Summary
Samenvatting + lesnota's sociologie
- Course
- Institution
Volledige Samenvatting + lesnota's sociologie, 1ste jaar SRW
[Show more]
Seller
Follow
amkedockx
Content preview
SociologieInleiding
Waarom sociologie in de opleiding SRW?
1. Theoretisch belang:
de mens is een sociaal wezen
Bv: Een kind maakt altijd deel uit van een context, een gezin, familie, buurt,
vriendenkring, samenleving…
de sociale dimensie (zowel structuur als cultuur) beïnvloedt de mens.
Doel: de structurele en culturele bepaaldheid van het menselijk handelen inzien.
! Geen sociaal determinisme, wel sociale conditionering
=> sociale beïnvloeding, maar toch ook ruimte voor persoonlijke verantwoordelijkheid.
2. Praktisch belang:
maatschappelijke problemen door een sociologische bril te bekijken => tot mogelijke verklaringen
(en evt. oplossingen) komen.
Doel: hulpvragen in sociale context plaatsen, bekijken in bredere context. Het individueel probleem
in onderliggende noemer plaatsen
Enkele voorbeelden:
• hoe kunnen we verklaren dat er steeds meer jongeren met eetproblemen te maken krijgen
(in coronatijd)?
• Of nog: hoe komt het dat in onze maatschappij vrouwen minder verdienen dan mannen?
• Of: hoe komt het dat op de achterste rij in de aula meer gebabbeld wordt dan vooraan?
• Of: hoe kunnen we verklaren dat het aantal (echt)scheidingen in onze samenleving groot is?
Hoe kunnen we verklaren dat jongens het minder goed doen in ons onderwijs dan meisjes?
Enkele mogelijke verklaringen:
• Biologische verklaring: geen bewijs dat ene geslacht slimmer is dan andere; wel: verschil in
tijdstip pubertijd
• Minstens even belangrijk: culturele en sociale aspecten (sociologische verklaringen):
Typisch vrouwelijke kenmerken worden meer gewaardeerd in de klas (orde,
stiptheid, stil zijn…)
Genderstereotypen: “goed werken voor school is voor mietjes”; druk om te voldoen
aan gendernormen is groter bij jongens en bij jongens uit de lage klasse nog meer.
Jongens die zich meer aan gendernormen houden, voelen zich beter in hun vel.
Ook leerkrachten reageren vaak genderstereotyp: jongens worden 3 keer meer
berispt, terwijl ze maar 1,25 keer meer de les verstoren (onderzoek VUB)
1
, 3. Kritische kijk: “The first wisdom of sociology is this: things are not what they seem.” (Berger)
Bv: de American dream: wie talent heeft en hard werkt, zal succesvol zijn.
Onderzoek Robert Putnam Our Kids (2015): droom is niet voor iedereen toegankelijk.
Deel 1: Op verkenningstocht naar de sociologie
Hoofdstuk 1: Sociologie, een poging tot definitie
Socioloog: achterhalen hoe onze samenleving in elkaar zit
1.1 Definitie: wat is sociologie?
• Géén eenduidige definitie
• Sociologie:
- Wetenschap
- Sociaal handelen (tussen en van mensen)
- Gedrag via vaste gedragspatronen (routine)
• Sociologie is een samenstelling van
Socius (Latijns woord voor ‘metgezel’) / societas (‘samenleving’)
Logos (Grieks woord voor ‘wetenschap’)
=> voorlopige definitie: wetenschap van de menselijke samenlevingen
Sociologie bestudeert de sociale werkelijkheid (handelen tussen mensen via vaste gedragspatronen)
1.2 Wetenschapskennis versus ervaringskennis
Je hebt het zelf ervaren,
dus bent zeker
Ervaring: subjectief, hangt af van persoon tot persoon
Wetenschap: objectief, wil generaliseren (uitspraken doen over een hele groep)
• Wetenschapskennis: vertrekt vanuit onderzoekcyclus
(zie ook OPO Praktijkonderzoek 1)
2
,1.3 Sociale wetenschappen versus natuurwetenschappen
Onderzoekselementen: identiek (NaWe) versus verschillend (SW)
Wetmatigheden: overal geldig (universeel -> NaWe)) versus niet universeel (SW)
Onderzoeker: buiten het onderzoeksveld (NAWe) versus deel van het veld (SW)
• Discussie:
• is sociologie 100% objectief, neutraal en waardevrij?
• Moet sociologie 100% objectief, neutraal en waardevrij zijn?
Stel: fervente aanhanger van jeugdbeweging doet onderzoek naar het
sociaal engagement van jongeren. Kan je dit op een neutrale, objectieve
manier?
Of nog: Kan je als onderzoeker die gescheiden is, objectief onderzoek
doen naar de gevolgen van echtscheiding?
1.4 Onderscheid tussen sociologie en andere sociale
wetenschappen
• Er bestaan verschillende menswetenschappen (zie vorige slide). Wat hebben ze gemeen?
Studieobject: de mensen, individuen, de mensensamenleving
De zoektocht naar wetmatigheden
Wetenschappelijke analyse
• Waar ligt het verschil tussen sociologie en andere menswetenschappen?
Sociologie kijkt vanuit de samen-leving naar het menselijk gedrag, vanuit de sociale
structuur en cultuur en probeert zo het menselijk gedrag te verklaren.
Sociologie heeft oog voor vaste gedragspatronen. Minder aandacht voor het
particuliere, het hoogst persoonlijke.
≠ psychologie: kijkt naar het menselijke gedrag vanuit persoonlijke factoren.
In onze maatschappij groeiende nadruk hierop (=psychologisering)
vb: dyslexie, burn-out, slaagkansen in het onderwijs
Self fulfilling prophecy
• !!! Interdisciplinariteit! (=vanuit verschillende disciplines kijken naar kinderen en jongeren)
→Onze definitie van sociologie:
Sociologie is de menswetenschap die op een systematische wijze kennis en inzicht wil verwerven in
sociale relaties tussen mensen, meer bepaald de vaste gedragspatronen.
Kijken vanuit andere bril naar mensen, afhankelijk van welke wetenschap
• Sociologie analyseert op drie niveaus:
Micro
Niveau van de individuen en hun sociale relaties binnen bv. het gezin, vriendengroep
Meso
3
, Niveau van sociale groepen (vb ondernemingen, scholen, verenigingen,
geloofsgemeenschappen)
Macro
Niveau van het maatschappelijk systeem (vb verzorgingsstaat, (post)moderne
maatschappij)
• Een socioloog heeft verschillende taken: o.a.
1. Empirisch-analytische taak (= SM analyseren): cijferaar
• Betrouwbare kennis verzamelen over de samenleving
• Is dat echt zo?
• Is dat een nieuw verschijnsel?
• Doet zich dat ook elders voor?
• Hoe kunnen we dat verschijnsel verklaren vanuit de cultuur en
structuur van een samenlevingsverband?
• ideaal voor beleidsvoorstellen:
wat kunnen we eraan doen?
2. Kritische taak: mythejager
• Ingaan tegen vooroordelen, tegen mythes
• Bv: Velen zijn ervan overtuigd dat ze uniek zijn en individueel kiezen
Maar ook
• Velen zijn ervan overtuigd dat een diploma verwerven enkel
het gevolg is van talent en inzet
• Velen denken dat werklozen ervoor kiezen om werkloos te
zijn: “Wie wil, vindt werk.”
Hoofdstuk 2: Ontstaan en de grondleggers van de
sociologie
2.1 Ontstaan van sociologie
• Jonge wetenschap: °19e eeuw, met grondslagen in 18e eeuw (Verlichting en tegen-
Verlichting)
• Voordien werd ook al nagedacht over de samenleving, maar gebeurde dat in de filosofie, de
rechtsgeleerdheid, de politieke leer.
• In deze periode: (combinatie van deze 4 elementen, staan niet los van elkaar)
Industriële Revolutie: uitvinding stoommachine => ontstaan fabrieken
Urbanisatie= verstedelijking (vb Chicago School)
Opkomst van wetenschap als verklaringsmechanisme (bv ontstaan cholera, tyfus)
Nadruk op het sociale/ groepsgebeuren, niet op het individu
2.2 Grondleggers van de sociologie:
NOOIT CIJFERS EN DATA LEREN
Comte (1798-1857):
• Sociale fysica: wetenschap die de maatschappelijke verschijnselen
waarneemt en ordent en komt tot algemene wetten.
• Elke samenleving doorloopt 3 stadia: (wordt steeds beter)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amkedockx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.11. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
60434 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now