100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Previously searched by you
Previously searched by you
logo
Samenvatting - Psychopathologie van kinderen en adolescenten (1023658BNR) $12.02   Add to cart
Quickly navigate to
Preview
  2.  
  3. Vrije Universiteit Brussel (VUB)
  4.  
  5. Psychologie
  6.  
  7. Psychopathologie van kinderen- en adolescenten (1023658BNR)

Summary

Samenvatting - Psychopathologie van kinderen en adolescenten (1023658BNR)

1 review
 21 views  1 purchase
  • Course
  • Psychopathologie van kinderen- en adolescenten (1023658BNR)
  • Institution
  • Vrije Universiteit Brussel (VUB)

Deze samenvatting bevat alle thema's die aan bod komen in de les: Infant psychiatry, leerstoornissen, ASS, ADHD en ADD, gedragsstoornissen, stemmingsstoornissen, angststoornissen en OCD, schizofreniespectrumstoornissen, eetstoornissen, somatische symptoomstoornissen, ticstoornissen, trauma en stres...

[Show more]

Preview 6 out of 146  pages

Document information

  • August 5, 2024
  • 146
  • 2023/2024
  • Summary

Subjects

  • infant psychiatry
  • leerstoornissen
  • ass
  • gedragsstoornissen
  • stemmingsstoornissen
  • eetstoornissen
  • aandachtsdeficiëntie hyperactiviteitsstoornis
  • schizofreniespectrumstoornissen
  • somatisch symptoomstoornis e

Written for

  • Vrije Universiteit Brussel (VUB)
  • Psychologie
  • Psychopathologie van kinderen- en adolescenten (1023658BNR)
All documents for this subject (26)

1  review

review-writer-avatar

By: laradetaeye • 2 weeks ago

Seller

avatar-seller
sarahawad

Reviews received

Content preview

PSYCHOPATHOLOGIE VAN KINDEREN EN ADOLESCENTEN
Inhoud
1. Infant psychiatry ............................................................................................................................................................... 5
1.1. Inleiding .................................................................................................................................................................. 5
1.1.1. Afbakening..................................................................................................................................................... 5
1.1.2. Diagnostiek .................................................................................................................................................... 7
1.1.3. Theoretische kaders ...................................................................................................................................... 9
1.1.4. Beschermende- en risicofactoren ................................................................................................................ 10
1.2. Infantpsychiatrie ................................................................................................................................................... 12
1.2.1. DC 0-3 jaar ................................................................................................................................................... 12
1.2.2. Prevalentie................................................................................................................................................... 13
1.2.3. Verdieping: hechtingsstoornissen................................................................................................................ 13
1.2.4. Verdieping: voedingsstoornissen ................................................................................................................. 17
2. Leerstoornissen - zelfstudie ............................................................................................................................................ 18
2.1. Inleiding ................................................................................................................................................................ 18
2.2. Dyslexie ................................................................................................................................................................. 19
2.2.1. Diagnostische kenmerken............................................................................................................................ 19
2.2.2. Comorbiditeit, differentiaaldiagnose en prevalentie ................................................................................... 19
2.2.3. Etiologie....................................................................................................................................................... 20
2.2.4. Behandeling................................................................................................................................................. 20
2.2.5. Beloop en prognose .................................................................................................................................... 21
2.3. Dyscalculie ............................................................................................................................................................ 21
2.3.1. Diagnostische kenmerken............................................................................................................................ 21
2.3.2. Comorbiditeit en prevalentie ...................................................................................................................... 22
2.3.3. Etiologie....................................................................................................................................................... 22
2.3.4. Behandeling................................................................................................................................................. 22
3. Autismespectrumstoornis ............................................................................................................................................... 23
3.1. ASS: diagnostische kenmerken .............................................................................................................................. 23
3.2. Epidemiologie ....................................................................................................................................................... 24
3.3. Etiologie ................................................................................................................................................................ 26
3.4. Diagnostiek ........................................................................................................................................................... 29
3.5. Behandeling .......................................................................................................................................................... 30
4. Aandachtsdeficiëntie- / hyperactiviteitsstoornis ............................................................................................................ 32
4.1. ADHD: diagnostische kenmerken .......................................................................................................................... 32
4.2. Prevalentie en beloop ........................................................................................................................................... 33
4.3. Comorbiditeit ........................................................................................................................................................ 33
4.4. Etiologie ................................................................................................................................................................ 34
4.5. Neuropsychologische theorieën ........................................................................................................................... 36
4.5.1. Executieve functies ...................................................................................................................................... 36
4.5.2. Motivationele processen ............................................................................................................................. 38
4.5.3. Tijdsprocessen ............................................................................................................................................. 38
4.5.4. Toestandsregulatie ...................................................................................................................................... 38
4.5.5. Neuropsychologisch onderzoek ................................................................................................................... 39
4.6. Diagnostiek ........................................................................................................................................................... 39
4.7. Behandeling .......................................................................................................................................................... 40
5. Gedragsstoornissen ........................................................................................................................................................ 43
5.1. Inleiding ................................................................................................................................................................ 43
5.2. Diagnostische kenmerken ..................................................................................................................................... 45
5.3. Voorkomen en prognose ....................................................................................................................................... 48

,2


5.4. Comorbiditeit en differentiaaldiagnose ................................................................................................................ 49
5.5. Etiologie ................................................................................................................................................................ 50
5.5.1. Biologische factoren .................................................................................................................................... 51
5.5.2. Psychologische factoren .............................................................................................................................. 51
5.5.3. Sociale factoren ........................................................................................................................................... 53
5.6. Diagnostiek en behandeling .................................................................................................................................. 54
6. Stemmingsstoornissen .................................................................................................................................................... 57
6.1. Inleiding ................................................................................................................................................................ 57
6.2. Depressieve stoornis ............................................................................................................................................. 58
6.2.1. Diagnostische kenmerken............................................................................................................................ 58
6.2.2. Dimensionele benadering ........................................................................................................................... 62
6.2.3. Ontwikkelingspsychopathologische benadering ......................................................................................... 62
6.2.4. Prevalentie, comorbiditeit en prognose ...................................................................................................... 63
6.2.5. Etiologie: diathese-stress model.................................................................................................................. 64
6.2.6. Diagnostiek en behandeling ........................................................................................................................ 66
6.3. Bipolaire stemmingsstoornis ................................................................................................................................. 67
6.3.1. Diagnostische kenmerken............................................................................................................................ 67
6.3.2. Ontwikkelingspsychopathologische benadering ......................................................................................... 68
6.3.3. Comorbiditeit .............................................................................................................................................. 68
6.3.4. Epidemiologie .............................................................................................................................................. 68
6.3.5. Etiologie en pathogenese ............................................................................................................................ 68
6.3.6. Diagnostiek en differentiaaldiagnose .......................................................................................................... 69
6.3.7. Behandeling................................................................................................................................................. 70
7. Angststoornissen en OCD ............................................................................................................................................... 71
7.1. Inleiding ................................................................................................................................................................ 71
7.1.1. Angst en vrees ............................................................................................................................................. 71
7.1.2. Angststimuli en -situaties ............................................................................................................................ 71
7.1.3. Angststoornissen ......................................................................................................................................... 72
7.2. DSM-5: Angststoornissen ...................................................................................................................................... 73
7.2.1. Separatieangststoornis ................................................................................................................................ 74
7.2.2. Sociale angststoornis /fobie ........................................................................................................................ 75
7.2.3. Selectief mutisme ........................................................................................................................................ 76
7.2.4. Gegeneraliseerde angststoornis .................................................................................................................. 77
7.2.5. Paniekaanval en paniekstoornis .................................................................................................................. 78
7.2.6. Specifieke fobie ........................................................................................................................................... 78
7.2.7. Schoolweigering .......................................................................................................................................... 79
7.3. Epidemiologie en comorbiditeit ............................................................................................................................ 80
7.4. Etiologie ................................................................................................................................................................ 81
7.5. Diagnostiek en aanpak .......................................................................................................................................... 84
7.6. Obsessieve-compulsieve stoornis ......................................................................................................................... 85
8. Schizofreniespectrumstoornissen en andere psychosen ................................................................................................ 89
8.1. Inleiding ................................................................................................................................................................ 89
8.2. Diagnostische kenmerken ..................................................................................................................................... 89
8.2.1. Psychose ...................................................................................................................................................... 89
8.2.2. Psychose als gevolg van middelengebruik ................................................................................................... 90
8.2.3. Klinische fase ............................................................................................................................................... 91
8.3. Comorbiditeit en differentiaaldiagnose ................................................................................................................ 91
8.4. Etiologie ................................................................................................................................................................ 93
8.4.1. Genetische factoren .................................................................................................................................... 93
8.4.2. Omgevingsfactoren ..................................................................................................................................... 93
8.4.3. Neurobiologische mechanismen ................................................................................................................. 94

,3


8.4.4. Neuropsychologische aspecten ................................................................................................................... 94
8.5. Behandeling .......................................................................................................................................................... 94
8.5.1. Farmacotherapie ......................................................................................................................................... 95
8.5.2. Psychosociale interventies ........................................................................................................................... 95
8.5.3. Schools en sociaal functioneren .................................................................................................................. 96
8.5.4. Signaleringsplan .......................................................................................................................................... 96
8.6. Beloop en prognose .............................................................................................................................................. 96
9. Eetstoornissen ................................................................................................................................................................ 97
9.1. Need-to-know bij eet- en gewichtsproblemen...................................................................................................... 97
9.2. DSM-criteria eetstoornissen ................................................................................................................................. 98
9.3. Hoe kunnen we een eetstoornis begrijpen? ....................................................................................................... 100
9.4. Hoe kunnen we een eetstoornis herkennen ....................................................................................................... 101
9.5. Diagnostiek van eetproblemen en eetstoornissen .............................................................................................. 102
9.6. CBT als behandeling van eetproblemen en eetstoornissen ................................................................................ 105
10. Somatisch-symptoomstoornis en verwante stoornissen ......................................................................................... 107
10.1. Inleiding .......................................................................................................................................................... 107
10.2. Somatisch-symptoom stoornis ....................................................................................................................... 108
10.3. Ziekteangststoornis ........................................................................................................................................ 110
10.4. Conversiestoornis / functionele neurologische symptoom stoornis .............................................................. 110
10.5. Psychische factoren die andere medische condities beïnvloeden .................................................................. 110
10.6. Gesimuleerde stoornis opgelegd aan zichzelf ................................................................................................ 111
11. Ticstoornissen .......................................................................................................................................................... 112
11.1. Inleiding .......................................................................................................................................................... 112
11.2. Ticstoornissen ..................................................................................................................................................... 112
11.2.1. Stoornis van Gilles de la Tourette .............................................................................................................. 113
11.2.2. Persisterende (chronische) motorische of vocale ticstoornis .................................................................... 113
11.2.3. Voorlopige ticstoornis................................................................................................................................ 114
11.2.4. Comorbiditeit, differentiaaldiagnose en prevalentie ................................................................................. 114
11.2.5. Etiologie en behandeling ........................................................................................................................... 115
11.3. Motorische stoornissen waaronder stereotype bewegingsstoornis .............................................................. 116
12. Zelfverwonding en suïcide ....................................................................................................................................... 117
12.1. Opzettelijk zelfverwondend gedrag ................................................................................................................ 117
12.1.1. Terminologie en prevalentie ...................................................................................................................... 117
12.1.2. Link met suïcidaliteit.................................................................................................................................. 118
12.1.3. Link met indirecte zelfbeschadiging .......................................................................................................... 118
12.1.4. Functionaliteit ........................................................................................................................................... 118
12.2. Proces van ZVG ............................................................................................................................................... 119
12.3. Transdiagnostische factoren................................................................................................................................ 120
12.4. Behandeling ................................................................................................................................................... 121
13. Trauma en stressstoornissen.................................................................................................................................... 125
13.1. PTSS en aanpassingsstoornis .......................................................................................................................... 125
13.2. Kindermishandeling en complex trauma ........................................................................................................ 128
13.2.1. Definitie ..................................................................................................................................................... 128
13.2.2. Vormen ...................................................................................................................................................... 128
13.2.3. Prevalentiegegevens .................................................................................................................................. 132
13.2.4. Risico- en protectieve factoren .................................................................................................................. 132
13.2.5. Preventie en aanpak .................................................................................................................................. 134
13.3. Pediatrische psychologie en medisch gerelateerd trauma ............................................................................. 135
14. Middelengebruik en verslaving ................................................................................................................................ 137
14.1. Gebruik – misbruik – verslaving ..................................................................................................................... 137

,4


14.2. Jongeren en middelenmisbruik ...................................................................................................................... 138
14.3. Etiologie: biopsychosociaal model ................................................................................................................. 140
14.4. Adolescentie ................................................................................................................................................... 142
14.5. Behandeling ................................................................................................................................................... 143
14.5.1. Screening ................................................................................................................................................... 143
14.5.2. Behandeling............................................................................................................................................... 143
14.6. Gedragsverslaving .......................................................................................................................................... 144

,5


DEEL I: INLEIDING
1. Infant psychiatry
1.1. Inleiding

1.1.1. Afbakening

→ Begrippen:
o Psychopathologie K&A
= theoretische en empirische kennis van psychische stoornissen bij kinderen en
adolescenten en processen die tot stoornissen leiden

o Ontwikkelingspsychopathologie
= studie van de ontwikkeling van psychische stoornissen/problemen (die het dagelijks
functioneren ernstig beperken)
 Ernsttaxatie: beoordelen of dit voldoende ernstig is om van een stoornis te
kunnen spreken
 Tip: belangrijk te vermelden op een examen

o Ontwikkelingspsychologie
= bestudering van de normale ontwikkeling

→ Kanttekening:
o Wat normaal is voor een bepaalde levensfase, kan afwijkend zijn wanneer het
optreedt in andere levensfasen
Bv. niet kunnen stilzitten op peuterleeftijd. Bovendien zijn bepaalde angsten normaal bij een bepaalde
leeftijd.
o Stoornissen die specifiek zijn voor de levensfasen t.e.m. de adolescentie
Stoornissen die normaal en eigen zijn aan een bepaalde leeftijdsperiode (ontwikkelingsstoornissen als
ADHD en ASS die kunnen persisteren tot in de volwassenheid).
o Stoornissen die ook op volwassen leeftijd kunnen voorkomen met eventueel een
specifieke uitingsvorm in kinder- en jeugdjaren
stoornissen die voorkomen op de volwassen leeftijd en soms een vroeg begin hebben zoals een depressie,
een angststoornis of een psychose. De klachten kunnen bij kinderen (zeer) verschillend van die van
volwassenen. Zo klagen kinderen eerder over buikpijn of hoofdpijn bij emotionele problemen, is de
stemming vaker prikkelbaar dan depressief en kan angst zich uiten in woede uitbarstingen en huilbuien.


→ Verschillen t.o.v. psychopathologie bij volwassenen:
o K&A zoeken meestal niet zelf hulp voor hun problemen
Aanmelder is niet kind of adolescent maar ouders of school die de hulpvraag heeft, vertaling door
anderen
van het gedrag van het kind. Ook belangrijk om dus context te betrekken in behandeling.

o K&A zijn afhankelijk van hun gezin en hun functioneren houdt vaak direct verband
met
de gezinssituatie
o Ontwikkeling speelt een cruciale rol
Iedere levensfase heeft zijn eigenheden, je moet ontwikkelingspsychologie goed kennen.

, 6


o Bij diagnostisch onderzoek bij K&A meestal andere informanten dan bij volwassenen
Bv. ouders, leerkrachten, …..

o Interventietechnieken en organisaties van zorg voor K&A zijn anders dan bij
volwassenen

→ Wanneer spreken we van een psychische stoornis?
1) ‘Abnormaal verschijnsel: afwijkend van een sociale norm
Opm.: Lastig om bij kinderen vast te stellen omdat ze nog in ontwikkeling zijn.

2) Veroorzaakt ongemak, lijden of bezorgdheid bij de betrokkene en/of bij de omgeving
Opm.: een jong kind kan ongemak en verdriet nog niet goed aangeven.

3) Gedrag past binnen een psychopathologisch begrippenkader
Op examen goed beargumenteren waarom je spreekt over een gedragsstoornis.

→ Classificerende diagnostiek:
o Probleemanalyse: Wat is er aan de hand? Probleem vs stoornis
o Clustering van symptomen: samenvatten in fenomenen/syndromen.
o Diagnose is geen vaststaand feit en gebaseerd op kwaliteitsvolle diagnostiek

o Belang van diagnose:
→ Communicatie: een gemeenschappelijke taal
→ ‘Etiket’ als verklaring van wat er aan de hand is met k/a
Opm. het is niet zo dat ADHD een verklaring is voor de concentratieproblemen of over
bewegelijke gedrag. DSM is een beschrijvende diagnostiek en geen verklarende. Bij
hechtingsstoornissen kan men dit wel.
→ Indicatiestelling en verwijzing
We zitten in een systeem waarbij je een etiket nodig hebt om bepaalde ondersteuning te
kunnen krijgen.
→ Ruwe handvatten voor interventie
→ Algemeen zicht op prognose en preventie
Omdat je het kunt bestuderen, kan diagnosticeren, maakt dat je er ook onderzoek naar kan
doen en ook kan kijken welke interventies helpen, wat de prognose en preventie is.


o Kritiek op categorisch denken:
→ sociaal-culturele bepaaldheid van psychiatrische stoornissen
→ comorbiditeit en symptoomshifting
een stoornis komt zelden alleen voor. Je hebt een primaire hypothese/stoornis waar je
merendeel van klachten aan kan toeschrijven, maar ernaast ook andere symptomen
observeert die je niet vanuit dat profiel kan verklaren. Naast bv. diagnose ADHD ook een
diagnose leerstoornis of angststoornis stellen. Realiteit is veel complexer dan klassen
stoornissen. Symptoomshifting: bv. angstproblematiek, symptomen kunnen verschuiven naar
bv. een depressief beeld. Ook dat toont aan dat een stoornis een beschrijving is van een
bepaalde symptomen, dat het
onderliggende probleem een stukje verschuift.

→ vage omschrijvingen in wat is grens pathologie/normaliteit
Wanneer spreken we over iets afwijkend? Belangrijk om in teams te discussiëren en evalueren.

→ label-maatschappij (“bv. ADHD’ers”)
→ diagnosticerend categorisch denken houdt geen rekening met de
onderliggende transdiagnostische mechanisme

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahawad. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $12.02. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

73091 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$12.02  1x  sold
  • (1)
  Add to cart