Summary
Samenvatting - epidemiologie en volksgezondheid
- Course
- Institution
samenvatting voor het vak epidemiologie en volksgezond
[Show more]
1 review
By: hannevanhellemond • 3 months ago
was a good summary, achieved a 14/20
Seller
Follow
goormansamber1
Reviews received
Content preview
Epidemiologie & volksgezondheidIntroductie epidemiologie en moleculaire epidemiologie
1. History, recent
Cholera epidemic in London, 1854
• Cholera epidemie (midden 19de eeuw)
• Administratie was bezig: geboorte, dood, leeftijd
- Algemeen register: register van geboorten, huwelijken, en overlijden met beroep, leeftijd
en doodsoorzaak.
• John Snow (“eerste epidemioloog”) → 19de eeuw: 2 theorieën (Germ theory en Miasma
theory)
➔ Miasma theory: alles wordt via lucht verspreid
➔ Germ theory: ziekten zijn van iets afkomstig (dus niet van de lucht maar van een kiem,
welke dan de ziekte veroorzaakt) → Deze theorie heeft “gewonnen”
• District in Londen, mensen stierven aan cholera → Binnen een periode van 10 dagen stierven
500 mensen in de wijk Soho (Londen, september 1854).
• John Snow bestudeerde cholera al jaren. → Om een verklaring voor de epidemie te vinden,
zette hij elk geval van cholera → iedereen die ziek was aan Cholera wordt aangeduid op een
kaart
- John Snow besefte dat de gevallen van choleradood zich concentreerden rond een pomp
in Broad Street. In de buurt van andere pompen was het aantal choleradoden beperkt.
➢ Dus iedereen die ziek werd, was gelokaliseerd rond een bepaalde waterpomp
- Het water van de Broad Street-pomp werd geleverd door de 'Southwark and Vauxhall
company'.
- Een volgende stap was de analyse van de cholera-sterfte als functie van de leverende
bedrijven
- Er werd een tabel opgesteld → 5/1000 doden/inwoners voor de pomp van de Southwax
company (→ Lambeth Cy had 0,9/1000 doden/inwoners)
➢ Southwax company nam stroomopwaarts zijn water → bron/pomp
➔ Het idee van John Snow klopte, maar er zaten fouten in (biases, etc.)
• Hierna werd de pomp afgesloten → cholera epidemie stopte
(1852: De 'Lambeth Waterworks Company' besloot het water op te vangen voordat de Theems
Londen bereikte, terwijl de 'Southwark and Vauxhall Water Company' het water blijft opvangen
op dezelfde (vervuilde) locatie.)
1854: isolation of the vibrio cholerae (Filippo Paccini)
• in hetzelfde jaar is dan de cholera bacillus ontdekt in Italië → is de oorzaak van cholera
1883: isolation of the vibrio cholerae (Robert Koch, Nobel price 1905)
Hoe is dit dan verder geëvolueerd?
→ Janet Lane-Claypon (1877-1967)
• Retrospectieve cohortstudie' (1912) 't-test' (1912)
• Eerste (?) retrospectieve cohortstudie (1912): Gewichtstoename tijdens de babytijd en borst-
vs flesvoeding.
, → Eerste (moderne) 'case-control studie' (1926) naar de oorzaken (gerelateerd aan
zwangerschap, ouderschap en borstvoeding) van borstkanker
- hoe kinderen aankomen in gewicht is verschillend bij kinderen die borstvoeding kregen
tegenover kinderen die flessenvoeding kregen
- Vrouwen die borstkanker kregen hadden gemiddeld minder kinderen (= minder
borstvoeding) dan vrouwen die geen borstkanker kregen
→ Hill & Doll
• Roken en longkanker (In de jaren 50 van de vorige eeuw) (via case control design)
- Dit heeft 40-50 jaar geduurd voordat dit werd aangenomen (vnl. door het feit dat
epidemiologen nooit echt zeker zijn)
• Hill → criteria voor causaliteit
1. sterkte van de associatie
2. consistentie van de associatie
3. specificiteit van de associatie
4. temporaliteit
5. biologische gradiënt (dosis/respons)
6. Plausibiliteit
7. coherentie (tussen experimenteel en epidemiologisch bewijs)
8. experiment
9. analogie
→ Geoffrey Rose (1926 - 1993)
• Transformatie van de benadering van strategieën voor het verbeteren van de gezondheid.
• Hoog-risico strategie: richt zich op kwetsbare bevolkingsgroepen. Klinisch georiënteerde
benadering van preventieve geneeskunde
• Bevolkingsstrategie: doelpopulatie. Breed georiënteerde benadering van preventieve
geneeskunde en volksgezondheid
• Bevolkingsstrategie: "Een groot aantal mensen met een klein risico kan aanleiding geven tot
meer ziektegevallen dan het kleine aantal dat een hoog risico loopt"
Wat er nu veel gebeurt, en veel geld kost → cohort studie
• een vorm van longitudinaal onderzoek waarbij proefpersonen met een gemeenschappelijk
kenmerk herhaaldelijk worden gemeten over een langere periode (internet)
- Bv. mensen heel hun leven laten opvolgen om meer te weten over hartaandoeningen (the
Framingham Heart Study) (ook verschillende andere studies)
2. Epidemiologie van vandaag
The Framingham Heart Study (FHS)
• Doel: de risicofactoren van hart- en vaatziekten onderzoeken.
• Belangrijkste bijdragen aan de volksgezondheid:
1. Identificatie van risicofactoren voor hart- en vaatziekten: hoge bloeddruk (huidige
definitie), roken, cholesterol, enz.
2. Framingham-risicoscore: identificatie van individuen met een hoog risico op
hartaandoeningen, waardoor primaire preventiestrategieën kunnen worden
toegepast op deze populatie.
The Whitehall Studies: Health Inequalities (1960s by G. Rose and D. Reid.)
• Oorspronkelijk doel: risicofactoren voor hart- en vaatziekten en diabetes.
N= 17.530 mannelijke ambtenaren.
, • Bracht "sociale klasse" en "ongelijkheid" op de onderzoeksagenda:
- Sociale gradiënt in ziekte/sterfte onder mensen boven armoede.
- Mannen in de laagste klasse hadden 3 keer zoveel sterfte door coronaire hartziekten.
• Resultaten niet te verklaren door klassieke verklaringsmechanismen (executieve stress en
armoede).
Whitehall II Study (M. Marmot, 1985)
• Doel: sociale en beroepsinvloeden op gezondheid en ziekte onderzoeken.
n=10.308 mannelijke en vrouwelijke Britse ambtenaren.
• Belangrijkste bevindingen:
- Bevestiging van de omgekeerde relatie tussen sociaaleconomische positie en coronaire
hartziekten, diabetes en metabool syndroom.
- Psychosociale factoren op het werk en thuis (bijv. werkorganisatie, werkklimaat en sociale
invloeden buiten het werk) die bepalend zijn voor ziekte.
The Nurse’s Health Studies (NHS)
• NHS (F. Speizer, 1976), II en III: beroepscohort van verpleegkundigen (n=121.700).
Doel: Effecten onderzoeken van anticonceptiemethoden, roken en andere risicofactoren op
kanker en hartziekten.
• Belangrijkste bevindingen:
- Huidig gebruik van orale anticonceptiemiddelen verhoogt het risico op borstkanker en
coronaire hartziekten.
- Postmenopauzale hormoontherapie: het gebruik van oestrogenen en progestagenen kan
het risico op borstkanker en beroerte verhogen, maar kan het risico op coronaire
hartziekten verlagen.
Epidemiology of today
• Directe oorzaken zijn niet altijd meer duidelijk → kan gaan over kleine zaken zoals epigenetica
• Birth cohortes: kijken naar exposure tijdens zwangerschap en tot welke ziekte ze laten
aanleiding kunnen geven.
- Europese geboortecohorten: onderzoek naar risicofactoren van ziekten op jonge leeftijd
- → Je komt op een bepaald moment op een nieuwe waarbij sommige dingen heel moeilijk
duidelijk worden. → wat is de aanleiding van een bepaalde ziekte?
• We weten ook dat niet alleen de genetica een aanleiding is voor een bepaalde ziekte
- Bv. diabetes kan soms veroorzaakt worden door ondervoeding als kind (karikaturaal
voorbeeld van zo’n birth cohorte). Dus dit heeft niet alleen te maken met de lifestyle of
genetica → epigenetica
3. Definities
EPI = “upon”
DEMI = “people” (demos)
OLOGY = “study” (logos)
• Epidemiologie (zie ppt)
- Oxford English Dictionary: De tak van de medische wetenschap die zich bezighoudt met
epidemieën
- Kuller LH: Am J Epid 1991;134:1051: Epidemiologie is de studie van "epidemieën" en hun
preventie
→ Op een bepaald moment 23 definities ?!
, Slides 40 - 42: er worden hier verschillende definities over epidemiologie aangehaald
→ Verschillende mogelijkheid, maar de volgende bespreken we uitvoerig, nl.:
• The study of the distribution and determinants of health related states and events in
populations and the application of this study to control of health problems
= De studie van de distributie en determinanten van gezondheidsgerelateerde toestanden en
gebeurtenissen in populaties en de toepassing van deze studie op de controle van
gezondheidsproblemen
STUDY (→ The study of the distribution and determinants of health related states and events in
populations and the application of this study to control of health problems)
Epidemiologie is de kernwetenschap van de volksgezondheid. Het is een zeer kwantitatieve discipline
gebaseerd op principes van statistiek en onderzoeksmethodologieën.
Drie soorten studies om vragen te beantwoorden:
1. Beschrijvende epidemiologie: niet-causale analyses die waargenomen gegevens beschrijven
(bv. surveillance)
➔ Hoeveel komt de ziekte voor in de maatschappij (is niet causaal, gewoon beschrijven)
2. Voorspellende epidemiologie: gebruik van waargenomen gegevens om uitspraken te doen of
voorspellingen te doen (bijv. gebruikt in de klinische epidemiologie).
➔ Iets proberen te voorspellen. Bv. Iemand van 55-60 jaar die hoest op bloed → de causaliteit
maakt niet uit → je wil gewoon weten of die persoon longkanker heeft of niet (voorspellen
van de diagnose of prognose)
3. Causale epidemiologie: causale effecten van risicofactoren/blootstellingen op ziekte.
➔ Dus wel: wat is de oorzaak? (meestal gebruikt in public health)
Let op: epidemiologische resultaten zijn niet het enige bewijs voor causaliteit!
HEALTH RELATED STATES & EVENTS (→ The study of the distribution and determinants of health related
states and events in populations and the application of this study to control of health problems)
• Epidemieën van overdraagbare ziekten - oorspronkelijke focus
• 'ziekten', doodsoorzaken, gedrag, impact prevetieve programma's & aanbod gezondheidszorg
• Huidig toepassingsgebied:
- endemische overdraagbare ziekten
- Niet-overdraagbare infectieziekten
- chronische ziekten, verwondingen, geboorteafwijkingen, gezondheid van moeder en kind,
gezondheid op het werk en milieugezondheid
- gezondheidsgerelateerd gedrag: lichaamsbeweging, gordelgebruik,
• Epidemiologie houdt zich bezig met de gezondheid → dus met ziektes, met oorzaken van
sterftes
→ infectieziekten gericht
• Bv. obesitas is geen ziekte op zich, maar je kan wel onderzoek doen naar de bloeddruk ?
• + slide 46
DISTRIBUTION (→ The study of the distribution and determinants of health related states and events
in populations and the application of this study to control of health problems)
• Omvat frequentie en patroon
• Frequentie: het aantal gezondheidsgebeurtenissen (bijv. het aantal gevallen van diabetes in
een populatie), ook de relatie van dat aantal met de grootte van de populatie
• Patroon: het optreden van gezondheidsgerelateerde gebeurtenissen per tijd, plaats en persoon
- Tijdspatronen: jaarlijks, seizoensgebonden, wekelijks, dagelijks, per uur, weekdag versus
weekend,
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller goormansamber1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.73. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now