Hoofdstuk 9 Aminozuurmetabolisme
1) Inleiding
Eerste prioriteit cel: voorraad van 20 az moet er zeker zijn want:
- eiwitsynthese vlot laten verlopen (eiwitten staan centraal voor heel veel functies)
- DNA en RNA bijmaken
- Potentiële brandstof, heeft 2 implicaties:
o Koolstofskelet moet omgebouwd worden (glucogene en ketogene az)
o Stikstofafval ontstaat (ammoniak) dat via ureum naar buiten moet
- Bouwstenen van heem
Er zijn ook ander metabole paden waarin afgeleide moleculen opgebouwd worden vanuit bepaalde
aminozuren. Enkele voorbeelden:
- Communicatie via hormonen en NT→ zijn afgeleiden van az of ongewijzigde az.
o Acetylcholine, noradrenaline, dopamine, serotonine, GABA
o Glutamaat, glycine
o Histamine, NO, schildklierhormoon
o Ook veel oligopeptiden en polypeptiden zijn neuropeptiden, hormonen of GF.
- Melanine komt van tyrosine (pigment)
Er is een evenwichtig mengsel nodig, heel belangrijk voor communicatie tussen organen en cellen. Er
zijn 2 soorten aminozuren: essentiële en niet-essentiële.
2) Essentiële en niet-essentiële aminozuren
a. Inleiding
Versleten eiwitten moeten steeds vervangen worden en aminozuurbouwstenen zijn nodig de
voorraad wordt aangelegd via 3 mechanismen:
1. Recycleren van aminozuren: door afbraak van eiwitten die versleten/onnodig zijn in
lysosomale proteasen of via proteasoom → aminozuren komen vrij
2. Opname van vrije aminozuren: opname via aztransporters door plasmamembraan. Deze zijn
specifiek. Sommigen kunnen voor een stofwisselingsziekte zorgen (bv ziekte van Hartnup)
3. Opname van eiwitten: door LDL of transferrine (receptorgemedieerde endocytose). Eens
opgenomen wordt het eiwit afgebroken net als in 1.
Bijzonder: skeletspier van een vastende persoon. Az verlaten de cellen via de transporters.
Bijzonder: Nier-en darmepitheel nemen az uit lumen en geven het af aan bloedbaan.
Bijzonder: eliminatie van overtollige az door lever en detoxificatie van vrijgemaakte stikstof als
ureum → dit gaan we nog verder bespreken.
4. De novo synthese van niet-essentiële az.
, b. De novo synthese van niet-essentiële aminozuren
AZ 1: glutamaat en glutamine
1. GLUD1 glutamaatdehydrogenase: kan in beide richtingen
2. GLUL glutaminesynthetase: gebruikt om glutamine te maken en om ammoniak op te ruimen
in hersenen. Zo kan ook asparagine gemaakt worden uit aspartaat en ATP.
3. Transaminasen/aminotransferasen: overdracht van een alfa-aminogroep naar een alfa-
ketozuur zodat er een nieuw aminozuur en een nieuw-alfa ketozuur ontstaat.
- Pyridoxaalgroep (vitB6) nodig
- In 1 stap kunnen ze alanine en aspartaat vormen uit pyruvaat en oxaloacetaat
- Glutmaat-pyruvaattransaminase GPT = alaninetransaminase ALT
glutmaat-oxaloacetaattransaminase GOT1-2 = aspartaattransaminase AST
- Omgekeerde richting is mogelijk
- Enzymen komen in hoge mate tot expressie in de lever
→ leverschade, deze enzymen worden in bloed gevonden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller liesvanhulle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.