2. Het ontstaan van de sterren, sterrenstelsels en van licht
3. Het ontstaan van (92) chemische elementen in stervende sterren.
4. Het ontstaan van ons zonnestelsel met zijn planeten, kometen en asteroïden,…
5. Het ontstaan van leven uit complexe, niet-levende materie. Dit gebeurde onder de juiste omstandigheden of
‘goldilocks conditions’: de juiste hoeveelheid energie en vloeibaar water.
6. Het ontstaan van complexere soorten. Zo is de Homo Sapiens dankzij zijn beter ontwikkelde hersenen in staat
om via taal efficiënt te communiceren met andere soortgenoten. Ook zijn intellectuele (denken, problemen
oplossen) en technische (werktuigen hanteren) vaardigheden zijn opvallend beter.
7. Het ontstaan van landbouw. De domesticatie van planten en dieren deden nederzettingen ontstaan die later
zouden evolueren in dorpen en steden.
8. De moderne revolutie. De globalisering en het verhoogd gebruik van energie (grondstoffen) deden een
maatschappij ontstaan waarin mensen op elk ogenblik van de dag wereldwijd met elkaar verbonden zijn
(Facebook, Twitter, Toledo,…)
De ingrediënten en de juiste omstandigheden voor het creëren van leven kunnen geven. De kenmerken van leven
kennen, waaraan voldaan moet worden om (nieuwe) organismen te vormen (drempel 5).
Ingrediënten:
- complexe, chemische bestanddelen waaronder RNA en DNA.
Juiste omstandigheden:
- De juiste hoeveelheid energie (warmte, straling) nodig voor de verschillende chemische reacties
- Vloeibaar water: maakt het gemakkelijker om atomen en moleculen te laten combineren en hercombineren
De kenmerken van leven, waaraan voldaan moet worden om nieuwe organismen te vormen
= De 4 kenmerken van leven
= de 4 criteria voor de ontwikkeling
- = nieuwe complexe vormen:
- nieuwe organismen die de mogelijkheid hebben om:
o metabolisme = energie op te nemen en zichzelf in stand te houden
o homeostase = hun intern milieu in evenwicht houden ondanks veranderingen in hun omgeving. Dit verhoogt
hun overlevingskans
o reproductie = zichzelf voort te planten
o adaptatie = nieuwe kenmerken te ontwikkelen door toevallige veranderingen in hun DNA. Dit ligt aan de basis
van de enorme soortendiversiteit en de evolutie van soorten.
1
,2
,De 6 minidrempels kennen in de evolutie van prokaryote cel naar een wezen met bewustzijn.
Drempel 1: fotosynthese – prokaryoten
Drempel 2: eukaryoten – eukaryoten
Drempel 3: meercellige organismen – meercelligen
Drempel 4: ontwikkeling van de hersenen – meercellingen met hersenen
Drempel 5: ontwikkeling op het land – landplanten, landdieren
Drempel 6: ontwikkeling van zoogdieren – zoogdieren
3
, 2. De bloemplanten
De kenmerken van planten:
- Planten zijn foto-autotroof, dat wil zeggen dat ze koolstofdioxide en water omzetten in een koolhydraat (glucose) en
zuurstofgas onder invloed van energie van de zon.
- Planten hebben een exo-skelet van cellulose.
- Planten zijn immobiel, ze kunnen zich niet verplaatsen (wel beperkt bewegen).
- Uit bijna ieder deel van de plant kan een nieuwe plant worden verkregen (bijvoorbeeld door stekken; bij dieren kan dit
eerder zeer uitzonderlijk).
- Tot slot vind je bij planten embryovorming. Het embryo (kiemplant) ontwikkelt zich in een zaadje binnen de ouderplant. Je
kan dit vergelijken met een menselijke zygote die zich binnen de moeder ontwikkelt. Dit laatste kenmerk is een uniek
kenmerk voor de groep van de landplanten.
De opname van water en mineralen door de wortels bespreken.
De wortel neemt water en mineralen op, meestal uit de bodem, maar soms ook uit de lucht.
a. Uitwendige morfologie
- Wortelmutsje
o Zorgt voor bescherming van de worteltop of apex
o Produceert slijmerige substantie waardoor worteltop beter in de bodem glijdt.
- Worteltop of apex
o 2 zones:
Delingszone (of meristematische zone) – hier worden voortdurend nieuwe cellen gevormd
Strekkingszone – hier wordt de wortel langer doordat de cellen in de lengterichting uitrekken door
wateropname.
- Wortelharenzone
o Hierdoor vergroot het contactoppervlak met de bodem, zodat de opname van water en mineralen optimaal
verloopt.
o Cel-differentiatie = cellen differentiëren tot specifieke weefsels
- Exodermis
o In wortelharenzone gaan wortelharen afsterven infectiegevaar door bacteriën en schimmels.
o Om infectiegevaar te vermijden wordt er een suberine (waterafstondende), kurkstof afgezet in de eerste laag
onder de rhizodermis = deze laag vormt zich tot een berschermende exodermis
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottedebbaut. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.79. You're not tied to anything after your purchase.