Summary
Samenvatting - Biologische antropologie
- Course
- Institution
dit is de samenvatting van alle lessen gegeven door de prof.
[Show more]
Seller
Follow
hannestichelbaut
Content preview
Biologische antropologie – semester 2Biologische antropologie
Hoorcollege 1:
(Er staan veel kennisclips online die je kan kijken voor extra uitleg.)
Geen enkel gedrag kan je begrijpen zonder ook uit een evolutionair perspectief te bekijken. Het gaat over biologie en
cultuur. Er wordt ook gekeken naar persoonskenmerken.
We gaan het ontstaan van leven niet bekijken. Maar de mens is in de tijd dat de aarde bestaat er nog maar een
second is.
Hoe komen we van morfologische andere voorouders tot hoe we er nu uitzien.
Charles Darwin!!
We kijken van cel naar samenleving, iedereen heeft een genoom die interageren met omliggende genen en
omgeving. Een mens kan niet gereduceerd worden tot zijn genetisch materiaal.
Genoom:
= al uw DNA, de kennis die we hierover hebben is heel groot en blijft vergroten.
Wat betekent het om een genoom te hebben?
Iedereen is uniek ookal is 99% hetzelfde. Sommige kenmerken worden heel hard door DNA aangestuurd
(morfologische kenmerken) en andere minder omdat wij een heel flexibele soort zijn, kunnen wij overal op
deze wereld overleven. Veel soorten hebben een eigen niche en kunnen ergens anders niet overleven. Je
moet genen ook zo bekijken, het wordt aan en uit gezet door de omgeving. Het zijn instructies voor de
aanmaak van proteïne.
Uw omgeving heeft tijdens de menselijke ontwikkeling ook veel invloed. Sommige omgevingskenmerken gaan voor
meer stress zorgen dan anderen, de ene gaat daar goed mee om en de
andere niet, dit kan de werking van het genoom beïnvloeden. Wat voor
wie effect heeft is divers.
Hoe komt dat?
• We beginnen bij het moment dat onze voorouders zich
afsplitsten van de gemeenschappelijke voorouders die wij delen
met de chimpansees en bonobo’s. Er zijn dus verschillen en
gelijkenissen tussen ons en de chimpansee. Bv wij hebben een
groter voorhoofd dan zij. Die verschillen zijn gekomen door de
culturele evolutie.
De Homo erectus is het startpunt door het grotere brein en het meer mensachtige tot vandaag de Homo Sapiens. Er
zijn geen andere mensachtigen, maar we dragen wel DNA van andere volkeren (Neanderthaler,…). Het is interessant
om ook over onze toekomst te leren, door te handelen beïnvloeden we onze eigen niche, en gaan we dus ook
veranderen.
Cheddar man:
We hebben enkel het skelet maar hoe weten de onderzoekers hoe die mens eruit zag?
Ze kunnen uit de botten gene extrageren en kunnen ze genen coderen en kunnen ze aflezen welke
huidskleur ze hadden, oogkleur en zo komen ze tot een reconstructie.
(Lees het boek: behave van Robert Sapolsky, hij is neurowetenschapper als primatoloog1, bavianen zijn interessant
maar verder verwijderd ze hebben een hiërarchische structuur, wij minder maar er zijn zaken herkenbaar. Bv de
geslachtsrang hoe ze met problemen omgaan.
Menselijke eigenschappen van alle tijden:
• Tribal welfare = stammen oorlogen (de mens was geen moordlustige aap, we zijn best vreedzaam)
1
De primatologie is de wetenschap die de primaten bestudeert. Dit is een orde van de zoogdieren, waartoe apen (waaronder de
mens) en halfapen behoren. De Primatoloog doet onderzoek naar primaten en hun gedrag. De Primatoloog kijkt hoe primaten
zich ontwikkelen, wat hun gedrag is, hun voeding en hun leefgewoonten.
, • Kinship= verwantschap, wat betekent het om een bepaald percentage van uw DNA te delen (bv met ouders,
broers en zussen of tweelingen).
• Migratie is van alle tijden, homo erectus heeft de wereld als eerste gekoloniseerd, ze hebben zich overal in
de oude wereld gevestigd.
• Jagers en verzamelaars
• Nieuwsgierigheid
• Cultuur = is niet typisch menselijk, maar het zit hem in de wijze waarop die wordt doorgeven van de ene
generatie op de andere => dit was een hele grote stap = de cumulatieve evolutie
We weten heel weinig over het grootste deel van onze voorouders.
Biosociale en evolutionaire geïnformeerd criminologie
Biosociale= wisselwerking tussen biologie en de omgeving
Begon vrij simpel met inzichten van Lombroso (zijn al ontkracht), maar hij zette wel een traditie ingang.
Zijn wij genetisch geprogrammeerd om te bedriegen?
• Er bestaat geen gen voor
• Bv bedrog (wij zijn licht polygamisch)
• Waarom bestaat dit kenmerk, had het voordelen in de evolutie? Het is van alle tijden, het is een hoekje
afslaan om je doelen te bereiken. Welke genen spelen daar een rol bij?
o Een hele boel
We zijn afkomstig van meer vrouwen dan mannen
Het krijgers gen, er zijn verschillende enzymen en genen die reageren, maar niet bij iedereen, vaak bij stress.
Evolutionaire geïnformeerde = we houden rekening met evolutionaire inzichten
Met ons brein dat veel energie vraagt en ons dingen laat doen laat ook bij ons denken en voelen.
• Waarom zijn wij zo sociaal? We kunne goed samenwerken, maar dat is moeilijk (verschillen in belang), onze
moraal is iets dat geëvolueerd uit ons vermogen tot samenwerken. Wij hebben dus geen behoefte aan een
moraal, een systeem dat het samenwerken reguleert. Bestraffing is ook
iets wat wij doen.
Nature VS nurture:
• Nurture: het betekent niet omdat je in een criminele buurt opgroeit dat
je crimineel wordt maar criminelen kunnen bepaalde buurten
interessant vinden.
• Nature: kans verhogend of verlagend
o In de VS wordt gebruik gemaakt in strafzaken van ik was niet
verantwoordelijk: my brain made me do it => bij een bepaalde
tumor kan het gedrag van een persoon veranderen zonder dat die er iets aan kan doen.
Abnormaliteit helpen ons te begrijpen hoe wij normaal reageren.
Coöperatie
= evolutionaire oorsprong van de moraal
Vanwaar komt het dat als we iemand iets verkeerd zien doen we die willen straffen? Maar daarna komt er ook
verzoening, dit doen chimpansees en bonobo’s ook.
Hoofdstuk 0
1. Inleiding: wat is biologische antropologie?
Het is een multidisciplinaire wetenschap, de
natuurwetenschappelijke studie van het leven op aarde.
Bio-antropologie= de (natuurwetenschappelijke) studie van de mens.
,Deze quote verenigt alle takken van de biologie, zo wordt er vooruitgang geboekt, en dit ontbreekt in de sociale
wetenschappen en dat maakt het moeilijk.
2. Antropologie en diens sub velden
Er zijn meer disciplines in de biologische antropologie: 6
overkoepelende vakgebieden.
Antropologie is een wetenschap die men de four field
approach is gaan noemen, studie van de mens in elk eens
vormen is gaan noemen. Die 4 grote domeinen zijn: (1)
cultureel, (2) linguïstisch, (3) archeologie, (4) biologische
antropologie
1. Culturele antropologie
a. Denkt u aan etnografisch onderzoek, de studie van verschillende culturen maar meer comparatief =>
etnografische en etnologisch onderzoek
2. Linguïstische antropologie
a. Wanneer zijn we beginnen spreken? Is moeilijk want er zijn geen fossielen van. Ook de verschillende
taalfamilies zijn interessant, want we daar mappen van maken en samenleggen met mappen van
migratiegolven en genetische kaarten en zo de gelijkenissen en verschillen zien.
b. Waarom praten wij en wat is de evolutionaire functie van praten (social brain hypothese)? Wij
praten over koetjes en kalfjes en vervangt de vlooien vangen bij de apen. Maar waarom is het nu zo
belangrijk, het is een middel dat onze reputatie bewerkt.
3. Archeologie is een oude wetenschap
a. Denk aan Indiana Jones, maar minder spectaculair => bone digging, opzoek naar dingen uit het
verleden
b. Archeogenetica, men blijft nieuwe genen ontdekken
4. Biologische antropologie
a. Je hebt hierin verschillende takken:
i. Paleoantropologie: was lang de enige dat we gebruikte. Overblijfselen ordenen van
menselijke voorouders.
ii. Skeletale biologie: bekijken het huidige menselijke skelet. Gebruiken het ook om te kijken
hoe is iemand om het leven gekomen, is moeilijker met alleen beenderen. Antropometrci =
eerste generatie, het meten van alle kenmerken die fysiologisch bij de mens uiterlijk
waarneembaar waren.
iii. Paleopathologie= studie van oude ziektes, is van nut omdat ziektes zijn veroorzaakt door
bacteriën en virussen en zijn biologisch heel oud. Op oude skeletten kunnen we teken
vinden van bepaalde virussen, zo weten we door welke virussen mensen getroffen werden.
iv. Forensische antropologie: in moordzaken, hoe is iemand gestorven, ook gebruikt ik genocide
studie = volkerenmoord, ze stellen zich achteraf de vraag hoe alles is gebeurd. Ze analyseren
bv massagraven en kan veel zeggen over hoe mensen zijn gestorven. Leert ons ook iets over
onze voorouders, bv sporen van geweld op schedels van mensachtigen. Ze waren prooi en
geen jagers, ze leefden samen met groot wild dus die sporen zijn vaak het gevolg van
predatie.
v. Primatologie: gaat over de vele gelijkenissen met niet menselijke primaten. The great apes.
Jane Goodall is hier een pionier van, Diane Fossey. !!!!Richard Wrangham (chimpansees) en
Frans De Waal, had oog voor verzoening bij de chimpansees!!!!
Heel interessant: investering in het nageslacht, er zijn veel soorten dat dit niet doen maar mensen doen dit wel.
Chimpansees doen dit bijvoorbeeld niet maar beschermen wel de groep. Seksueel dimorfisme = verschillen tussen
mannen en vrouwen bij chimpansees bij bijvoorbeeld de hoektanden. Bij menselijke primaten zie je deze verschillen
niet meer. Er is een genetische component aanwezig als nakomelingen met een gemeenschappelijke voorouder
hetzelfde gedrag stellen.
vi. Menselijke biologie: Om de groei en ontwikkeling te begrijpen, ook belangrijk voor het dieet,
cultuur en verdere evolutie te bestuderen. Dieet heeft sociaal gedrag mee vorm gegeven.
vii. Biomedische antropologie: effecten van vervuiling, giftige stoffen en welk impact zij hebben
op ons gedrag
viii. Moleculaire antropologie: leert ons veel over wat we delen en welke variatie en hoe die
variatie heeft ontwikkeld. We kunnen dateringstechnieken bepalen
, 3. De oorsprong van de moderne bio-antropologie
Is te vinden bij het boek van Darwin: ‘On the origin of Spiecies’ Er waren nog geen grote vondsten en die dat er
waren daarvan dacht men niet dat het van mensachtigen waren, maar zieke mensen met een speciale ziekte, maar
was van fundamenteel belang voor evolutionair denken. Fysiologische antropologie = de benaming begin 20ste eeuw,
maar is nu totaal anders. De nieuwe fysische antropologie noemt men soms de Neodarwinistische synthese, maar
dat is nog niet af.
Paleoantropologie: we zien veel nieuwe dateertechnieken.
Belangrijke begrippen en namen
adaptatie, antropologie, archeologie, artefacten, bio-archeologie, bio-culturele antropologie, culturele antropologie,
cultuur, etnografie, etnologie, evolutie, forensische antropologie, hominine, menselijke biologie, linguïstische
antropologie, materiële cultuur, osteologie, paleoantropologie, paleopathologie, fysieke antropologie, primaten,
primatologie, Moderne synthese
Namen: Charles Darwin, Jane Goodall, Diane Fossey, Robert Sapolsky
Hoofdstuk 1
De oorsprong van het evolutionair denken
Men dacht niet sinds Darwin in termen van evolutie, dat denken is ouder. Maar Wallace en Darwin ontwikkelde
onafhankelijk van elkaar de theorie van evolutie door natuurlijke selectie zijn gekomen (wordt uitgelegd in hoofdstuk
4), maar het is opvallend dat ze onafhankelijk van elkaar dezelfde theorie ontwikkelen maar in een totaal
verschillende biotoop en verschillende zaken, maar kwamen tot de conclusie dat hedendaags soorten lijken op
vroegere soorten en ze waren gefascineerd hoe dat kon, er waren nog evolutietheorieën voor die van Darwin maar
die waren niet correct.
1. inleiding
De scoop trial= een rechtszaak tegen een leerkracht die de evolutietheorie doceerde en dit vonden conservatief
Amerika niet kunnen. Het is een mooi voorbeeld van de clash tussen wetenschap en religie. Het heeft te maken met
het centrale idee: alles evolueert en dat matcht niet met de idee dat de mens er ineens op de 6de dag was. = de
scopes monkey trial, het ging er over dat er dingen gezegd werden dat de kerk niet wouden horen.
Scopes werd veroordeeld, de anti-evolutiewet werd pas opgeheven in 1967.
Het was dus niet zomaar een theorie die door de wetenschappelijke gemeenschap is aanvaard.
2. wat is wetenschap?
Wetenschap is constant in ontwikkeling en is een proces
van trial and error.
• Experimenten uitvoeren
• Fossielen onderzoeken
Maar extreme religieuze interpretaties gaan over een
dogma: het is zus en zo en niets anders, en vandaar dus
de clash.
Wetenschap is een empirisch zelfcorrigerend proces.
• ontkrachte hypothesen kunnen genegeerd worden en andere kunnen ondersteund worden.
Zodra een algemeen ondersteunde theorie aanvaard is, is veel tegenstrijdig bewijs en debat nodig om de theorie te
ontkrachten.
3. Enkele vroege denkers over evolutie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hannestichelbaut. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now