Uitgebreide uitwerking van de richtvragen, werkcolleges en hoorcollege aantekeningen. Verder zit in document nog een samenvatting van de zaken: Rijkbloem, Kees van den B., Schiedammer parkmoord, Opa Donkers, Verdachte Vaders, Ronald Cotton en Appelschase babymoord. Succes met leren!
Rechtspsychologie en ethiek K2
Richtvragen week 1
1. Wat houdt het M(issing) W(hite) W(oman) S(yndrome) in?
Het MWWS syndroom, ook wel: missing pretty syndrome, is een begrip dat gebruikt wordt om
de disproportionele mediaberichtgeving voor blanke vrouwelijke slachtoffers te beschrijven.
Het geslacht, ras, relatieve aantrekkelijkheid en leeftijd van het ‘belaagde jonge meisje’-
stereotype resulteert in verhoudingsgewijs meer aandacht in de media en leidt soms ook weer
tot meer dan gemiddelde inspanningen in het opsporingsonderzoek.
Samengevat: als het gaat om een blanke (relatief jonge) vrouw, dan spant de politie over het
algemeen meer in vergeleken met andere rassen. De media besteedt hier dan veel aandacht
aan, waardoor de politie zich genoodzaakt voelt om zich extra in te spannen. Als iemand vlot,
jong, vrouwelijk geslacht, blank dan is de inspanning dus een stuk groter.
2. Geef een voorbeeld van het MWWS.
Anne Faber, Natalee Holloway, Madelein Mccann en Julie van Espen
3. Wat wordt verstaan onder (factoren van) stafrechtelijke ruis?
De aandacht is gericht op psychologische ruisfactoren. Deze factoren kunnen betrekking
hebben op bijvoorbeeld het waarnemen en de herinnering van getuigen en/of de beïnvloeding
van een verdachte bij verhoren. Deze (ruis)factoren kunnen de uitkomst van het strafproces
sturen in een ongewenste richting en afbreuk doen aan de betrouwbaarheid van het rechterlijk
oordeel.
Je hebt de volgende ruisfactoren:
Bewijzen
Waarnemen
Herinneren
Beïnvloeden
Verhoren
4. Noem twee voorbeelden waarbij ‘strafrechtelijke’ ruis de waarde van het bewijs kan
aantasten.
Bewijzen
Bij het vergaren van bewijs kan ruis ontstaan. Er kan dan bijvoorbeeld sprake zijn van een
tunnelvisie. Alleen op de mogelijke dader richten en niet meer kijken of een ander persoon als
dader gezien kan worden.
Voorbeeld:
Politie richt zich slechts op één scenario (er is sprake van tunnelvisie)
Verdachte wordt onder druk gezet tijdens verhoor
Overtuiging van de rechter
Waarnemen
De waarneming van de mens is selectief. We zien dingen, maar we missen ook veel.
, Weapon-focus fenomeen als iemand met een mes zwaait en je vraagt daarna aan getuigen
hebben gezien, weten ze niet of iemand blond, bruin, zwart etc. is. Zo focussen alleen op het
mes.
Onze waarneming is altijd beperkt en wordt gestuurd door emoties.
Wij nemen selectief waar en daarom missen wij ook informatie.
Voorbeeld: je wordt aangevallen door een man. De man heeft een wapen bij zich. Je
zal je dan richten op het wapen en niet meer zo snel op de man. Je richt je dan op
één aspect, dus je bent selectief aan het waarnemen.
Herinneren
Ons geheugen werkt niet perfect. Het is geen systeem dat als een harde schijf informatie
bewaart. Onze geheugen slaat niet alles op. Herinneringen kunnen door tijd vervormd worden.
Voorbeeld: je weet waarschijnlijk waar je vandaag je fiets op station hebt neergezet. Weet je
ook waar je je fiets een week, twee weken of een jaar geleden je fiets hebt neergezet? Het
antwoord zal waarschijnlijk ‘nee’ zijn.
Verder kunnen getuigenverklaringen ook onvolledig zijn en zelfs onjuist zijn. Dit veroorzaakt
dan ook een strafrechtelijke ruis.
Beïnvloeden
Gedurende het strafproces worden de procesdeelnemers op vele manier beïnvloed. Als je
beïnvloedt wordt dan kan de uitkomst van de strafzaak ook beïnvloed zijn.
Voorbeeld: verdachte wordt onder druk gezet tijdens verhoor. Rechter wordt onder druk gezet
door samenleving.
Verhoren
Verdachte kan onder grote druk van verbalisanten een verklaring afleggen
Verdachte kan graag willen meewerken en min of meer met de verbalisanten
meepraten.
Getuige legt verklaring af in strijd met de waarheid.
In al deze gevallen staat de waarheidsvinding onder druk. De vraag is of de rechter
deze ruis steeds zal onderkennen. Ruis kan dus leiden tot onjuiste beslissingen.
5. Wat is het nut van de rechtspsychologie?
De rechtspsychologie is een tak van de psychologie en richt zich met name op de
procesdeelnemers/ betrokkenen in het recht. Rechtspsychologie kan een bijdrage leveren aan
het nemen van beslissingen binnen de strafprocedure die op een zo stevig mogelijke wijze zijn
verankerd in de bewijsmiddelen. Bewijsmiddelen zullen met behulp van rechtspsychologische
instrumenten steeds getoetst moeten worden op de wijze waarop deze zijn
verankerd/verbonden zijn in de werkelijkheid
Het nut van rechtspsychologie is om mensen kritisch te laten denken. Je moet niet alles
geloven wat anderen zeggen of wat er in bijvoorbeeld in een dossier staat. Klopt het wat
anderen zeggen? Klopt het wat in het dossier staat? Kan je de bevindingen ondersteunen aan
de hand van bewijsmiddelen.
Boek Merkelbach hoofdstuk 2
6. Kunnen leugendetectors zoals de Computer Voice Stress Analyzer of de Psychological
Stress Evaluator leugens op het spoor komen en aldus strafrechtelijke ruis
voorkomen ?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller axtun. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.19. You're not tied to anything after your purchase.
