In dit document lees je een samenvatting van de samenlevingsvormen. Dit is een erg goede basis voor de voorbereiding op het tentamen. Het vak maatschappijwetenschappen is onderdeel van HAVO 4/5.
Je leest meer over:
- Socialisatie in de context van het gezin (in alle jaartallen).
- Gevolgen...
Maatschappijwetenschappen context: samenlevingsvormen
Vorming is een proces dat op vele manieren plaatsvindt. In eerste instantie word je
gevormd in het gezin waarin je opgroeit, maar ook door de cultuur waarin je leeft en de
groepen waar je behoort.
Je kunt je voorstellen dat niet alle politieke partijen vanuit hun ideologie het met zulke
wetgeving eens zijn. Het hangt dan van de ‘kleur’ van een kabinet af en of er een
meerderheid is voor wetten die gevolgen hebben voor het gezin en samenlevingsvormen.
2.2 Socialisatie in de context van het gezin.
De onderlinge verhouding is veel veranderd als je kijkt naar de vorige eeuw. Ook de
samenstelling van gezinnen in de afgelopen decennia is ingrijpend gewijzigd.
Tegenwoordig zijn gezinnen veel kleiner.
1960:
Maatschappelijke ontwikkelingen
In de naoorlogse jaren groeide de economie en nam de welvaart voor iedereen toe. In de
samenleving was er in die tijd tot ver in de 20e eeuw sprake van een sterke verzuiling.
Onder verzuiling verstaan we de opdeling van de maatschappelijke opvattingen. Elke zuil
stond voor een duidelijk herkenbare groep en had zijn eigen organisaties op alle terreinen
van het maatschappelijk leven.
Het gezinsleven speelde zich grotendeels af binnen de eigen zuil: gezin, geloof, politiek,
onderwijs, medi en jeugdbewegingen hingen dezelfde waarden en normen aan en
droegen deze ook over.
Gezin, school en kerk speelden een grote rol in het leven van alledag. Er was nog weinig
concurrentie van andere socialisatoren. Men luisterde wel naar de radio en las de krant,
maar de enorme impact van televisie en daarna computer en internet bestond nog niet.
De individuele vrijheid om te kiezen was beperkt. In die samenleving vond men een
ordentelijk gezinsleven belangrijk, zowel in materieel opzicht (zorgen dat de kost verdiend
wordt) als immaterieel (normen en waarden die je van huis meekrijgt). Het beleid van de
overheid was hier ook op gericht.
De samenleving kende sterk collectivistische trekken. Het ideaal van velen was op een
eigen huis te hebben en daar met het eigen gezin in te wonen.
In deze periode veranderde er wel wat. Als je kijkt naar de bevolking dan is er in de jaren
na de Tweede Wereldoorlog sprake van een babyboom, ook al werken de meeste
gezinnen niet meer zo groot als honderd jaar geleden.
Type gezin in deze periode: kostwinnersgezin of traditioneel gezin
Dit gezin was voor 1960 de norm en paste goed in de verzuilde samenleving. Er was een
duidelijke en vanzelfsprekende taakverdeling: vader zorgde voor het gezinsinkomen en
moeder zorgde voor de kinderen en het huishouden. Er was sprake van een zogenaamde
bevelshuishouding: vader en moeder hadden het voor het zeggen.
Tussen 1960 en 1980:
Maatschappelijke ontwikkelingen
De welvaart nam in deze periode toe. De jaren 60 van de vorige eeuw luidden het begin in
van een golf van democratisering die zijn weerslag had op allerlei terreinen van het
maatschappelijk leven: scholen en universiteiten kregen leerlingenraden, er kwamen
, ondernemingsraden waarin werknemers mochten meepraten over het bedrijf waar zij
werkten en politieke en bestuurlijke functies kwamen binnen ieders bereik.
Gezag en macht waren geen vanzelfsprekendheid meer. Dominante waarden in de cultuur
veranderden ook door de ontzuiling en rationalisering: ingesleten gewoontes en
godsdienstige tradities werden steeds meer vervangen door kennis en de toepassing van
nieuwe wetenschappelijke inzichten.
Door de ontzuiling zijn mensen niet langer gebonden aan de normen en waarden die
binnen de eigen zuil gelden. Een van de gevolgen daarvan is de voortschrijdende
secularisering van de samenleving.
Ook de opvattingen over politiek veranderden en het gezag dan men aan politici in het
algemeen toekende. De sociale omgeving waarin iemand opgroeide bepaalde nog in hoe
mate zijn of haar ideologische en politieke opvattingen. In de invloed van zuilen werd
minder.
Demogra sche ontwikkelingen
De welvaart steeg en de lonen werden hoger. Daardoor ontstond een sterke vraag naar
arbeidskrachten. Dit was de tijd waarin steeds meer immigranten onder meer uit Turkije en
Marokko op uitnodiging van bedrijven naar Nederland kwamen.
Hun komst en later die van hun gezinnen naar Nederland had grote invloed op zowel de
socialisatoren als op het socialisatieproces van henzelf en de oorspronkelijke bevolking.
Het opleidingsniveau van meisjes steeg en het aantal vrouwen dat buitenshuis ging
werken werd steeds groter.
Het aantal kinderen per gezin nam af terwijl de leeftijd waarop men een gezin stichtte in
deze periode hoger werd. Jongeren wachtten gemiddeld 5 jaar langer met trouwen dan
hun ouders.
De populariteit van het huwelijk nam snel af. Mensen gingen vaker eerst samenwonen
voor ze trouwden.
Verhoudingen binnen het gezin
Emancipatie bewegingen als Dolle Mina hadden ook invloed op de verhouding tussen
mannen en vrouwen. De economische zelfstandigheid van vrouwen nam toe en daardoor
nam de sociale ongelijkheid af tussen mannen en vrouwen op sociaal-economisch terrein.
Vaders en moeders deelden steeds vaker de verantwoordelijkheid voor het inkomen en
voor het huishouden, hoewel vrouwen in Nederland veel vaker een deeltijdbaan hebben
dan mannen.
De verhoudingen binnen het gezin veranderden: tussen ouders onderling en tussen
ouders en hun kinderen. Door de toegenomen welvaart waren er keuzes gemaakt in
overleg met alle gezinsleden. Vaders wil was niet langer wet.
Type gezin in deze periode
Het kostwinnersgezin bleef bestaan, maar daarnaast kwam het moderne gezin op. De
diversiteit in gezinverbanden nam toe. Mede door de komst van de pil werd ouderschap
een bewuste keuze.
Het moderne gezin kenmerkte zich als een onderhandelingshuishouding met een geringe
gezagsafstand.
De bindingen tussen ouders en kinderen veranderen. Ouders onderhandelen met hun
kinderen over alles en nog wat: de huisregels, de kleding, de muziek. Door de
toegenomen welvaart waren er meer keuzes en kregen kinderen bij die keuzes steeds
fi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merelvanzijl. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.81. You're not tied to anything after your purchase.
