Summary
Forensisch Sociaal Werk Samenvatting
- Course
- Institution
Forensisch Sociaal Werk Samenvatting Hogeschool Gent Samenvatting van alle Powerpoints met notities uit de lessen
[Show more]
Seller
Follow
saracourteyn
Reviews received
Content preview
FORENSISCHSOCIAAL WERK
Sara Courteyn
Sociaal Werk 2023 - 2024
, FORENSISCH SOCIAAL W ERK (FSW)
EVALUATIE
Mondeling examen 70%
Individuele verwerkingsopdracht 20%: 1 vraag hierover op mondeling examen
Inzet tijdens lessen en aanwezigheid bij werkveldbezoeken: 10%
LES 1: WAT IS FSW + GESCHIEDENIS
WAT IS FORENSISCH SOCIAAL WERK?
= het sociaal werk binnen het forensisch (gerechtelijk) veld = het domein waar sociaal werk en
(straf)recht elkaar ontmoeten
= een zich steeds ontwikkelend concept, steeds in verandering
- Activiteiten en disciplines die linken hebben met strafrecht: politie, parket, strafuitvoering
binnen en buiten gevangenissen, re-integratie…
- Algemene hulp- en dienstverlening aan justitiabelen, mensen die (on)rechtstreeks
geconfronteerd worden met een strafrechtelijke interventie (of hiermee in aanraking dreigen
te komen)
o Daders (verdachten, ex-gedetineerden, mensen op probatie/ met autonome
werkstraf…)
o Slachtoffers/ getuigen
o Naastbestaanden (indien SO nog in leven, nabestaanden (indien SO overleden)
= Justitiabelen
Weinig tot geen aandacht voor tot het jaar 2000
- Kan voorkomen onder verschillende vormen
o Methodisch aanbod: vanuit een bepaald methodiek bv. systeemdenken
o Aanbod t.a.v. welbepaalde doelgroepen: gedetineerden, slachtoffers,
geradicaliseerden, geïnterneerden…
o Een voorzieningenaanbod: binnen welbepaalde sector bv. onderwijs aan
gedetineerden
Deze vormen lopen door elkaar of kunnen elkaar aanvullen/ versterken
SPANNINGSVELD STRAFRECHT – SOCIAAL WERK
Doelstelling strafrecht/ justitie:
- Grenzen stellen
- Normerende functie/ ordehandhaving: grens overtreden = sanctie/ straf
- Veiligheid als hoogste goed
Niet neutraal, want regels worden bepaald door rechtsorde en is verbonden met socio-
economische context op dat moment!
Doelstelling sociaal werk:
- Bevorderen van het welzijn
, - Controleren, corrigeren, normeren: kritisch blijven nadenken tijdens handelen naar algemeen
welzijn
Niet neutraal, want verbonden met historische en maatschappelijke context!
Bovenstaande doelstellingen zorgen voor 3 grote spanningsvelden:
- FSW werkt binnen de context van het strafrecht. Een aantal krijtlijnen en het speelveld zijn
reeds bepaald. Hierdoor is er geen neutrale werkruimte.
- Individuele benadering vanuit strafrecht vs. de structurele benadering en interventies van het
sociaal werk
o Ex-gedetineerden mogen geen contact hebben met elkaar. Stel dat dit toch gebeurt,
wat dan? SW zou keuze om melding te maken laten afhangen van verschillende
factoren, maar volgens het strafrecht zou de melding meteen en zonder discussie
moeten gebeuren.
- De doelstellingen verschillen van elkaar. Justitie heeft als doel om veiligheid, orde en controle
te handhaven. FSW om het welzijn te verhogen en mensenrechten na te leven.
o Willy de muis leeft in de printer van het bureau van de gevangenis. Waar 1 muis is,
zijn er veel. Als er geen plaatsen zijn in de gevangenis, zullen de gedetineerden op de
grond moeten slapen tussen de muizen. Dit is niet menswaardig, maar op die manier
wordt de veiligheid wel gegarandeerd gezien de persoon uit de maatschappij is
gehaald.
Strafrecht en SW worden dus beiden beïnvloed door politieke en sociaaleconomische context. Het
speelveld is steeds in conceptuele ontwikkeling. Hetgeen strafbaar is, is maatschappelijk in verandering
Ook de verhouding tussen beiden wordt beïnvloed door de politieke en sociaaleconomische context.
Hierdoor is het belangrijk maatschappelijke en historische context te kennen en te begrijpen.
- Dutroux/ #MeToo en de veranderende rol van slachtoffers binnen de forensische context.
GESCHIEDENIS VAN FSW EN STRAFRECHTMODELLEN – EEN SLINGERBEWEGING
Wat is het doel van een straf?
- Wraak/ genoegdoening t.o.v. de dader
- Vergoeding
- Afschrikken: naar maatschappij en naar individu
- Beschermen van de maatschappij
- Verbetering van het individu: leren uit de fouten
FSW TIJDENS DE MIDDELEEUWEN EN VROEGMODERNE TIJD
- Wetgeving, rechtbanken en rechtspraak werden lokaal geregeld
- Er was geen beroep mogelijk: uitspraak = uitspraak
- Gevangenis is geen straf, maar een voorlopige hechtenis in afwachting van het proces OF een
dwangmiddel om boetes of schulden af te betalen
- Soorten straffen:
o Geldstraf
o Erestraf: schandpaal (nu: via sociale media)
o Lijfstraf
o Doodstraf
- Vanaf 16e/ 17e eeuw werd opsluiting wel een effectieve strafmaatregel
o Alternatief voor boete die niet kan worden betaald
, o Tuchthuizen: tegen landloperij, creëert een gevoel van onveiligheid. Later aangevuld
met ter dood veroordeelden omgezet naar dwangarbeid
FSW NA HET ANCIEN RÉGIME/ DE VERLICHTING (VANAF 1789)
Reactie op de willekeur van de machthebbers (recht op bestraffing moest steunen op 3 principes)
- Legaliteit: straf wordt op voorhand in de wet vastgelegd
- Proportionaliteit: straftoemeting in verhouding tot ernst van het misdrijf
- Subsidiariteit: strafrecht als laatste middel, indien al de rest reeds heeft gefaald
Deze 3 principes zijn een gevolg van het verzet van de Verlichtingsfilosofen die ervoor pleitten
dat een totale hervorming van het strafrechtsysteem plaatsvond.
KLASSIEK STRAFRECHT
Rationeel mensbeeld
- De dader overtrad de wet uit vrije wil (vrije wilskeuze en het idee van het sociaal contract)
- Wanneer een delinquent een straf onderging zou hij in de toekomst geen nieuwe feiten meer
plegen. Indien toch nieuwe feiten, vergelding voor niet naleven van het sociaal contract.
Schuld speelt ook een rol: indien geen schuld, geen straf. Wie dus niet beschikt over vrije wil, kan geen
schuld hebben en bijgevolg niet gestraft worden.
Functies van straf:
- Vergeldende functie
- Individueel preventieve functie
- Algemeen preventieve functie
Veel ideeën van het klassiek strafrecht zijn opgenomen in ons strafrecht/ de wet. De Franse code Pénal
(1810) is nog steeds de basis van ons Belgisch strafwetboek. Bestraffing is niet langer een dreiging of
repressie, maar een zekerheid dat je gestraft zou worden voor een misdrijf via een humaan geachte
gevangenisstraf.
Individuele cellulaire gevangenisrégime
- Ingevoerd door Édouard Ducpétiaux
- Individuele opsluiting, geen contact met andere gedetineerden
- Gezien als de manier om gevangenen moreel bij te spijkeren
- Via panopticon = alziend
- Bezinning, arbeid, scholing, godsdienst…
- Uitgangspunt: humane straf, gekant tegen de doodstraf
- Tussen 1840 en 1919 zijn er 30 Belgische gevangenissen gebouwd
naar dit model
SOCIAAL VERWEER OF DE SOCIALE GEVAARLIJKHEID VAN DE DADER
Tegenbeweging tegen klassiek strafrecht. Vanaf de 2de helft van de 19e eeuw o.i.v. nieuwe
wetenschappen (fysiologie, erfelijkheidsleer, sociologie, psychologie…) ontwikkelt een nieuw
mensbeeld: de gedetermineerde mens. De mens kiest niet bewust voor delinquentie, maar wordt
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saracourteyn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.62. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now