Aardrijkskunde
Deel 3: Geologie
1. Opbouw van de aarde
1.1 Ontstaan van de aarde en schilvormige opbouw
Concentrische opbouw van de aarde:
A. De oeraarde was een homogeen, vloeibare bol. (alles was goed gemengd)
B. Doordat de aarde vloeibaar was, ontstond er een scheiding tussen lichtere en zwaardere
stoffen tijdens de trage afkoeling van de aarde, onder invloed van de zwaartekracht.
(lichtere delen, zoals silicium en aluminium kwamen bovendrijven en vormden later de
buitenste laag van de aarde, de aardkorst. Zwaardere delen zoals ijzer en nikkel zakten weg
en vormden later de binnenste delen van de aarde, de binnenkern.)
C. Met de diepte veranderen naast de samenstelling ook de druk en de temperatuur. Deze
veranderende eigenschappen zorgen voor de concentrische schilvormige opbouw van
de aarde (korst, mantel en kern).
1.2 Structuur van de aarde
= ontdekt aan de hand van trillingen (resonantie)
1
,1.3 Verticale beweging van de lithosfeer
- Voorwerpen met lagere dichtheid drijven in vloeistoffen met een hogere dichtheid
- Harde lithosfeer drijft op plastische asthenosfeer!
❖ Isostasie = drijvende evenwicht tussen lithosfeer en asthenosfeer
❖ Isostatisch evenwicht = verticale bewegingen/isostatische aanpassingen van de
lithosfeer om evenwicht tussen lithosfeer en asthenosfeer te herstellen
2.2 Lithosfeer bestaat uit verschillende platen
Soorten platen:
● Oceanische plaat
↳ bestaat alleen uit oceanische korst
● Continentale plaat
↳ bestaat uit oceanische en continentale korst
⇒ Andere fysische en chemische
eigenschappen
(Hoe ouder de plaat, hoe groter de dichtheid)
2.3 Bewegen van platen
De lithosfeer is opgebroken in platen, deze platen kunnen op 3 manieren ten opzichte van elkaar bewegen:
uit elkaar, naar elkaar en langs elkaar.
a. UIT ELKAAR
= divergerend
b. NAAR ELKAAR TOE
= convergerend
c. LANGS ELKAAR
= transform
(doordat de platen soms snel langs elkaar bewegen , ontstaan er aardbevingen)
2
, 2.4 Vorming en beweging van platen- motor achter platentektoniek
Door opstijgende warmte uit de kern en mantel in de
plastische asthenosfeer (niet de vaste mantel) ontstaan
convectiestromen.
Ter hoogte van divergerende plaatranden stijgt een
warme magmastroom en botst tegen de lithosfeer.
Door afkoeling buigt de stroom af en duikt weg ter
hoogte van de convergerende plaatgrens.
De horizontale beweging neemt de bovenliggende plaat
mee als een transportband.
Aan MOR: lithosfeer een beetje naar boven, magma dat
naar boven komt, glijdt als het ware van de rug weg met
als gevolg dat er een rugduwkracht ontstaan.
Plaat wordt hier dus weggeduwd t.g.v. zwaartekracht
2.5 Gevolgen van platentektoniek
- Vulkanen
- Aardbevingen
- Gebergten
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lynnagbeto. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.38. You're not tied to anything after your purchase.