Samenvatting Belgische politiek juni 2024.
Prof: Petra Meier
+ gastcollege (burgerparticipatie)
Alle lessen + notities staan hierin. Ook tips van hoe het examen verlopen is en hoe je dit het beste aan pakt staat helemaal vanachter bijgevoegd.
Ik was geslaagd voor de eerste keer met enkel...
Belgische Politiek
Hoofdstuk 1: inleiding
3 luiken
- 1830-1963
o Van onafhankelijkheid tot taalwetten (begin federalisering)
Vlaanderen economisch, financieel en bestuurskundig
marginaal
Strijd Vlamingen vooral voor erkenning Vlaamse
gemeenschap & taal als integraal deel van België
Strijd aangewakkerd na WOI
Algemeen enkelvoudig stemrecht (1919) faciliteerde
opkomst van partijen: frontpartij na WOI, Vlaams
Nationaal Verbond (1936)
Na WOII werd de strijd in België beïnvloed en veranderd door
de historische gebeurtenissen en politieke ontwikkelingen van
die tijd
Taalwetten: graduele erkenning NL (ook als bestuurlijke taal)
Vastleggen taalgrens (1962-1963) door afschaffing van
het Frans als officiële taal
- 1963-1995
o Federalisering (= het proces waarbij een unitaire staat wordt
omgevormd tot een federale staat met verschillende autonome
regio’s met elk hun eigen bevoegdheden. In België heeft dit geleid
tot de creatie van drie gewesten en drie gemeenschappen. Dus
proces waarbij nationale bevoegdheden worden overgeheveld naar
regionale entiteiten, waardoor gedecentraliseerde bestuursstructuur
ontstaat)
Omslag in machtsverhoudingen
Economische dominantie van Vlaanderen
Vlamingen hebben numerieke meerderheid in het
parlement vanaf 1965
Vlamingen blijven attitude minderheid aanhouden
Vraagt federalisering van culturele materie aan ipv op
het centrum zelf te laten wegen
o = de Vlamingen pleiten voor decentralisatie van
bevoegdheden met betrekking tot culturele
aangelegenheden. In plaats van dat deze
kwesties centraal worden beslist, wil de
minderheid dat ze worden overgedragen aan de
deelstaten om zelf te reguleren.
Reactie Waals middenveld
Ze zijn tegen de groeiende greep van Vlaanderen op de
politiek
Brusselse reactie is vooral op tweetaligheid gericht
Opkomst etnoregionalistische partijen
1
, Politieke partijen die zich richten op de belangen van
een specifieke regionale of etnische groep binnen een
land
Splitsing traditionele partijen
- 1995
o Post-federaliseringsfase
Herziening van het conflict:
Onopgeloste problemen winnen aan belang
o Toewijzing van gebieden rond Brussel (welke taal
ze daar hebben)
o Dit is er gekomen doordat er ruimte was op de
agenda
Socio-economische problemen winnen aan belang
o Interpersoonlijke solidariteit = afspraak tussen
mensen binnen een groep. Verwijst naar dat alle
burgers elkaar moeten kunnen helpen in geval
van problemen of nood, ongeacht waar ze
wonen, hun afkomst, overtuigingen, …
o Ook budgettaire krapte speelt een rol
- Herpositionering actoren
o De afname van de populariteit van de Volksunie heeft geleid tot een
complexer en diverser politiek landschap in Vlaanderen, waarbij
verschillende partijen strijden om invloed en stemmen.
o De veranderende politieke landschappen en de rol van Vlaamse
partijen in communautaire debatten blijven een belangrijk aspect
van de Belgische politiek
o Herpositionering van actoren is versterkt tot uiting in Vlaamse
executieve = de versterking van de dynamiek in de Vlaamse
executieve heeft invloed op de politieke besluitvorming en de relatie
tussen de regering en de burgers in Vlaanderen
o Kloof Vlaamse politieke elite en publieke opinie
- Stand van zaken 2007:
o De traditionele consensusstrategie (= waardevol instrument om tot
gedeelde oplossingen te komen en conflicten te verminderen) werkt
minder
o Gemis aan structurele communicatie
o Zero sum games minder gemakkelijk om te zetten naar win win
situaties gezien budgettaire krapte
De combinatie van budgettaire beperkingen en een gebrek
aan effectieve communicatie maakt het moeilijker om zero-
sumspellen om te zetten in win-win situaties in de belgische
politiek
Zero sumspellen= situaties waarin de winst van de ene partij
gelijk is aan het verlies van de andere partij
Win-winsituaties = hierbij kunnen beide partijen profiteren
o Versnipperd Vlaams partijlandschap leidt tot communautair opbod
Resoluties Vlaams parlement 1999 (het zijn uitspraken of
standpunten van het parlement en hebben invloed op het
beleid en de wetgeving in Vlaanderen)
2
, Twee grote gemeenschappen die twee andere
meebesturen
Algemene conclusie
- Ontwikkeling Belgische politiek kan grofweg in 3 fasen gedeeld worden
- Huidige kwesties hebben historische wortels en zijn ermee verweven
- Alle federaties zijn complex, maar België is zeer complex door dubbel
niveau deelstaten en complexe verdeling bevoegdheden
- Systeem is instabiel door zijn architectuur, leidt tot permanente
spanningen
- Oplossing bestaat in verbeteren federaal systeem of echte confederatie
o Vergt radicale keuzes en moeilijke stappen
3
, Hoofdstuk 2: ontwikkeling Belgische federatie
6 Staatshervormingen
- 1) spelregels vastgelegd over hoe we belangrijke beslissingen gingen
behandelen
- 2) vorming van de gewesten
- 3) statuut van Brussel
- 4) voltooiing federaal staatssysteem (dit is het basis systeem zoals we het
vandaag kennen)
- 5) herziening situatie Brussel, grondwettelijk hof en loskoppeling
verkiezingen (de timing)
- 6) herziening financieringswet, Senaat en Federale verkiezingen
Kenmerken van een federale staat
- Unitaire staat = simpele vorm
o 1 centraal punt van bestuur/ beslissing
Strakke hiërarchie
o Deelgebieden weinig/ geen bevoegdheden
Ze moeten enkel uitvoeren
o Instellingen deelgebieden door nationaal niveau bepaald
1 centraal besluit systeem
- Federatie
o Verschillende autonome niveaus van besluitvorming
Subsidiariteit: beslissingsniveaus zetten waar ze het meest
nuttig zijn
o Alle niveaus kunnen bindende beslissingen nemen +
vertegenwoordiging deelstaten in het federale besluitvorming
o België is federatie zonder hiërarchie
In geval van nood kan er niet 1 iemand beslissen
- Confederatie
o Samenwerkingsverband tussen autonome staten en die kunnen op
zich unitair of federaal zijn
Een confederatie is geen staat
o Beslissingen bij unanimiteit
o Deelstaten hebben volledige autonomie (soevereiniteit)
Kunnen er uit stappen
Van unitair naar federaal
- Vormgeving federatie
o 1970
o 1980
o 1988-1989
o 1993
- Puntjes op de i zetten federatie
o 2000-2001
o 2011
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sofievinken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.36. You're not tied to anything after your purchase.
