemoreceptoren (pH, pO 2,
pCO2, glucosegehalte)
- Proprioreceptoren.
o Prikkels afkomstig van vestibulum, halfcirkelvormige kanalen,
peeslichaampjes, spierspoeltjes
o Geven info over positie lichaam in ruimte
Receptorveld:
- Het gebied dat informatie levert aan één sensorische cel
- Hoe groter het gebied, hoe kleiner het onderscheidend ofte discriminerend vermogen
- Tweepuntsdiscriminatie
o Minimale afstand tussen twee prikkels om afzonderlijk
te worden waargenomen.
Intensiteit:
- Hoe intenser de prikkel, hoe hoger de frequentie vd
actiepotentialen door axon
Adaptatie:
- Afname gevoeligheid van sensorische cel in aanwezigheid van constante prikkel
9.2: algemene zintuigen.
, Begrip ‘algemene’ zintuigen:
- Sensorische cellen van algemene zintuigen zijn vrij eenvoudig van structuur
- Ze liggen verspreid over het hele lichaam (en dus niet in gespecialiseerde organen)
PIJN (EN NOCICEPTIE)
- Vrije zenuwuiteinden zijn gevoelig voor
o Mechanische prikkels (bv. snijwonde)
o Thermische prikkels (bv. kokend water)
o Chemische prikkels (bv. n.a.v. ontstekingsreactie ofte inflammatie)
- Twee types axonen
o Gemyeliniseerde Aδ-vezels:
> Snelle (± 5km/u), stekende pijn
> ‘Epikritische pijn’: goed gelokaliseerd
o Ongemyeliniseerde C-vezels:
> Trage (± 100km/u), doffe of brandende pijn
> ‘Dyskritische of protopathische pijn’: niet goed gelokaliseerd
- Onderscheid tussen:
o Nociceptie -> autonome respons op schadelijke prikkel thv sensorische cellen
-> zweten, bloeddrukdaling, nausea (misselijkheid),…
o Pijn -> bewuste, onaangename ervaring als gevolg van echte of
potentiële weefselschade
- Via tractus spinothalamicus naar primair sensorische cortex
- Gerefereerde pijn is pijngewaarwording in deel van lichaam dat niet wordt geprikkeld
o Prikkels komen van ingewanden maar lijken onterecht afkomstig van
lichaamsoppervlak
o Axonen van de ingewanden en het gerefereerde lichaamsoppervlak delen
dezelfde spinale zenuw
TEMPERATUUR (THERMOCEPTIE)
- Vrije zenuwuiteinden:
o Koudereceptoren
o Warmtereceptoren
- In huid, skeletspieren, lever, hypothalamus
- Via tractus spinothalamicus naar primair sensorische cortex
- Zeer adaptief
TAST (TACTIEL ZINTUIG)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lunavandenmeersschaut. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.74. You're not tied to anything after your purchase.